Daan Roggeveen

Nederland als laboratorium

26 november 2019, 9:15

Wie weleens de trein van Shanghai naar Beijing heeft gepakt, ziet het meteen: een aaneengesloten stedelijk gebied van zo’n 1.200 kilometer waar je in een uur of vijf doorheen zoeft. De treinstations liggen in de stedelijke centra. Dan volgt de Chinese versie van suburbia: rijen en rijen van tientallen verdiepingen hoge woontorens. Daarna: een mix van bedrijventerreinen, autobedrijven, elektriciteitscentrales.

In China koeken stad en platteland tegen elkaar aan. Het gebrek aan strategische keuzes, maar vooral ongebreideld pragmatisme leiden tot wat architect Neville Mars ‘grey zones’ noemt: aaneengesloten ongeplande verstedelijkte gebieden tussen steden en dorpen.

De afgelopen tien jaar vertelde ik in China altijd dat de Nederlandse ruimtelijke ordening uniek is in de wereld: een geïntegreerde aanpak van infrastructuur, water, woningbouw, stedelijke ontwikkeling, etcetera. Dat was inderdaad lange tijd het geval.

In Nederland zien we inmiddels precies hetzelfde gebeuren als in China: een geïndustrialiseerd platteland, dat ongepland doorgroeit. Logistieke centra ontnemen het zicht op het landschap. De luchthavens breiden zich uit. De landbouw en veeteelt zijn vervuilers geworden.

Hiermee zijn alle aspecten van de discussie rondom ‘boeren vs. bouwers’ ruimtelijke vraagstukken geworden. Waar liggen onze natuurgebieden? Waar kunnen boeren hun veestapel kwijt? Kun je Schiphol uitbreiden, en zo ja, waar? En: waar kun je hard rijden? Het gaat allemaal over de vraag hoe om te gaan met ruimte. ‘Ingewikkeld en veelomvattend’ noemde premier Rutte de vraagstukken. ‘Het aantal knoppen waar we aan kunnen draaien is beperkt.’

Dat klopt, dat heet namelijk ruimtelijk ontwerpen.

In een land zonder ministerie van ruimtelijke ordening (!), geobsedeerd door participatie en proces, en geleid door een premier die visie beschouwt als een sta-in-de-weg is het resultaat: totale verlamming. Het leidt tot plakband-oplossingen voor de stikstofcrisis.

Maar vooral weerhoudt het ons van het ontwikkelen van antwoorden die verder gaan: grootschalige investeringen in kwalitatief openbaar vervoer, strategisch nadenken over onze voedselproductie, over onze rol als distributieland, over verstedelijking en de woningbouwopgave.

De discussie over stikstof gaat ondertussen alle kanten op. ‘Als je dan toch ergens miljarden aan subsidiegeld tegenaan wil smijten, help India dan van het plasticprobleem af en beweeg China richting schonere industrie’, zegt ene ‘Normanius’ op Geenstijl. Hij heeft een punt.

Zeventien miljoen duurzame Nederlanders gaan uiteraard geen verschil maken in de strijd tegen klimaatverandering wereldwijd. Maar wél als we de Nederlandse duurzaamheidsambitie in gaan zetten als laboratorium voor duurzame ruimtelijke ordening. Met een duidelijke rol voor ontwerpers in het beantwoorden van de ontwerpopgave: hoe plan je een stedelijk gebied (de Randstad) met daarin een combinatie van wonen en werken, logistiek, voedselproductie en energievoorziening.

Niet om onze Geenstijl-reaguurders te vriend te houden. Maar wel als voorbeeld voor duurzame stedelijke planning in opkomende megasteden wereldwijd.

Dus: Nederland als laboratorium voor duurzame ruimtelijke planning. Dát is pas een exportproduct.

Daan Roggeveen is architect en oprichter van MORE Architecture, met kantoren in Shanghai en Amsterdam. Recent publiceerde hij ‘Progress & Prosperity – The Chinese City as Global Urban Model’.

Trefwoorden

stikstof column ruimtelijke ordening daan roggeveen

1	Koschuch Architects ontwerpt woontoren in Haarlem Schalkwijk woensdag, 6 december
2	Tien Nederlandse bureaus vallen in de prijzen bij Archello Awards maandag, 4 december
3	MIX architectuur ontwerpt blok met woningen en supermarkten in Crooswijk woensdag, 6 december
4	AM gaat Ritmeesterlocatie in Veenendaal herontwikkelen maandag, 4 december
5	Winnaars prijsvraag Europan 17 bekend woensdag, 6 december

Nederland als laboratorium

Trefwoorden

Best gelezen

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Anterieure overeenkomst BuitenStad Hoorn ondertekend

3XN ontwerpt luxe woongebouw aan Derde Haven in Scheveningen

Sjoekie de Bijll Nachenius neemt afscheid van BiermanHenket

Gevel boetiek P.C. Hooftstraat vernieuwd met 3D-geprinte elementen

Rotterdam onderzoekt mogelijke fraude bij renovatie Boijmans en De Doelen

Overijssel dreigt te stoppen met PPLG als Rijk niet betaalt

World Food Center Experience in Ede verdeelt de Gelderse politiek

Amsterdam bereidt zich voor op maximumsnelheid van 30 kilometer

Provincie Utrecht saneert grond vliegbasis Soesterberg voor woningbouw

Resultaten ontwerpmanifestatie Bouw Anders gebundeld in boek