Daan Roggeveen

Skyline van Chongqing

De Grootste Stad Ter Wereld

19 december 2019, 9:11

Ik stap in de taxi en zeg dat ik naar het centrum van de stad moet. Het is donderdag aan het einde van de middag en de taxichauffeur kijkt me verbaast aan. “Naar het centrum? Op dit tijdstip? Dat is hopeloos. Dan moet je met de metro.” Een taxichauffeur die je aanraadt het openbaar vervoer te nemen, kom daar nog maar eens om. Welkom in Chongqing, de grootste stad ter wereld.

Chongqing is een krankzinnige stad van meer dan 30 miljoen inwoners in het midden van China. Op zo’n zeven uur vliegen van Schiphol ligt een stedelijk gebied zo groot als Oostenrijk, waarvan het centrum zich met gemak kan meten met dat van New York of Hong Kong. Het centrum wordt gevormd door het schiereiland Jiefangbei, dat als een soort Manhattan bestaat uit een rots met daarop een massa wolkenkrabbers. Toen ik Chongqing tien jaar geleden met journalist Michiel Hulshof bezocht voor ons boek ‘How the City Moved to Mr Sun’ beschreven we het al:

‘Chongqing valt nog het best te omschrijven als een mix tussen Metropolis van Fritz Lang en het Los Angeles uit Blade Runner. Op de berghellingen bij de kruising van de Yangtze en de Jialingrivier staan honderden torenflats, die onderling zijn verbonden met luchtbruggen. Daartussendoor schieten monorails. Snelwegen van twee of drie lagen slingeren zich als een achtbaan op palen door het landschap. Daarboven zweven gondels die de passagiers van de ene naar de andere kant van de rivier vervoeren, over de daken van de torens heen. De verlichte nachtelijke skyline doet niet onder voor die van Hong Kong of Shanghai.’

We waren dus nogal onder de indruk, in het voorjaar van 2009. Na mijn bezoek afgelopen week is dat niet minder geworden. De afgelopen tien jaar is deze temperamentvolle, tot de verbeelding sprekende stad onherkenbaar veranderd. Bruggen, wegen, wolkenkrabbers: er is een waanzinnige portie beton, staal en glas aan deze skyline toegevoegd. TOD (Transit Oriented Development) is een sleutelwoord geworden in elk gesprek.

In 2009 bezochten Michiel en ik ook de karakteristieke wijk Shibati (letterlijk ‘18 treden’), een typische volkswijk vol met trappen en hoogteverschillen gebouwd tegen een steile bergwand in het centrum van Chongqing. Een decennium later is dezelfde wijk een krater. “Dit was een leuke wijk, maar natuurlijk wel een slum”, vertelt de jonge projectontwikkelaar ons in het flashy sales center. “Het is onmogelijk om dat straatleven van Shibati terug te brenegen. Dus reconstrueren we het verleden.”

Dat is binnenstedelijke herontwikkeling Chinese style. De presentatie in het marmeren sales center laat niets aan de verbeelding over: woningen, hotels en short stay apartments, van alle gemakken voorzien. UNStudio is aangetrokken om ‘de gevels van de woontorens te ontwerpen’. Totale programma? 340.000 m2, met een dichtheid van 5,8: voor elke vierkante meter grondoppervlak wordt bijna zes vierkante meter vastgoed gerealiseerd.

Een paar honderd meter verder, op de punt van dat schiereiland, heeft architect Moshe Safdie recent het Raffles City-project gerealiseerd – een combinatie van zes torens met halverwege een horizontaal liggend volume – verdacht veel lijkend op het Marina Sands-complex dat hij eerder in Singapore realiseerde. Het programma is een mix van wonen, werken, winkelen en hotel van ruim 1 miljoen vierkante meter.

Vanuit Chongqing bekeken vindt het Nederlandse discours over stedelijkheid (participatie, grasdaken, wormenhotels) plaats op een andere planeet. Het idee dat Nederlandse architecten en planners in China uitleg kunnen geven over iets als openbaar vervoer is ronduit bespottelijk.

Sterker nog: misschien is het voor een stad als Amsterdam tijd om te stoppen krampachtig te proberen een metropool te zijn en is het tijd om haar dorpse, kleinschalige DNA te omarmen.

En waarschijnlijk is dat strategisch niet zo’n slechte keus. Twee maanden geleden kwam de burgemeester van Beijing een kijkje nemen in (het per brug onbereikbare) Amsterdam Noord. Hij bracht een bezoek aan het veelgeprezen project Schoon Schip van architectenbureau Space & Matter. Het is duidelijk dat burgemeester Chen niet aan de Johan van Hasseltkade ging kijken om te zien hoe wij hier hoogbouw realiseren. Nee, het ging hem om nieuwe vormen van engagement en duurzame stedelijke oplossingen.

De Nederlandse duurzaamheidsagenda gaat daarmee niet alleen om lokale resultaten. De positieve impact van de beperkte uitstoot van een stad van nauwelijks een miljoen inwoners is een druppel op de groeiende plaat. Maar het verhaal over duurzaamheid vertellen aan officials van wereldsteden kan daadwerkelijk impact hebben.

Wat betreft duurzame vervoersoplossingen kunnen wij nog wat leren van de Chinezen: zie de taxichauffeur die zijn klanten de metro aanraadt. Maar voor de rest zie ik uit naar het bezoek van de burgemeester van Chongqing!

Daan Roggeveen is architect en oprichter van MORE Architecture, met kantoren in Shanghai en Amsterdam. Recent publiceerde hij ‘Progress & Prosperity – The Chinese City as Global Urban Model’.

Trefwoorden

daan roggeveen chongqing china column transit oriented development (tod)

1	Vernieuwd winkelpand markeert hoek tegenover Hoog Catharijne dinsdag, 26 augustus
2	Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025 maandag, 1 september
3	Een opgeruimd en ‘paperless’ kantoor, werkt dat wel voor architecten? dinsdag, 26 augustus
4	Verbouwd kantoorpand Breda weerspiegelt identiteit specialist in koelhuizen woensdag, 27 augustus
5	Architectenweb Sportzomer: Richard Proudley zet zijn hoofd ‘op stil’ tijdens krachttraining woensdag, 27 augustus

Gerelateerde nieuwsberichten

Post-corona toerisme

26 mei 2020

Daan Roggeveen presenteert nieuwe serie over hoogbouw binnen Architectenweb Podcast

11 maart 2021

Nederland als laboratorium

26 november 2019

Rol aan tafel

22 oktober 2019

Culturele Impact

24 september 2019

Haven-Stad als eilandenrijk

25 juni 2019

Habraken in China

28 mei 2019

Vroeger waren we veel moderner

23 april 2019

Gebiedsontwikkeling? Leg eerst de metro aan!

26 maart 2019

Een zesje voor architectuur?

26 februari 2019

Ma Yansong op Katendrecht

29 januari 2019

Het Politieke Platteland

20 december 2018

Suburban Athletic Club

27 november 2018

Hoogbouw gaat niet om hoogte

23 oktober 2018

Toerisme? Dit is pas het begin…

25 september 2018

What Ever Happened to the Randstad?

26 juni 2018

Rurbanism

22 mei 2018

Hotel My Home

24 april 2018

The Art Mall

27 maart 2018

Verdichting van IJplein

27 februari 2018

Levendige hoogbouw? Kijk naar het oosten!

30 januari 2018

Boekpresentatie Chinese stad als wereldwijd model

19 juni 2017

Boek Go West Project uitgegeven

28 juni 2011

Net als Aldo

28 januari 2020

Concurrentie voor het vliegtuig

25 februari 2020

Tijdsverschil

24 maart 2020

Gaat de architectuur zich terugtrekken binnen landsgrenzen?

28 april 2020

Stedelijke diversiteit

23 juni 2020

Wat meer Chinese mentaliteit bij de VVD

22 september 2020

Een recept voor minder klein wonen

27 oktober 2020

De boel bij elkaar houden

24 november 2020

Geland

22 december 2020

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Woontoren De Vrijheid door Atelier Kempe Thill in Bajeskwartier opgeleverd

Gisteren, 14:14

Het gebouw, dat deel uitmaakt van het centrale hoogbouwcluster in de nieuwe wijk, biedt plek aan 140 appartementen, commerciële ruimte en een fietsenstalling. De naastgelegen gevangenismuur is geïntegreerd in het ontwerp.

Kunstenaars en architecten bouwen 'nomadisch monument' voor slachtoffers Gaza

Gisteren, 10:58

Volgende week wordt in het Haagse Theater aan het Spui het Nomadisch Monument voor Gaza geopend. De reizende kunstinstallatie bestaat uit drie meter hoge vilten pilaren, opgesteld in de vorm van Gaza.

Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025

Gisteren, 09:00

De nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025 zijn: Joost Ector, KSA, KRFT, Sanne van Manen en Vakwerk Architecten. Bekijk nu de video’s waarin de genomineerden zich voorstellen en breng jouw stem uit!

Houten groepsaccommodatie voor scouting in de bossen van Baarn

29 augustus, 2:35

In de bossen van Baarn zijn de ‘Vleermuisgrot’ en ‘de Beverburcht’ geopend. Tezamen vormen ze een nieuwe groepsaccommodatie van Scouting Nederland, ontworpen door MOST Architecture en TomDavid Architecten.