Daan Roggeveen

Rurbanism

22 mei 2018, 10:45

Als we op de heuvel tussen het bamboe parkeren zie ik Audi’s, BMW’s en een Maserati staan. Via een slingerend bruggetje over vijvers met karpers loop ik naar de baofang, een privé-eetkamer in het restaurant. Binnen zitten het voormalige hoofd grondzaken van de gemeente te eten met een drietal projectontwikkelaars. Onderwerp van gesprek: de mogelijkheden van reverse urbanism.

Anji is een regio op drie uur rijden van Shanghai. Het is een heuvelachtige en bamboerijke streek, bestaande uit een stedelijk centrum en een tiental dorpen eromheen. Het gebied vormt het groene hart van één van de meest geürbaniseerde regio’s ter wereld, de Yangtze Rivier Delta, met zo’n tachtig miljoen stadsbewoners – het totale inwoneraantal van Duitsland binnen een straal van drie uur rijden. Door de uitbreiding van het hogesnelheidsnetwerk ligt Anji straks nog slechts 45 minuten reizen van Shanghai.

De afgelopen jaren is de geografie van China rigoureus veranderd. De meest afgelegen plekken zijn door snelwegen, treinen en internet met de steden aan de oostkust verbonden. Hierdoor zijn de arbeidskrachten van het platteland nóg bereikbaarder voor de stad geworden. Daarnaast kunnen investeringen uit de stad het platteland sneller bereiken. De verstedelijking verschuift hiermee naar het achterland van China.

Bovendien heeft de Chinese middenklasse na bijna vier decennia van industrialisatie en urbanisatie geld en tijd: de randvoorwaarden voor toerisme. Chinezen ontvluchten in het weekeinde hun megasteden en zijn geïnteresseerd in – en soms vaak ronduit nostalgisch over – het plattelandsleven. Gestimuleerd door de overheid, die binnenlandse consumptie wil stimuleren, vormt leisure een van de grootste aanjagers van ontwikkeling ruraal China.

Maar het echte contrast tussen stad en platteland bestaat op veel plekken in China feitelijk al niet meer. In hoog tempo vervangen appartementengebouwen de boerderijen, vanuit de ambitie van de overheid om de leef kwaliteit van de rurale bevolking te verbeteren. Fabrieken hebben hun productiefaciliteiten in dorpen. Boeren betalen in winkels met hun smartphone, kunnen online hun eten bestellen en zijn via WeChat (de Chinese app die WhatsApp, Facebook en ApplePay combineert) continu verbonden met familieleden in de stad.

Dit is wat stedenbouwkundige Kai Vöckler ‘rurbanism’ noemt: de post-rurale twilight zone situatie waar veel van het platteland zich wereldwijd in bevindt. Vöckler beschreef¹ hoe een grote discrepantie bestaat tussen het romantische beeld dat we hebben van het platteland (groen, authentiek, onaangetast) en de realiteit waarin winkelcentra, industriële hallen en McDonalds het beeld en ook de leefwijze van rurale regio’s domineren. Vooral vanuit de hogesnelheidstrein valt deze slordige manier van verstedelijking op. Het is een beeld dat ook in Europa bestaat: ogenschijnlijk ‘groen’ gebied dat volgezet wordt met logistieke hallen en andere ruimte-extensieve functies.

Het bedrijfsleven in China omarmt desondanks de enorme kansen die het platteland biedt. Naast de exploderende toerisme-industrie in China, willen steeds meer (tech)bedrijven hun werknemers een hoogwaardige werkomgeving in een groene en betaalbare omgeving bieden. In de VS bestaat een deel van deze modellen al. Apple, Facebook en Google hebben campussen die volledig los staan van het stedelijk leven. Wonen, werken en vrije tijd zijn er niet meer van elkaar gescheiden, maar geïntegreerd.

De immense populariteit van de grote steden in West-Europa lijkt het zicht op alternatieven weg te nemen. Zouden we voor sommige functies ook in Europa de focus op de binnensteden los kunnen laten en gespecialiseerde campussen in hoge dichtheid in het buitengebied kunnen maken, waar heel nieuwe manieren van werken, wonen recreëren een plek krijgen? Een duurzame manier van leven zonder woon-werkverkeer, waar je veel meer geïntegreerd samenleeft?

Of hebben we het dan uiteindelijk over de hergeboorte van het dorp?

Daan Roggeveen is de oprichter van MORE Architecture, met kantoren in Shanghai en Amsterdam. Recent publiceerde hij ‘Progress & Prosperity – The Chinese City as Global Urban Model’. Met Michiel Hulshof runt hij denktank Go West, en organiseert hij aan de Amsterdamse Academie van Bouwkunst ‘The Amsterdam Agenda’, een lezingenserie en onderzoek over de toekomst van de Randstad.

¹ Kai Vöckler, ‘Rurbanism in Germany’, Lezing, Goethe Instituut Beijing, 31 oktober 2015

Trefwoorden

daan roggeveen rurbanism platteland

1	Hoogwaardig blok met sociale huurwoningen voor Leidsche Rijn Centrum vrijdag, 22 september
2	Architectenweb symposium: ontwerpen in analogie met het bestaande woensdag, 20 september
3	Vastgoedbedrijf Certitudo valt om na problemen bij projecten donderdag, 21 september
4	Projectontwikkelaars vrezen ontslaggolf door crisis woningbouw woensdag, 20 september
5	NGA architecten wint selectie eerste zelfbouwkavel Amsterdam-Zuidoost donderdag, 21 september

Rurbanism

Trefwoorden

Best gelezen

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Sfeervolle stadsdeelbibliotheek in oude supermarkt

Bouw houten woongebouw in gebiedsontwikkeling Oostenburg gestart

Herdenkingstuin in Charleroi voor slachtoffers Marc Dutroux

Winnaars Dutch Design Awards 2023 bekend

CPB: woningbeleggers profiteerden van strengere leennormen

Testcentrum voor hyperloops in Veendam gaat officieel beginnen

Duitse woningbouwsector wil 50 miljard om uit dip te komen

Hoogleraar: verbeter luchtkwaliteit snel om burgers te beschermen

Kadaster ziet dit jaar flink minder nieuwe hypotheken

Erfgoedvereniging in hoger beroep na besluit renovatie Amsterdam Museum