De Friends Experience
20 februari, 9:00
De Friends Experience kwam naar Amsterdam! Het bericht over het rondreizende museum over de iconische tv-serie over zes New Yorkse vrienden – Monica, Rachel, Phoebe, Chandler, Joey en Ross – met replica’s van de sets, decorstukken en kostuums, bereikte mij via de appgroep van mijn voormalige studentenhuis. Daar werd destijds fanatiek naar Friends gekeken. Twee oud-huisgenoten deden verslag van hun bezoek aan de expositie met foto’s vanuit Monica’s woonkeuken en café Central Perk. Ik liet de experience wat nuffig aan me voorbijgaan; die leek me weinig architectonisch. Maar daar kom ik nu op terug.
Friends heeft niet alleen een trend gezet op het gebied van eclectische interieurs met paarse muren, kringloop-stoelen en anything-goes-accessoires. De serie is ook een inspiratiebron geweest voor een van de betere uitvindingen die ik recent zag op het gebied van woningbouw: de Friends-woning.
Voor wie de serie niet kent: die speelt in de twee appartementen van de vriendengroep. Monica deelt eerst haar woning met Phoebe en daarna met jeugdvriendin Rachel; een eigen huis in Manhattan is voor deze starters onbetaalbaar. Een deur verderop plaatst hun vriend Chandler, op zoek naar een huisgenoot, een advertentie waarop Joey afkomt – die prompt in de vriendengroep wordt opgenomen. Monica’s broer Ross trekt later ook bij hen in.
Onder het motto ‘Share the fun, split the rent’ introduceerde projectontwikkelaar AM in 2017 ‘Friends Wonen’ in Nederland, met als eerste gerealiseerde project woontoren B’Mine in Amsterdam-Noord. Ook woonstichting Lieven de Key, die zag dat jonge mensen steeds moeilijker een woning vinden, stortte zich op nieuwe concepten voor starters. Daaruit kwam onder andere woongebouw Lariks in de Amsterdamse Houthaven voort, met ‘deelwoningen’ voor twee of drie bewoners. Kandidaten die zich niet met een vriend of vriendin aanmelden, worden gekoppeld aan gelijkgestemde huisgenoten met behulp van een ‘matching tool’. Inmiddels zie je steeds meer van dit soort concepten, van de 2Peer-complexen in Amsterdam en Utrecht tot de woontoren Highnote Almere. Ook omdat eenzaamheid in Nederland toeneemt en we door de hoge woningnood slimmer en kleiner moeten gaan wonen, vind ik dit een goede ontwikkeling.
Echt nieuw is Friends-wonen natuurlijk niet; het principe is hetzelfde als het studentenhuis met gemeenschappelijke woonruimte. Maar daarvoor moet je ingeschreven zijn aan een universiteit of hogeschool. Daarbij komt dat studentenhuizen niet ingericht zijn op het leven als young professional. Dat heb ik zelf gemerkt toen ik na mijn studie met vier vriendinnen ging wonen in een voormalig studentenpand. Het huis bood een fijne – en enorm gezellige – tussenstap richting zelfstandig wonen. Maar het was nogal gehorig, miste een buitenruimte en de kamers waren ongelijksoortig. De een woonde in een balzaal, de ander in een - zeer betaalbare - ‘bezemkast’ die evenwel weinig privéruimte bood.
In een als zodanig ontworpen Friends-woning is nagedacht over hoe architectuur het prettig samen wonen kan ondersteunen. De slaapkamers zijn ongeveer even groot (en ruimer dan in een studentenhuis) en doorgaans voorzien van een eigen badkamer. De woonkeuken heeft een terras of balkon, en in het complex zijn collectieve buitenruimtes en voorzieningen gemaakt, zoals een wasserette en café. Doordat iedereen een eigen huurcontract heeft, hoeft niemand de huur bij de ander te innen, en blijven privé en zakelijk gescheiden.
De behoefte aan een compacte, betaalbare stadswoning en goed gezelschap bestaat niet enkel onder jongeren. Op de open dagen van B’Mine kwamen ook veel senioren kijken, die met een vriend, broer of zus wilden samenwonen. Daarop besloot de ontwikkelaar om ook Friends-woningen voor ‘stadsveteranen’ te ontwikkelen in het Amsterdamse Amstelkwartier. Dat project wordt deze zomer opgeleverd. Naar die Friends Experience ben ik wél razend benieuwd.
Kirsten Hannema is architectuurcriticus en schrijft voor diverse media waaronder De Volkskrant.