Violette Schönberger

Surfplank

23 mei, 8:45

Ik verwachtte van tevoren dat ik het spectaculair zou vinden, en het wás spectaculair. Instappen in de straat, uitstappen op het strand. Niks file, parkeerplaats zoeken en dan nog een kwartier lopen, maar inchecken, uitchecken, badpak aan. De nieuwe metroverbinding tussen het centrum van Rotterdam en het strand van Hoek van Holland, de zogenoemde Hoekse Lijn, liet jaren op zich wachten, maar werd een paar weken geleden dan eindelijk geopend. De wethouder zette de toon door met z’n surfplank uit te stappen. Met overhemd en jasje aan, dat wel. En hoewel ik niet graag de pr-stunt van een bestuurder citeer, was dit natuurlijk wel precies het gevoel waar het om draait. Het obstakelloos verbinden van de stad met de zee.

Na een half uurtje voornamelijk bovengronds rijden, loop je in Hoek van Holland via een klein tunnelvormig gebouwtje het strand op. De vorm en architectuur zijn raak getroffen door gemeentelijk ontwerper Marc Verheijen. Het is een beetje merkwaardig, een sculpturaal tunneltje in de open ruimte, maar het kopstation maakt in al z’n simpelheid exact het gebaar dat nodig is voor de reiziger die op z’n bestemming arriveert. Vanaf het perron wordt het uitzicht op zee gekaderd door een groot raam. De geur van zout en friet waaien je tegemoet, maar je moet nog even door het donker voordat je in de volle zon staat. Natuurlijk zou een simpel afdakje hebben volstaan, maar het afgesloten tunneltje bekrachtigt precies het dramatisch effect van de scenografie waar de stedeling voor komt: het contrast tussen de volle stad en de weidsheid van de zee. Prachtig.

Op datzelfde strand las ik in de Ruimte van Riek – de door journalist Margreet Fogteloo opgetekende persoonlijke en professionele memoires van stedenbouwkundige Riek Bakker – haar pleidooi voor groots denken, voor integrale gebiedsontwikkelingen, voor de noodzaak van het integreren van infrastructuur met natuur en stedelijke groei. Daarbij gaat erom, zegt Riek, de politieke bestuurders en de bewoners mee te krijgen in een gezamenlijk gevoelde urgentie. Dan gaat plotseling alles bewegen. Onze huidige tijd ‘is zo’n momentum, dat schreeuwt om politiek doorpakken’. Juist nu, in deze tijd van klimaatopgaven en woningnood, is de lange adem nodig en het plannen maken waarin meerdere bestuursperiodes worden overbrugd. Intelligente ingrepen in infrastructuur kunnen daarbij een veelheid aan doelen dienen, die de complexe hedendaagse stad ten goede komen. Reductie van autoverkeer, toegang tot natuur voor de stedeling en ontwikkellocaties langs de stations; precies zoals de Hoekse Lijn.

Dat geeft te denken. Want terwijl Rotterdam er een schitterende metroverbinding naar het strand bij kreeg, verdwijnt binnenkort onder auspiciën van dezelfde wethouder die ándere belangrijke OV-verbinding naast mijn huis. Mijn geliefde tramlijn 4 door Rotterdam-West wordt ingekort en als onderdeel van een groter plan voor het opheffen van meerdere belangrijke tramlijnen in de hele stad. Het leidde tot een storm aan kritiek en petities, en tot terechte zorg over vervoersarmoede in probleemwijk Bospolder-Tussendijken. Desondanks stemde de gemeenteraad met het plan in. Want het voornemen is deze tramlijnen over zeven jaar te hebben vervangen door veel efficiëntere en flexibelere busverbindingen die de doorstroming van het verkeer in de drukke binnenstad zullen vergroten. Intelligente infrastructuur die, zoals dat heet, kan meebewegen met de ontwikkelingen in de stad, niet belemmerd door rommelige bovenleidingen en railsen in het wegdek. Het klinkt fraai, maar tegenstanders vrezen dat het een verkapte bezuinigingsmaatregel is en dat de bussen er nooit zullen komen. Ook ik schaar me voorlopig onder de sceptici en zie nog niet in hoe het schrappen van OV kan samengaan met de overige ambities van de stad. Want voor het succesvol vergroenen en autoluw maken van de rest van de stad, is het juist voorwaardelijk om een excellent openbaar vervoersnetwerk in stand te houden. Voordat je een dergelijk ingrijpende OV-maatregel neemt, moet er een overtuigend alternatief plan liggen, in samenhang met de stad als geheel. En dat ontbreekt.

Maar wat niet is kan nog komen. Het is essentieel om de nieuwe beloofde busverbindingen onderdeel te maken van de verdere ontwikkelingen van de stad, zodat ze niet per ongeluk, als het financieel even tegenzit, toch maar geschrapt kunnen worden. Dit zou een Riek-plan moeten worden, waarin infrastructurele ingrepen daadwerkelijk tot zinvolle stadsontwikkeling gaan leiden. Bijvoorbeeld door een net zo simpele maar spectaculaire inpassing te maken als station Hoek van Holland Strand, en door een wethouder die wil pronken met een bijpassende pr-stunt.

Dat is wat de stad verdient. Want een surfplank schept verwachtingen.

Violette Schönberger is architect en stedenbouwkundige. Zij is mede-oprichter van ontwerpbureau FALSEWORK en publiceert columns over architectuur en stedenbouw op www.fromscratch.work. In 2019 won ze de Geert Bekaertprijs voor Architectuurkritiek.

Trefwoorden

violette schönberger column hoekse lijn

1	Wubben.Chan ontwerpt woongebouw nabij Marconiplein woensdag, 29 november
2	Detail: stamplemen wanden maken badhuis deel van het landschap woensdag, 29 november
3	Nijmegen hoeft plannen voor westelijke entree station niet aan te passen donderdag, 30 november
4	Een thuiskomen voor Bedaux de Brouwer Architecten dinsdag, 28 november
5	MVRDV en Orange Architects ontwerpen vooruitlopend op de wederopbouw van Oekraïne woensdag, 29 november

Surfplank

Trefwoorden

Best gelezen

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Tien Nederlandse bureaus vallen in de prijzen bij Archello Awards

AM gaat Ritmeesterlocatie in Veenendaal herontwikkelen

Conjunctuurmeting BNA: werkvoorraad blijft ruim onder niveau 2022

Woongebouw De Rijp wint BLAStprijs 2023

Programma over rolmodellen in de architectuur in Pakhuis de Zwijger

Chinees Evergrande krijgt onverwacht extra tijd voor reddingsplan

Zeeland wil meer grip op uitbreidingsplannen recreatiesector

Portaal en AM slaan handen ineen voor krachtige wijken in regio Utrecht

Corbulotunnel bij Leiden gaat na veel tegenslag op 5 juli open

Nijmegen hoeft plannen voor westelijke entree station niet aan te passen