MVRDV en Space Encounters ontwerpen energiepositieve woontoren in Sluisbuurt

20 november, 9:00

De competitie voor een 70 meter hoge woontoren in de Amsterdamse Sluisbuurt is gewonnen door MVRDV en Space Encounters. Dankzij zonnepanelen op de daken en in de gevel zal het gebouw energiepositief worden. Tegelijkertijd zal de woontoren ook een hoofdzakelijk houten draagconstructie krijgen en verschillende gemeenschappelijke ruimtes en tuinen. Van de 153 woningen in de toren vallen er straks 60 in het middenhuursegment.

De woontoren heet officieel Nachteiland als verwijzing naar het werk van choreograaf Rudi van Dantzig, naar wie de belangrijkste straat in de buurt is vernoemd. In opdracht van Locus Real Estate Development en Miss Clark is een toren ontworpen waarin de diversiteit in het programma tastbaar is gemaakt door het gebouw vorm te geven als een stapeling van kleinere en grotere blokken. “Door een uitgebalanceerde stapeling van volumes ontstaat een verzameling van buurten die gradueel overgaat van plint naar toren”, verklaren MVRDV en Space Encounters.

Langs de Rudi van Dantzigstraat bestaat de plint van het gebouw uit blokken van drie tot zes verdiepingen. Hier zijn ook een aantal dubbelhoge ruimtes opgenomen voor winkels en cafés. Aan de kant van het stadspark is de plint verder onderverdeeld om een aantal stadswoningen te maken. Centraal hier ligt een gemeenschappelijke kas en brede groene trap. “Op deze manier wordt het groen van het park naar boven geleid tot aan een binnenplaats op de eerste verdieping in het hart van het perceel.”

De 22 verdiepingen hoge toren is verder opgebouwd uit blokken die geleidelijk groter worden richting de top. De gevarieerde gevels en buitenruimtes onderstrepen de diversiteit van de appartementen binnen. De onderste helft van de toren, met de middensegment huurwoningen van het project, is verbonden met de gemeenschappelijke dakterrassen bovenop de plint.

Veel van deze dakterrassen zijn voorzien van pergola's die zonnepanelen ondersteunen, waardoor multifunctionele plekken ontstaan. Hier gaat ontspanning samen met energieopwekking. De gevel van de toren is voorzien van een ander type zonnepaneel, gebruikmakend van gebouw-geïntegreerde fotovoltaïsche cellen (BIPV's) die zonne-energieopwekking combineren met een palet aan kleurtinten.

Van iedere zijde ziet de toren er anders uit
In het ontwerp is gereageerd op de positie van de Sluisbuurt in Amsterdam. Gezien vanuit het oosten, met de binnenstad van Amsterdam als achtergrond, is het gebouw relatief stedelijk en formeel van uiterlijk. Gezien vanuit het westen, vanuit het Oostelijk Havengebied, is het gebouw meer gesegmenteerd en versierd met groen. Vanuit dat gezichtspunt verwijst het ontwerp naar de kleinere, laagbouwwoningen en groene velden van het landelijk gebied ten noordoosten van Amsterdam.

“Dit project toont aan dat in het aanpakken van de woningcrisis een duurzaam ontwerp geen ‘leuke exra’ hoeft te zijn, maar dat het centraal kan staan”, verklaart Jacob van Rijs, medeoprichter van MVRDV. “We zijn zeer enthousiast dat we, als een van de meest zichtbare projecten in deze nieuwe wijk, de maatstaf kunnen zetten voor wat mogelijk is in een buurt waar groen en duurzaamheid de belangrijkste principes zijn.”

“We zijn erin geslaagd een toren te maken die een unieke stempel drukt op de Sluisbuurt, met verschillende gezichten vanuit verschillende perspectieven”, vult Joost Baks, medeoprichter van Space Encounters, aan. “Het is geïnspireerd door een kunstwerk gemaakt door Joost Baljeu in 1978, met dezelfde kwaliteit. Het aanzicht van de toren wisselt tussen een scherp stedelijk silhouet en een verticaal groen, getrapt landschap.”

Energieneutraal, biobased en circulair
Hoge gebouwen zijn over het algemeen moeilijk energieneutraal te maken vanwege hun relatief kleine dakoppervlakken. Daar passen niet zoveel zonnepanelen op. In het ontwerp van deze toren is dit ruimschoots gecompenseerd door in de gevel geïntegreerde fotovoltaïsche cellen (BIPV – Building Integrated Photovoltaic). “Het gebouw is daarmee energiepositief, met een productie van 3,03 kilowatt-uur per vierkante meter per jaar méér dan het verbruikt (een BENG 2 beoordeling van -3,03)”, verklaren de bureaus.

Daarbovenop zal de draagconstructie van de woontoren hoofdzakelijk uit hout bestaan. De kern zal in beton uitgevoerd worden. Ook zullen de kolommen tot aan de zesde verdieping van beton zijn, net als de kelder en fundering. Uiteindelijk zal 61% van de materialen in het gebouw biobased zijn, terwijl 13% uit gerecyclede materialen zal bestaan, becijferen de bureaus. “Gecombineerd met de losmaakbaarheidsstrategie van het project geven deze maatregelen het gebouw een Building Circularity Index (BCI) score van 61 procent.”

https://vimeo.com/885924734

Betrokken partijen
Nachteiland is ontworpen door MVRDV en Space Encounters voor ontwikkelaars Locus Real Estate Development en Miss Clark. Het projectteam omvat verder landschapsarchitect Delva Landscape Architecture Urbanism en aannemer Dura Vermeer. Het project is 19.200 vierkante meter groot.

Het projectmanagement is in handen van Mannen van Schuim. De verder betrokken adviseurs zijn Buro Happold (constructie), Peutz (installaties), DGMR (duurzaamheid), Frontwise Facades (gevel) en Hely (mobiliteit).

Trefwoorden

sluisbuurt natuurinclusief bouwen gijs baks space encounters energiepositief bouwen jacob van rijs mvrdv energiepositief woontoren circulair bouwen amsterdam bouwen met hout woningbouw

1	Nijmegen hoeft plannen voor westelijke entree station niet aan te passen donderdag, 30 november
2	Tien Nederlandse bureaus vallen in de prijzen bij Archello Awards maandag, 4 december
3	Jonas donderdag, 30 november
4	AM gaat Ritmeesterlocatie in Veenendaal herontwikkelen maandag, 4 december
5	Koschuch Architects ontwerpt woontoren in Haarlem Schalkwijk woensdag, 6 december