Daan Roggeveen

Tijdsverschil

24 maart 2020, 9:15

Lisa is een van onze beste vrienden in China en heeft jarenlang voor onze kinderen gezorgd. Ze is begin dertig, getrouwd en heeft een zoontje van drie jaar oud. Ze is geboren in een klein dorp in de provincie Hubei, een paar honderd kilometer van Wuhan. Dit jaar bracht ze daar haar vakantie rond het Chinees Nieuwjaar door. En toen brak het virus uit in haar provincie.

Zoals bekend werden in de provincie Hubei een paar weken na de uitbraak grootschalige maatregelen getroffen. De stad Wuhan ging volledig op slot. Bewoners bleven binnen in hun huizen. Pakketbezorgers waren de enigen die nog op straat te vinden waren. Geen enkele auto kon de stad in of uit. De eerste beelden van een verlaten Wuhan waren angstaanjagend. Want vergeet niet: Wuhan heeft tien miljoen inwoners en is daarmee even groot als de Randstad en Brabant bij elkaar.

Maar in dezelfde provincie werden ook andere steden volledig afgesloten van de buitenwereld. De gouverneur van de provincie werd ontslagen en vervangen door de burgemeester van Shanghai. Met de lockdown van een groot deel van China, en de daaropvolgende spectaculaire bouw van een ziekenhuis in tien dagen tijd probeerde het bewind niet alleen de epidemie in te dammen, maar ook haar kracht te tonen.

Ook het dorp waar Lisa verbleef, een gehucht van enkele honderden bakstenen huizen aan de oever van de Yangtze, werd volledig afgesloten van de buitenwereld. Lisa kon haar moeder, die in het naastgelegen dorpje woont, alleen zien als ze beide aan de dorpsgrens gingen staan, met een paar meter ertussen.

Vanaf eind januari belden wij om de paar dagen met Lisa, om te horen of het goed ging met haar en haar familie. “Heb je wel genoeg eten?”, vroegen we ons af.

“Maak je geen zorgen”, was het antwoord. “We hebben voor Chinees Nieuwjaar voldoende ingeslagen. En anders lopen we naar buiten en halen wat groente van het land.” (Countryside, the Future, anyone?).

Ondertussen bleek de kans dat ik in Amsterdam het virus zou krijgen groter dan dat zij het kreeg, op een paar honderd kilometer van de bron. Immers, niemand kon haar dorp meer in, maar elke dag landden er nog wel zes vliegtuigen uit China op Schiphol.

Bovendien bleek de Nederlandse aanpak van het virus exact het tegenovergestelde van de Chinese:

Geen grote gebaren.
Stap voor stap.
Overleg.
Politieke afstemming.
Draagvlak.
Openheid.

Ruim twee jaar schrijf ik nu deze column over één van mijn grootste fascinaties in mijn werk: de verschillen tussen China en Europa. Nooit werden deze verschillen duidelijker dan de afgelopen twee maanden. Een Chinese medewerker, die vanwege het virus niet terug naar China kon reizen en daarom op ons kantoor in Amsterdam kwam werken, was stomverbaasd over de Nederlandse respons. “Waarom dóet niemand iets!?”

Dit is niet de plaats of het moment om te praten over het bestrijden van pandemieën, en welke aanpak daarbij de meest effectieve is. Maar het is wel de plaats om te bedenken dat de respons op het coronavirus zeer cultureel en politiek bepaald is. En ook om vast te stellen dat wat we nu expliciet zien in crisismanagement, eveneens aan de orde is in het ontwikkelen van gebouwen en steden. Immers: de reactie in een noodsituatie is de extrapolatie van een reactie in een normale situatie.

Van veel kanten wordt over deze crisis gesproken als gamechanger. Ook ik hoop dat deze crisis leidt tot nieuwe inzichten. Maar ik hoop ook dat we van elkaar gaan leren. Dat we in China kunnen leren over overleg, bottom-up intelligence en een stap-voor-stap benadering. En dat we in Europa leren dat sommige (ruimtelijke) problemen vragen om minder overleg. En meer daadkracht.

Vorige week maandag vond op mijn bureau de grote omdraaiing plaats. In Shanghai ging het team, na zo’n zes weken van werken vanuit huis, weer aan de slag op kantoor. Met mondkapjes op begonnen onze mensen te werken aan bestaande projecten die stil hadden gelegen. Langzaam maar zeker komen de bouwplaatsen weer in beweging. Opdrachtgevers zijn geïnteresseerd in het starten van nieuwe projecten. Exact op diezelfde dag moest ik mijn team in Amsterdam naar huis sturen, om hen vanuit thuis verder te laten werken.

Deze ‘omdraaiing’ zou weleens een geopolitieke metafoor kunnen blijken te zijn – zoals ook Kurt Campbell en Rush Doshi beschrijven in Foreign Affairs. China loopt hiermee op ons voor in de crisis, en mogelijk ook in de implicaties ervan.

En Lisa? Die belt nu regelmatig naar ons.

Daan Roggeveen is architect en oprichter van MORE Architecture, met kantoren in Amsterdam en Shanghai. Onlangs publiceerde hij, samen met Michiel Hulshof en Frances Arnold, ‘The Amsterdam Agenda – 12 Good Ideas for the Future of Cities’ (NAi010 Publishers, 2020).

Trefwoorden

column daan roggeveen china coronavirus

1	The Pulse of Amsterdam op de Zuidas officieel opgeleverd vrijdag, 15 november
2	Realisatie omvangrijk houten gebouw van Nudus voor Havenbedrijf Rotterdam stap dichterbij woensdag, 20 november
3	Team onder leiding van KAAN Architecten ontwerpt geavanceerd onderzoeksgebouw in Lausanne maandag, 18 november
4	Museum Kruithuis ’s-Hertogenbosch officieel geopend na zorgvuldige transformatie dinsdag, 19 november
5	Sereen toevluchtsoord hoog boven de stedelijke drukte woensdag, 20 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Post-corona toerisme

26 mei 2020

Daan Roggeveen presenteert nieuwe serie over hoogbouw binnen Architectenweb Podcast

11 maart 2021

Concurrentie voor het vliegtuig

25 februari 2020

Net als Aldo

28 januari 2020

De Grootste Stad Ter Wereld

19 december 2019

Nederland als laboratorium

26 november 2019

Rol aan tafel

22 oktober 2019

Culturele Impact

24 september 2019

Hoogste punt 'zwevend hotel' MORE Architecture

8 juli 2019

Haven-Stad als eilandenrijk

25 juni 2019

Habraken in China

28 mei 2019

Vroeger waren we veel moderner

23 april 2019

Gebiedsontwikkeling? Leg eerst de metro aan!

26 maart 2019

Een zesje voor architectuur?

26 februari 2019

Ma Yansong op Katendrecht

29 januari 2019

Het Politieke Platteland

20 december 2018

Suburban Athletic Club

27 november 2018

Hoogbouw gaat niet om hoogte

23 oktober 2018

Toerisme? Dit is pas het begin…

25 september 2018

What Ever Happened to the Randstad?

26 juni 2018

Rurbanism

22 mei 2018

Hotel My Home

24 april 2018

The Art Mall

27 maart 2018

Verdichting van IJplein

27 februari 2018

Levendige hoogbouw? Kijk naar het oosten!

30 januari 2018

Quickscan BNA: architecten verwachten meteen twintig procent omzetverlies

26 maart 2020

Gaat de architectuur zich terugtrekken binnen landsgrenzen?

28 april 2020

Stedelijke diversiteit

23 juni 2020

Wat meer Chinese mentaliteit bij de VVD

22 september 2020

Een recept voor minder klein wonen

27 oktober 2020

De boel bij elkaar houden

24 november 2020

Geland

22 december 2020

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Een houten villa genesteld in het bos

Gisteren, 17:31

Het ontwerp van Kumiki Architecture voor Bosvilla Oostvoorne is erop gericht dat de familiewoning als het ware opgaat in de natuur. De volumes van de benedenverdieping liggen iets verzonken en de gevel is bekleed met gebrand hout.

Mecanoo presenteert bouwfoto’s van het Doris Duke Theatre in Becket, Massachusetts

Gisteren, 15:17

De bouw van het nieuwe Doris Duke Theatre in het Amerikaanse Becket, Massachusetts naar ontwerp van Mecanoo vordert gestaag.

Happel Cornelisse Verhoeven presenteert ontwerp renovatie Algemene Rekenkamer

Gisteren, 13:15

De belangrijkste ingrepen zijn het terugplaatsen van de hoofdentree naar het Lange Voorhout en het verbouwen van het deel tussen het monument en de uit 1997 stammende bouwdeel door Aldo en Hannie van Eyck.

Prestigieuze Galerij der Koningen in Museo Egizio na herontwerp door OMA officieel geopend

Gisteren, 11:15

Het ontwerp door David Gianotten en Andreas Karavanas van OMA, in samenwerking met Andrea Tabocchini Architecture (ATA), plaatst de sculpturen in een heldere eigentijdse interpretatie van hun oorspronkelijke architectonische context.

Tekort aan grond blijft bouw sociale huurwoningen dwarszitten

Gisteren, 16:27

Vorig jaar lukte het corporaties om meer woningen te bouwen, maar het waren er volgens branchekoepel Aedes toch nog steeds veel te weinig.

Tender voor woonblokken op twee van de laatste kavels Eenhoorngebied Amsterdam

Gisteren, 14:41

Gezocht wordt naar een partij die op de kavels 2a en 6 voor 8.858 m² aan woningen en voorzieningen wil realiseren.

Woonbond stapt uit overleg over huren in sociale sector

20 november, 4:08

Volgens de belangenorganisatie voor huurders blijft het kabinet koersen op een torenhoge huurstijging. Dat is voor de bond onacceptabel.

Ruim 3.000 huurwoningen minder op de markt

20 november, 9:35

Sinds de introductie van de Wet betaalbare huur deze zomer zijn per saldo meer dan 3.000 huurwoningen van de markt verdwenen. Met name het aanbod van duurdere huurwoningen is afgenomen.