Kirsten Hannema

Kaartenhuis

18 februari, 9:15

Ik las dat Donald Trump een programma start om de overheidsgebouwen in de Verenigde Staten ‘great again’ te maken, en vroeg me af hoe het met de renovatie van het Binnenhof gaat. Op 30 januari blijken alle plannen op de website van het Rijksvastgoedbedrijf te zijn gezet.

Eerst nog even terug naar vorig jaar, het waren ‘Amerikaanse’ toestanden in Den Haag. “Het leek net House of Cards”, zei architect Ellen van Loon in een interview met NRC, over de manier waarop ze door de politiek uit het project was gewipt. NRC publiceerde in november 2019 een reconstructie van het proces, die een prima basis vormt voor een Nederlandse variant op de succesvolle Netflix-serie. Ik zie de scene al voor me: D66-fractievoorzitter Alexander Pechtold (gespeeld door zichzelf) aan de telefoon met architect Pi de Bruijn (een rol voor Pierre Bokma) – verbolgen dat hij gepasseerd is om ‘zijn’ Tweede Kamer te renoveren.

“Hoe kom ik bij de Kamerleden die over de renovatie gaan?”, vraagt De Bruijn, waarop Pechtold antwoordt: “Je moet eens kletsen met Kamervoorzitter Arib en VVD-Kamerlid Ockje Tellegen, dat is de voorzitter van de bouwbegeleidingscommissie.” Ze spreken af in het café onder in het ministerie van VROM, waar De Bruijn zijn twijfels over Van Loons werk uit, nog voordat de Kamerleden Van Loon ooit hebben gezien. Twee afleveringen later zie je hoe dezelfde Pechtold wordt aangesteld als ‘bemiddelaar’ om ruziënde Kamerleden, Rijksvastgoedmedewerkers en architecten uit elkaar te trekken.

De eerdere NRC-artikelen en het interview met Van Loon door de NOS wisten niet alle vragen te beantwoorden. Er werden plaatjes getoond van de ‘megalomane’ plannen die Van Loon zou hebben voorgesteld, waaronder de veelbesproken ‘tropische kantoortuin’. Dat bleek een binnenhof met een boom. “Als het verhaal van Ellen van Loon bij NOS klopt mogen werkelijk alle betrokkenen zich de ogen uit hun hoofd schamen”, tweette BNA-voorzitter Francesco Veenstra. Maar was het waar, of waren deze plaatjes geregisseerd naar buiten gebracht?

Bemiddelaar Pechtold adviseerde staatssecretaris Knops wat velen al eerder hadden gezegd: hef het staatsgeheime karakter van het project op en maak de plannen, voor zover de veiligheidseisen dat toestaan, openbaar.

Op 30 januari 2020 plaatste het Rijksvastgoedbedrijf daadwerkelijk de opgeleverde stukken op zijn website: het Structuurontwerp van Dok architecten, het Structuurontwerp, Voorontwerp en Herziene Voorontwerp Tweede Kamer van OMA en Maarten Fritz (mei 2019), renovatievoorstellen van Pi De Bruijn (maart 2019), de ontwerpen voor de Grafelijke Zalen (Office Winhov), Voorontwerp Eerste Kamer (Rappange & Partners) en Raad van State (Merk X). Relatief weinig stukken zijn zwart gelakt; die betreffen vooral ruimtes voor technische installaties en teksten daarover.

Vooralsnog heeft niemand op de stukken gereageerd; Kamerleden niet, journalisten niet, de BNA niet. Boeien de plannen hen niet meer? Het leeuwendeel van OMA’s Voorontwerp, voor 2,7 miljoen euro afgekocht, blijkt alsnog te worden uitgevoerd.

Ik heb de opgeleverde ontwerpdocumenten bekeken en kom tot de conclusie dat alle betrokkenen zich moeten schamen, om te beginnen de Kamerleden. Van Loons voorstellen zijn niet megalomaan, althans niet megalomaner dan het ‘entree-icoon’ dat De Bruijn als alternatief heeft getekend. Dat betreft een enorme overkapte hellingbaan waarover het publiek via een nieuw te bouwen ondergrondse ontvangsthal het Tweede Kamergebouw betreedt.

Ook journalisten moeten de hand in eigen boezem steken; ze hebben het project gebruikt om sappige verhalen te schrijven, geholpen door Kamerleden die informatie lekten. Nu de kans er is om op de inhoud van de plannen in te gaan, blijft het echter stil.

Reageren op de plannen is ook niet zo eenvoudig. Wat moeten gebruikers en het publiek met de paar duizend pagina’s die stilletjes op de website zijn uitgekiept? In plaats van te melden dat de stukken openbaar zijn en deze toe te lichten, hult het Rijksvastgoedbedrijf zich in gene. Meer nog, zo lijkt het, voor het feit dat een half miljard euro wordt uitgegeven aan een overheidscomplex, dan voor falend opdrachtgeverschap.

Het is tijd om de schaamte los te laten. Hoofd omhoog, voeten op de grond, schouders eronder; ga eindelijk pal achter dit project staan, anders blijft het een wankel kaartenhuis.

Kirsten Hannema is architectuurcriticus en schrijft voor diverse media waaronder De Volkskrant. Ze is hoofdredacteur van het Jaarboek ‘Architectuur in Nederland’ en was gasthoofdredacteur van de uitgave van architectuurtijdschrift A+U (jan. 2020) over de Nederlandse architectuur in het afgelopen decennium.

Trefwoorden

column rijksvastgoedbedrijf kirsten hannema binnenhof

1	Woongebouw als 'bergdorp' op parkeergarage Amstelveen woensdag, 25 november
2	HilberinkBosch voegt prominent woongebouw toe aan Bossche Paleiskwartier maandag, 23 november
3	KAAN Architecten presenteert bezoekerscentrum Amerikaanse Begraafplaats Margraten maandag, 23 november
4	De boel bij elkaar houden dinsdag, 24 november
5	MIX architectuur ontwerpt nieuwe buurt voor oud Euretco-terrein Breda woensdag, 25 november

Gerelateerde nieuwsberichten

‘Pi de Bruijn had vanaf het begin betrokken moeten worden bij de vernieuwing van het Binnenhof’

Architectuurgeweld

Luxewarenhuis

Ellen van Loon verdedigt haar ontwerp voor het Binnenhof in de media

Contract met OMA bij Binnenhof afgekocht voor 2,7 miljoen euro

Rijk breekt met Ellen van Loon als architect renovatie Tweede Kamer

Pechtold gaat renovatie Binnenhof begeleiden

Minder geheimhouding over renovatie Binnenhof

Adopteer een leek

Staatssecretaris maakt alle architecten Binnenhof bekend

Binnenhof: Rijksbouwmeester verwijt zichzelf gebrek aan communicatie

Staatssecretaris wil Pi de Bruijn als architect Binnenhof

Joost Ector: 'We vinden het moeilijk om geld aan onszelf uit te geven'

Het bijna-gelijk van Baudet

Onrust over hogere kosten renovatie Binnenhof

AD: Architect Binnenhof aan de kant gezet

Rijk en Kamer ruziën over rekening renovatie Binnenhof

Zorgen over kosten verbouwing Binnenhof

Tweede Kamer wil ook gasloos Binnenhof

Ex-minister De Jager begeleidt renovatie Binnenhof

Coördinerend architecten renovatie Binnenhof bekend

Omgeving Binnenhof moet bezoek waard blijven

Een biënnale zonder publiek

Pakkans

Geen renovatie Ridderzaal vanwege vertraging renovatie Binnenhof

Alcoholist, pater, architect

‘Kruidenier Knops durft niets extra’s te vragen voor renovatie Ridderzaal’

Uitzichtloos

Nieuw onderzoek naar eeuwenoude graven onder Binnenhof

Druk op het dak

'Arib houdt verhuizing naar tijdelijke Tweede Kamer af'

Ongemak

Andere nieuwsberichten

Distributiecentrum met gestapelde functies voor Schiphol Trade Park

3 uur geleden

Op het nieuwe bedrijventerrein Schiphol Trade Park bij Hoofddorp is de eerste paal geslagen voor een distributiecentrum naar ontwerp van Dedato Architecten.

Renovatie en uitbreiding gemeentehuis Alblasserdam voltooid

4 uur geleden

Naar ontwerp van DP6 is het monument onder meer verduurzaamd en voorzien van een glazen uitbouw op de begane grond. Deze verdieping is bovendien vrijgemaakt voor publieke functies.

Winnaars Arie Keppler Prijs 2020 bekend

Vandaag, 10:55

Vijf projecten zijn onderscheiden met de tweejaarlijkse prijs voor ruimtelijke kwaliteit in Noord-Holland.

Ruimtelijke en ingetogen herdenkingsplek te midden van de natuur

Gisteren, 17:40

KAAN Architecten heeft in Loenen een serene herdenkingsplek gerealiseerd, met een rustgevende sfeer dankzij ruimtelijkheid, overvloedig daglicht en stijlvolle materiaalkeuze.

Utrecht bouwt vooral binnenstedelijk en rond ov-knooppunten

Vandaag, 09:38

De komende twintig jaar wordt in de regio Utrecht vooral binnenstedelijk bijgebouwd en in de buurt van nieuwe en bestaande ov-knooppunten.

Minister: miljarden nodig om Nederland bereikbaar te houden

Vandaag, 09:10

"Zonder extra geld zijn we straks alleen nog maar bezig met beheer en onderhoud. Dat kan wat mij betreft echt niet", zegt minister Cora van Nieuwenhuizen.

Windmolenbranche en kritische omwonenden eens over gedragscode

Gisteren, 13:38

Mensen die in de buurt wonen van windmolens, moeten vanaf het begin van ieder windproject kunnen meepraten én de kans krijgen om mee te delen in de opbrengst.

Lezing Larry Beasley: geloof in de stad

Gisteren, 12:51

Als onderdeel van het Stadmakerscongres geeft Larry Beasley morgen om 16.00 uur een online lezing en een live Q&A vanuit Canada.

Onderzoeksraad: stel controle constructie grote gebouwen verplicht

25 november, 2:00

Elk groot openbaar gebouw in Nederland zou op vaste tijden gecontroleerd moeten worden, om te zien of de constructie nog wel veilig is.

'Bedrijven willen kantoorruimte op juiste plek'

25 november, 9:17

De leegstand van kantoren neemt toe door het thuiswerken en de economische tegenslag van de coronacrisis. Maar dit is niet het einde van de kantorenmarkt, voorspelt vastgoedconcern JLL.

Ga naar het nieuws-archief