Daan Roggeveen
Copyright: Maarten van Haaff

Culturele Impact

24 september 2019, 9:15
‘Plan voor Cultuurcampus: nieuw ‘icoon’ op Zuid gaat 300 miljoen euro kosten’ kopte het AD afgelopen week. In dezelfde week lanceerde planoloog Zef Hemel een plan om toeristen die Amsterdam bezoeken naar de Zuidas te trekken met een nieuw museum. Cultuur als trekker voor stedelijke ontwikkeling. Wie werkelijk wil begrijpen hoe culturele gebouwen stedelijke ontwikkeling in gang kunnen zetten, moet een kijkje nemen in Shanghai.

Nog maar een paar jaar geleden was de Westbund hier een industriële en logistieke hub met hangars, fabrieken en olietanks. Tijdens de World Expo van 2010 werd deze omgeving in razendsnel tempo getransformeerd en de industrie naar de rand van de stad verplaatst. Maar nadat de Expo op 31 oktober 2010 was afgelopen, was de vraag wat er met dit terrein moest gebeuren.

Enter Sun Jiwei.

Dr. Sun Jiwei is een architect die opgeleid is aan de Tongji Universiteit in Shanghai. Vroeg in zijn carrière besloot hij zich in te zetten voor de publieke zaak. Eerst als projectleider voor de – inmiddels beroemde – binnenstedelijke transformatie Xintiandi. Vervolgens begon hij zijn tocht door de rangen van bestuurlijk Shanghai. Hierbij ontplooide hij een bijzondere vorm van stadsontwikkeling: hij zette architectuur in voor de positionering van nieuwe stedelijke gebieden. Door jonge, lokale architecten te vragen voor kleine culturele programma’s – een kleine bibliotheek, een theehuis, een paviljoen – kregen de newtowns waar hij aan werkte culturele lading.

Toen Sun in 2013 districtsburgemeester van Xuhui District werd – een centraal gelegen stadsdeel met ongeveer een miljoen inwoners – herhaalde hij deze strategie op de next level: hij besloot de industriële rivieroever in het gebied aan te wijzen als cultureel district.

De legendarische kunstverzamelaar Liu Yiqian werd gevraagd er een museum (zijn tweede) te bouwen voor zijn privécollectie. Architect Liu Yichun van Atelier Deshaus maakte er een spannend gebouw van: het Long Museum. Sou Fujimoto ontwierp voor verzamelaar Budi Tek het Yuz Museum een stuk verderop. En in de tegenover gelegen olieopslagtanks aan de kade is in maart het immense museum TANK opengegaan. Dit najaar opent ernaast het door David Chipperfield ontworpen Centre Pompidou.

Inmiddels is de rivieroever, omgedoopt tot Westbund, een levendig publiek gebied, waar op zondag honderden mensen wandelen, joggen, vliegeren en skaten in het skatepark. Klimmers komen naar de klimmuur aan het water. Maar het belangrijkste is uiteraard het culturele programma. In een middagje op de deelfiets, ga je van het Powerstation of Art met een tentoonstelling over Junya Ishigami, via het Long Museum met een solo van Marc Bradford, naar galerie ShangHart met een overzichtstentoonstelling van toonaangevende Chinese kunstenaars.

Elk jaar vindt in november in de voormalige vliegtuighangar de Shanghai Art Week plaats – een van de meest toonaangevende kunstbeurzen van Azië, waarvoor verzamelaars, galeriehouders en media van over de hele wereld invliegen. En hoewel de kunstenaarsgemeenschap in de stad beperkter en minder hecht is dan bijvoorbeeld in Beijing, geeft het aan dat de stad zich op cultureel gebied wil meten met de wereldtop.

De transformatie is onvoorstelbaar. Waar mijn agenda in het weekend een aantal jaren geleden in Shanghai leeg was – er waren simpelweg geen culturele activiteiten, en als er eens een tentoonstelling was, dan was het over het algemeen een teleurstelling – is hij inmiddels bomvol. En ik ben niet de enige die ervan geniet. Vele stadsbewoners hebben de weg naar de musea gevonden en staan soms letterlijk in de rij voor de tentoonstellingen.

Het voorbeeld uit Shanghai laat zien dat het ‘landen’ van een cultuurgebouw daadwerkelijk impact kan hebben op het gebruik en de toekomst van een stadsdeel en haar inwoners. En dat de ontwikkeling zelfs kan bijdragen aan de positionering van de stad als geheel – als culturele metropool in dit geval.

Het toont ook aan dat er een hechte relatie is tussen cultuurgebouw en publieke ruimte, en dat het geheel integraal gepland moet worden. En het laat zien dat politiek draagvlak, mandaat en budget nodig is om zo’n beslissing tot uitvoering te brengen.

De cultuurcampus Rotterdam Zuid lijkt daarom een geweldig idee. Een cluster van culturele en onderwijsgebouwen kan geweldige positieve impact hebben op bewoners en stadsdeel – mits het gebouw zich écht weet te verbinden met de bewoners van Rotterdam-Zuid.

Een cultuurgebouw op de Zuidas lijkt daarentegen een gemiste kans voor de stad Amsterdam. De toegevoegde waarde voor gebruikers van de Zuidas – hoogopgeleide, goed verdienende kenniswerkers – lijkt beperkt. Het zou waardevoller zijn een nieuw museum in te zetten in een stadsdeel in Amsterdam dat een positieve impuls kan gebruiken, zoals Noord of Nieuw-West. Daar kan de ruimtelijke, sociale en culturele invloed van zo’n gebouw veel groter zijn.

Een cultuurgebouw kan een geweldige positieve impact hebben op de stad en haar bewoners. Het gaat erom hoe die impact strategisch ingezet kan worden.


Daan Roggeveen is architect en oprichter van MORE Architecture, met kantoren in Shanghai en Amsterdam. Recent publiceerde hij ‘Progress & Prosperity – The Chinese City as Global Urban Model’.

Trefwoorden

westbund daan roggeveen shanghai column

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Woontoren De Vrijheid door Atelier Kempe Thill in Bajeskwartier opgeleverd
Gisteren, 14:14

Kunstenaars en architecten bouwen 'nomadisch monument' voor slachtoffers Gaza
Gisteren, 10:58

Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025
Gisteren, 09:00

Houten groepsaccommodatie voor scouting in de bossen van Baarn
29 augustus, 2:35

Steeds meer vakantiewoningen aan de kust, vooral in Zeeland
Gisteren, 15:27

Gasgeneratoren in Utrecht om overbelasting stroomnet te voorkomen

Gisteren, 11:40

Amsterdam schrijft tender uit voor eerste kavels Pampusbuurt op Strandeiland
29 augustus, 1:47

Vrees voor windparken in Groene Hart, oproep tot actie
29 augustus, 10:29

Verkoopgolf van huurwoningen houdt aan
28 augustus, 1:53

Noord-Holland maakt twintig miljoen vrij voor stationsgebieden
28 augustus, 10:50
Ga naar het nieuws-archief
Daan RoggeveenArchitect
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
IsoBouw Systems bv
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Building Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
FALK®
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan