Copyright: Tjeerd Visser
Copyright: Tjeerd Visser
Copyright: IMAZZO
Copyright: IMAZZO
Copyright: IMAZZO
Copyright: IMAZZO
Copyright: Ewoud Rooks
Copyright: Tjeerd Visser
Copyright: IMAZZO
Copyright: Tjeerd Visser
Copyright: Tjeerd Visser
Copyright: Ewoud Rooks
Copyright: Tjeerd Visser
Copyright: Tjeerd Visser
Copyright: Tjeerd Visser
Copyright: Tjeerd Visser
Copyright: IMAZZO
Copyright: IMAZZO
Copyright: Tjeerd Visser
Copyright: Ewoud Rooks
Copyright: Ewoud Rooks
Copyright: Ewoud Rooks
Copyright: Ewoud Rooks
Copyright: Ewoud Rooks
Copyright: Ewoud Rooks
Copyright: Ewoud Rooks
Copyright: Ewoud Rooks
Copyright: IMAZZO
Copyright: Niels Knelis
Copyright: Ewoud Rooks
Copyright: Niels Knelis
Copyright: LAOS landscape urbanism
Copyright: LAOS landscape urbanism
Copyright: LAOS landscape urbanism
Copyright: LAOS landscape urbanism
Copyright: LAOS landscape urbanism
Copyright: LAOS landscape urbanism
Begane grond
Copyright: De Architecten van Team 4
Eerste verdieping
Copyright: De Architecten van Team 4
Tweede verdieping
Copyright: De Architecten van Team 4
Daktuin
Copyright: De Architecten van Team 4
Werelderfgoedcentrum Waddenzee: een baken van ecologisch bewustzijn
Waar het Lauwersmeergebied en de Waddenzee bij elkaar komen is op 25 april 2025 in Lauwersoog het Werelderfgoedcentrum Waddenzee (WEC) geopend. Het gebouw, opvallend met zijn glooiende lijnen en volledig houten gevel, is ontworpen door het Deense architectenbureau Dorte Mandrup, in samenwerking met De Architecten van Team 4 als co-architect. Spring Studio ontwierp het interieur van de ontmoetingsruimten en LAOS landscape urbanism was verantwoordelijk voor de landschapsarchitectuur. “Het gebouw is geen alledaags bezoekerscentrum”, zegt Pieterjan Corten, architect van Team 4. “Maar een echte ode aan het als UNESCO-werelderfgoed bestempelde landschap.”
Het WEC in Lauwersoog fungeert als ‘een werkplaats van de Wadden’, legt Corten uit. In het buitendijks gelegen gebouw zijn zeehondenzorg, wetenschappelijk onderzoek, educatie en natuurbescherming samengebracht. Centraal in het gebouw ligt het nieuwe onderkomen van het voormalige zeehondencentrum Pieterburen.

Bezoekers volgen vanuit de entreehal op de begane grond een spiralende expositieroute omhoog door het gebouw. De tentoonstelling, ontworpen door NorthernLight, vertelt een verhaal waarin de wisselwerking tussen mens en (de rest van de) natuur centraal staat. Onderweg krijgen de bezoekers direct zicht op de ruimten van de zeehondenopvang, in het hart van het gebouw. Ook heeft het publiek wisselende vergezichten op de bijzondere Natura 2000-landschappen die het gebouw omringen.
Bijzonder onderdeel van het ontwerp zijn twee buitenbaden op de tweede verdieping; hier worden de opgevangen zeehonden voorbereid op terugkeer naar de Waddenzee. Een speciale zuiveringsinstallatie filtert het water dat rechtstreeks uit de Waddenzee komt. Zo kunnen de zeehonden herstellen in een omgeving die hun natuurlijke habitat zo goed mogelijk benadert.

Vanaf de daktuinen, boven op het gebouw, opent zich voor de bezoekers een panoramisch uitzicht over de Waddenzee, het Lauwermeersgebied, de havens en – bij helder weer – Nationaal Park Schiermonnikoog.
Poëtisch en geworteld
De spiralende architectonische beweging van de bezoekersroute door het gebouw is geïnspireerd op het getij van de zee, vertelt Corten. Deze inspiratie is ook terug te vinden in de golvende lijnen in de gevel. Het is als een ritmische golf die de relatie tussen mens, landschap en ecologie tastbaar maakt, legt de architect uit. Het WEC is een bescheiden gebouw; architectuur en landschap vloeien in elkaar over. De architectuur domineert niet, zegt Corten, maar staat in dienst van het uitzicht op het landschap. “vanuit elke hoek ontvouwt zich een andere blik op het omringende gebied.”

Door de vertaling van de natuurlijke ritmes van het getij en de golven, alsook de horizon leidend te maken in het ontwerp, hebben Dorte Mandrup en De Architecten van Team 4 een gelaagde architectuur bereikt. Die is niet alleen functioneel, maar ook poëtisch en geworteld in de locatie.
Bewustwording in een passende omgeving
Het streven van het WEC om bezoekers bewust te maken van hun rol in de natuur en hen te stimuleren tot een gezonde balans tussen mens en natuur, komt niet alleen tot uitdrukking in het museumverhaal en de route. De visie van het centrum vindt ook haar vertaling in een duurzaam gebouwontwerp, zegt Corten. Daarbij is ervoor gekozen om waar mogelijk het materiaalgebruik te beperken. Zo zijn de gevlinderde constructieve druklagen van de vloeren als eindafwerking opgevat; ook zijn bijvoorbeeld systeemplafonds achterwege gelaten en de akoestische panelen van gerecycled textiel in het zicht zijn gehouden.

“De uitstraling is misschien wat rauwer dan men gewend is, maar juist daardoor vertelt het gebouw een krachtig duurzaam verhaal, dat terugkomt in de materialisering van zowel het interieur als het exterieur”, aldus Corten. De robuuste uitstraling van het exterieur past bij het ruige karakter van het omliggende landschap. De gevel is bekleed met verduurzaamd vurenhout en rondom het gebouw is een markant ‘lamellenscherm’ gerealiseerd door hergebruik van 200 verzaagde dukdalven. De oude houten palen hadden ruim vijftig jaar in het water van de haven van Kiel gestaan.

Deze houten lamellen vormen een filter om te voorkomen dat het gasloze gebouw teveel opwarmt door invallend zonlicht. Tegelijkertijd beperkt de filter lichtvervuiling – zeker onwenselijk in een ‘dark sky’-gebied als dit – vanuit het gebouw.
Biobased interieurontwerp
Ook het interieurontwerp voor de bezoekersruimten draagt bij aan de bewustwording over een gezonde relatie van de mens met de natuur. Spring Studio wil met duurzame, lokaal gewonnen materialen tonen dat een verregaand milieuvriendelijk ontwerp mogelijk is, en hoe dat er dan uitziet. Ongeveer 70% van de gebruikte materialen is biobased, vertelt het bureau.

In samenwerking met HuisVeendam heeft Spring Studio lokaal geoogste kustgrassen verwerkt tot biolaminaat en als inleg toegepast in de tafelbladen. Schelpen zijn verwerkt in een stuc op basis van aardappelzetmeel, aangebracht op de voorzijde van de receptiebalie. Ook zijn schelpen gebruikt in een biolaminaatlaag op het balieblad. Verlichtingsarmaturen bestaan uit hennep, aardappelzetmeel en in de provincie Groningen gewonnen jute.

De banken in het restaurant zijn vervaardigd uit eikenhout en afgewerkt met een biobased coating; met traditionele houten verbindingstechnieken zijn de meubels in elkaar gezet. De kussens zijn vastgezet met touwen. Alles is volledig demontabel, aldus Spring Studio. Ook de kasten in de winkel en de bibliotheek, gemaakt van onbehandeld berkenhout, zijn volledig te demonteren.

De al genoemde akoestische plafondpanelen zijn vervaardigd uit gerecyclede jeans. Spring Studio en HuisVeendam ontwikkelden gezamenlijk ook akoestische tegels van oude hotel- en ziekenhuislakens in combinatie met restanten denim, die zijn verwerkt in zowel het winkelmeubilair als langs de wand van het auditorium.
Gebouw, terrein en landschap
De inrichting van de ruimte rondom het nieuwe gebouw, inclusief het parkeerterrein in de haven, was in handen van LAOS Landscape urbanism. Met bureau heeft een buitenruimte gerealiseerd die een menselijke schaal toevoegt aan de verder grootschalige infrastructuur van de haven. LAOS heeft daartoe de aanwezige landschappen met elkaar verbonden. Het bureau was al goed bekend met de sfeer en ruimtelijke uitdagingen van Lauwersoog, meldt LAOS. Dit vormde een basis voor het ontwerp met een aantal duidelijke uitgangspunten.

Het WEC is gerealiseerd op een kruispunt van landschappen: het Lauwersmeer, de Waddenzee, de vissershaven en de zeedijk. In het ontwerp zijn deze werelden samengebracht tot één samenhangend geheel. Daarnaast staan in het gebouw duurzaamheid, ecosystemen, onderzoek en verwondering centraal en deze waarden zijn ook vertaald naar de buitenruimte, aldus LAOS.

Doordat het bureau de dijk heeft verbreed tot aan het gebouw, ligt het WEC zowel aan zee als aan de dijk. Het ribbelpatroon van het drooggevallen wad is vertaald naar de verharding, plantvakken en trapelementen. Brede trappen geven toegang tot het gebouw, maar functioneren ook als verblijfsruimte, onderzoekslocatie en vertrekpunt voor excursies. Een wandelroute verbindt het WEC met de haven en de sluis. Dit pad is voorzien van zitranden en groenvakken; het nodigt uit tot een ontdekkingstocht langs het water, “waar de bezoekers net zoveel leren over de Waddenzee als in het centrum zelf”, zegt LAOS.

Vanwege de ligging tussen twee Nationale Parken en het centrale thema van natuuronderzoek, lag de nadruk in het landschapsontwerp op duurzaamheid en ecologie. Ook in de buitenruimte zijn hergebruikte materialen toegepast, zoals oude meerpalen en natuursteen afkomstig uit de haven. In een speciaal testvak wordt geëxperimenteerd met een tegel van plasticsoep. In de groenvakken komen inheemse kwelderplanten, bestand tegen de zeewind en het zoute spatwater.
Verbinding
Met de opening van het Werelderfgoedcentrum Waddenzee heeft Lauwersoog een markant herkenningspunt gekregen. Het WEC brengt natuur, recreatie, educatie en onderzoek samen, en toont tegelijkertijd hoe architectuur kan bijdragen aan het vergroten van natuur- en klimaatbewustzijn. Bovendien, zo zegt architect Corten van Team 4, “draagt het centrum bij aan het versterken van de regionale identiteit en het verbinden van mensen met het landschap waarin zij leven.”

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Stedenbouwkundig structuurontwerp voor Blok III in Sloterdijk I Zuid goedgekeurd

18 juli, 1:30

VORM ontwikkelt laatste twee kavels Eenhoorngebied Amsterdam

17 juli, 2:24

Multifunctioneel gebouw Floating Gardens in Sloterdijk biedt plek aan woningen en een IKC

17 juli, 12:18

Architectenweb Sportzomer: Vincent van Heesch is een fanatiek tennisser

17 juli, 9:15

Hermans kiest Schiermonnikoogroute voor stroomkabel naar Noordzee

18 juli, 11:09

Hester Bijl wordt rector magnificus TU Delft

18 juli, 9:27

Provincie komt bij BAM en SPIE uit voor onderhoud aan Zeelandbrug

17 juli, 1:39

Meerderheid Limburgers houdt rekening met nieuwe overstromingen

17 juli, 10:35

ASML op schema voor uitbreiding in Eindhoven

16 juli, 12:31

Organisaties: compensatie natuur Maasvlakte II onvoldoende

16 juli, 9:17
Robert MuisRedacteur
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
IsoBouw Systems bv
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux  B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Building Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
FALK®
Tata Steel Colorcoat®
Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan