Violette Schönberger
Copyright: Maarten van Haaff

Berichten uit de bubble

28 november 2023, 9:00
Natuurlijk, je kunt doen alsof er niks aan de hand is en een column schrijven over de waarde van architectuur, over het belang van zorgvuldig ontwerp, over de hedendaagse gelaagde stad. Je kunt je artistieke kop in het zand steken en doorgaan met het vertellen van verhalen over dat ene gebouw, dat ene plein, dat unieke kunstwerk. Je kunt dromen beschrijven, toekomstidealen of wereldbeelden schetsen voor de lange termijn. Je kunt doen wat je altijd doet, binnen je eigen beroepsgroep, je eigen kennissenkring en je filterbubble van mensen die het toch wel met je eens zijn.

Maar je bent architect. Je artistieke kop in het zand steken, dat kan een dichter, een schrijver of een schilder misschien. Jouw vakgebied bestaat bij de gratie van de kop uít het zand, de poten in de klei, de oren en ogen te midden van de samenleving. Als jij een column begint te schrijven op de ochtend na de verkiezingen, ontkom je er niet aan. De zogenaamde artistieke neutraliteit is niet langer vol te houden. Je moet er wat mee. Maar wat?

Je kunt het partijprogramma van de winnaar lezen en constateren dat de beschrijving ‘milder’ een gotspe is. Dat grondrechten worden geschonden, dat democratische instituten niet lijken te bestaan, dat een partij zonder bestuur, zonder leden, zonder openbare vergadering, zonder wetenschappelijk bureau een oncontroleerbaar recept voor griezelige almacht is. Dat alles waar je de laatste jaren hoop uit putte voor de toekomst van de samenleving, jóuw samenleving, ónze samenleving – variërend van excuses voor het slavernijverleden tot internationale samenwerking op het gebied van klimaat – volgens miljoenen kiezers moet worden teruggedraaid. Je kunt van de daken schreeuwen hoe gitzwart, droomloos en vijandig dat partijprogramma leest. Maar dat weten we al jaren.

Je kunt je afvragen of dit is hoe het voelt. Is dit wat anderen jaar in jaar uit, verkiezing na verkiezing hebben moeten ervaren? Is dit de machteloosheid die hoort bij stemmers die zich echt niet vertegenwoordigd voelen door de landelijke politiek? Als dit de grote omkering is, dan behoor jij nu tot een minderheid. Heb jij dan ook het recht om boos te zijn? Misschien, maar jouw maatschappelijke positie is nog altijd veilig. Je meest cynische analyse is dat zelfs als deze uitslag vijandig is tegen alles waar jouw wereld uit bestaat, jij nog steeds veilig in je warme huis zit, met voldoende werk, een nuttig netwerk en allerlei keuzemogelijkheden. Jouw zorgen zijn niet of je het einde van de week haalt. Jouw zorgen zijn die van de democratie.

Je zult denken: de problemen van de kiezers zijn reëel. De woningmarkt, de zorg en het onderwijs zijn verdorie toch dé krachtige pijlers van de sociaaldemocratie. Hoe heeft men die zaken zo kunnen laten verslonzen? Je zult mild zijn en begrijpen dat wie structureel geen toekomst voor zich ziet, gevoelig is voor volksmennerij. Dat zondebokpolitiek en rancune op de loer kunnen liggen voor wie dagelijks onrecht ervaart. Maar in zulke grote aantallen? Dat vind je onbegrijpelijk. Je bent woedend op de menners van deze sentimenten. Op de valse illusie dat de stem van het volk (het woord dat je nooit mocht gebruiken van je geschiedenislerares op de middelbare school) direct via de grote leider kan worden vertolkt en verwezenlijkt. Op de journalistiek, die van het ‘feest der democratie’ een amusementsshow heeft gemaakt.

Je bent architect. Je gelooft in het begrip civil society, in de publieke sfeer tussen individu en overheid in. In de gebouwen en in stedelijke plekken die ontstaan als collectieven zich organiseren en elkaar ontmoeten, kennis uitwisselen en samenwerken. Je gelooft in een pluriforme samenleving, in een pluriforme stad, in pluriforme plekken. In de kracht van ontwerp, in toekomstdenken, in zorgvuldigheid, in nuance. Je meent dat architectuur condities kan creëren waardoor mensen zich hoopvol tot elkaar en tot de wereld kunnen verhouden. Je voelt je ontzettend verantwoordelijk, maar je weet niet waar je moet beginnen. Je moet je uitspreken, want ja, je vindt ook dat er veel moet veranderen in de samenleving. Systeemkritiek heb je zelf steeds meer. Maar niet zo. In vredesnaam niet zo.

Je moet steeds weer denken aan de woorden van Ernst Hirsch Ballin in 2010: ‘Doe dit ons land niet aan’.


Violette Schönberger is architect en stedenbouwkundige. Zij is mede-oprichter van ontwerpbureau FALSEWORK en publiceert columns over architectuur en stedenbouw op www.fromscratch.work. In 2019 won ze de Geert Bekaertprijs voor Architectuurkritiek.

Trefwoorden

verkiezingen pvv column landelijke verkiezingen violette schönberger

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Studio Maks ontwerpt woongebouw volgens buddy-concept voor Oostenburg
Vandaag, 13:21

Jubileumeditie Dutch Design Week in teken van thema 'Past. Present. Possible.'
Vandaag, 10:30

OMA ontwerpt rotsachtig hoofdkantoor Jomoo in Xiamen
Gisteren, 15:55

Inzending projecten voor Jaarboek Architectuur in Nederland 2025/2026 van start
Gisteren, 13:48

'Bouwplaatsen worden steeds interessanter voor criminelen'
Vandaag, 14:32

NVM: prijzen mogelijk sterker omhoog na verkoopgolf huurhuizen
Vandaag, 11:18

Evelien Peeters nieuwe managing director Witteveen+Bos Belgium
Gisteren, 15:17

VVD wil met fiscale maatregelen koopwoning bereikbaarder maken

8 juli, 11:46

Klimaatvriendelijke investeringen in vier jaar tachtig procent omhoog
8 juli, 9:25

Advies: huurbeleid versimpelen, minder belastingvoordeel koophuis
7 juli, 4:19
Ga naar het nieuws-archief
Violette SchönbergerArchitect
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
IsoBouw Systems bv
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Building Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
FALK®
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan