Marjolein van Eig

Architecten, verenigt u

11 mei 2021, 9:15

Een paar weken geleden werd ik gebeld door de BNA. De vraag was of ik wilde meedoen aan de sollicitatie voor de nieuwe voorzitter van de branchevereniging. Ik dacht dat het ging om een plaats in de benoemingsadviescommissie, maar ik vergiste me; het ging om de positie van de voorzitter zelf. Wat een eervolle vraag! Of ik even binnen een dag wilde reageren. Verwarrende signalen in één telefoongesprek.

Mijn eerste reactie sprak ik direct uit aan de telefoon; bedankt voor de eer maar nee, voorzitter worden van de BNA, daar ben ik (nog?) niet aan toe. Ik dacht aan eerdere voorzitters; Willem Hein Schenk en Nathalie de Vries, die dat konden doen met een groot bureauapparaat naast zich, een flinke bouwgeschiedenis achter zich en een enorm netwerk rondom zich. Terwijl zij de tijd hadden om na te denken en te praten over het waarheen en waartoe, met ons architecten, draaide dat bureau lekker door. Met mijn eigen langzaam groeiende bureau vind ik een halve dag per week op de Academie van Bouwkunst al een flinke belasting. Het liefst wil ik met mijn projecten bezig zijn, nadenken over het vak, een column schrijven, een boek maken, me tegen elk detail aan bemoeien, mooie en fijne gebouwen maken. Het voorzitterschap zou me een dag per week kosten, maar dat is natuurlijk nooit genoeg. Want voorzitter zijn van de BNA, dat doe je mijns inziens 24/7.

Ik beloofde natuurlijk om erover na te denken en nam daar vervolgens in het aansluitende Paasweekeinde wat uitgebreider de tijd voor, zoals dat hoort, wanneer een dergelijke vraag aan je gesteld wordt.

Ik dacht aan de mogelijkheden van het voorzitterschap; eindelijk de kans om echt werk te maken van kansen voor talent. Ervoor te zorgen dat de overheidsopdrachten niet enkel gaan naar hen die al de bewezen portfolio’s hebben. Ik zou om tafel gaan met de tenderbureaus en gemeentes om het te hebben over maatschappelijk opdrachtgeverschap en de tenderleidraden. Ik zou gaan praten met de woningcorporaties en ontwikkelaars; over de kwaliteit en omvang van de opdrachten die steeds kleiner worden, en steeds eerder naar de aannemer gaan. Over de complexe contracten met absurde lijsten met afwijkingen op de DNR. Ik zou gaan praten met de Rijksadviseurs om te horen of dat ministerie van ruimtelijke ordening er ook echt komt. Ik zou gaan praten met niet-leden; waarom zijn jullie geen lid? Ik zou natuurlijk ook gaan praten met de leden; wat willen jullie dat er gebeurt? Ja, ik zou het verschil gaan maken!

Ik dacht weer aan Schenk en De Vries en vroeg me af of het hen gelukt is om het verschil te maken. Bovenstaande thema’s zijn immers al jarenlang problematische zaken in het bouwproces. Wellicht hadden zij andere thema’s waar ze voor gestreden hebben, ik weet het niet. Zou het überhaupt wel mogelijk zijn om het verschil te maken? Ik dacht aan Herman Tjeenk Willink die aan de nieuwe Kamerleden vroeg om op te schrijven wat hen de eerste 100 dagen opviel. Daarna immers, was zijn stelling, ben je onderdeel van het systeem. Ik dacht aan mijn hoekige karakter, te weinig diplomatiek, te snel geïrriteerd in gesprekken die nergens toe leiden, te direct om voorzitter te zijn van zoveel architecten. Ik dacht aan de obligate verbindende thema’s die ongetwijfeld onderdeel moeten zijn van de voorzitters visie en de zaaltjes met leden en gesprekken over de toekomst. Nee, hoe naïef, het zou een blamage worden.

Ik dacht aan mijn zus die jarenlang werkte bij de branchevereniging voor groenteboeren. Al die hardwerkende mannen (meestal mannen) die voor dag en dauw opstonden en doorwerkten tot de winkels dicht gingen. Tot die niet meer opengingen, opgeslokt door de grote grutters. Een zieltogend beroep; de organisatie werd langzaamaan kleiner tot deze opging in de branchevereniging voor bloemisten.

Ik dacht aan het BNA-gesprek dat ik de week ervoor had geleid met jonge architecten. Zonder dat het me was gevraagd, had ik in de presentatie verteld waarom ik het belangrijk vind om lid te zijn. Bij de vereniging kun je terecht met allerlei vragen, juridisch advies en er zijn hele nuttige cursussen te volgen. Je komt er allemaal mensen tegen die een handig netwerk blijken te zijn. Bij BNA Onderzoek kun je boeken schrijven en onderzoeken doen in multidisciplinaire teams die weer kunnen leiden tot een opdracht. Helaas is BNA Onderzoek net geschrapt bij de vereniging.

Ik dacht aan de belangrijkste reden om lid te zijn; de beroepsgroep moet vertegenwoordigd worden. Wij architecten hebben kleine ondernemingen, zijn eigengereid en kiezen het liefst ons eigen pad, zonder bemoeienis van buiten. En juist daarom moeten we ons verenigen. Om een stem te hebben in het krachtenveld van de bouw en de politiek. Daar is de BNA nu niet relevant genoeg. Ik denk dat niemand, buiten architecten, de naam van de huidige voorzitter kent. Ik denk zelfs dat heel veel architecten de naam van de huidige voorzitter (die notabene de nieuwe rijksbouwmeester gaat worden) niet kennen. En er zijn veel architecten die ik ken, die geen lid zijn. Ze zien het nut er niet van in, vinden het een club met matige architecten en oninteressante thema’s. Zij redden zichzelf wel, vinden ze.

Maar dat klopt niet, want ze klagen ook steen en been over de slechte positie van de architect en over de kwaliteit van het opdrachtgeverschap. En roepen dan; waarom doet de BNA daar niks aan! Daarom moet iedere architect dus lid worden, om de BNA relevant te maken; een volwaardige gesprekspartner aan de onderhandeltafel van de politiek, opdrachtgevers en de bouwers. De DNR moet weer een vanzelfsprekend stuk worden dat niet ter discussie staat. Als dit niet gebeurt, dan ondergaan we straks wellicht hetzelfde lot als dat van de groentemannen.

De nieuwe voorzitter wacht een belangrijke taak. Ze mag mij 24/7 bellen.

Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is als gastdocent verbonden aan de TU Delft en de Academie van Bouwkunst Rotterdam.

Trefwoorden

column bna marjolein van eig branchevereniging van nederlandse architecten

1	Porseleinen Toren in ontwikkelgebied Nieuw Delft officieel geopend vrijdag, 19 april
2	NOAHH presenteert opgeleverde Villa Vaartjes in Almere Oosterwold dinsdag, 23 april
3	Rijksmonumentaal Jachtslot Mookerheide heropend na restauratie door 1meter98 maandag, 22 april
4	Den Haag deelt ontwikkelvisie voor gebied rond centraal station dinsdag, 23 april
5	Mid-rise Milaan dinsdag, 23 april