Daan Roggeveen

Wat meer Chinese mentaliteit bij de VVD

22 september 2020, 9:44

In een vastgoedpodcast pleitte projectontwikkelaar Coen van Oostrom, CEO van EDGE, deze zomer voor een ‘masterplan voor Nederland’. Hij wil daar zelfs wel aan bijdragen door minister van Ruimtelijke Ordening te worden ‘als Mark mij belt’. Kortom “een beetje meer Chinese mentaliteit bij de VVD”, merkte interviewer Sander Schimmelpenninck schertsend op.

De publieke sollicitatie komt op een goed gekozen moment. In maart nam de Tweede Kamer nog een motie aan om waarin wordt aangedrongen op terugkeer van een ministerie van ruimtelijke ordening.

Hoe kan het dat een projectontwikkelaar, die ook nog een overtuigd VVD-er is, smeekt om een ruimtelijke visie? Liberalen staan, zoals ook Van Oostrom toegeeft, niet bekend om hun voorliefde voor centrale regie. Onder Rutte is het idee van visie zelfs totaal verdampt. “Als visie een blauwdruk voor de toekomst betekent, dan verzet alles wat liberaal is in mij zich daartegen,” merkte hij in 2013 op.

De roep om ruimtelijke sturing door Van Oostrom is des te meer cynisch, omdat het juist Rutte was die samen met de huidige voorzitter van Bouwend Nederland, Maxime Verhagen, in 2010 besloot tot het einde aan de ruimtelijke planning door de even historische als radicale ontmanteling van het ministerie van VROM. VVD-minister Blok meldde dat hij trots was dat hij ‘een heel ministerie had doen verdwijnen’.

Tien jaar later stapelen de hoofdpijndossiers zich in Den Haag op. De energietransitie wil niet vlotten. We hebben 331.000 woningen te weinig. Vanwege de stikstofuitstoot liggen bouwprojecten stil en moet de veestapel worden ingekrompen. Door de lage grondwaterstand dreigen honderdduizenden huizen te verzakken. Schiphol hevelt een deel van zijn geluidsoverlast over naar Flevoland.

Al deze opgaven hebben gemeen dat het ruimtelijke opgaven zijn. De achterstand is zodanig dat zowel de EU als de rechterlijke macht, via de Urganda-uitspraken, het kabinet maant om tempo te maken. In plaats van proactief aan de toekomst te bouwen, lopen we op talloze vlakken achter de feiten aan, en het verlagen van de maximumsnelheid is geen manier om de oplossingen voor deze vraagstukken dichterbij te brengen.

Onze gezamenlijke ruimteclaims leiden ertoe dat we in 2050 10% meer land nodig hebben. Ruimtelijke ordening is dus een verdelingsvraagstuk, en daarmee politiek. Hoe het masterplan van Van Oostrom eruit moet zien is daarmee de grote vraag.

Een van de weinige politici in Nederland die concreet nadenkt over ruimtelijke ordening is Thierry Baudet. In een even curieus als krankzinnig filmpje spreekt hij over Nederland in 2040. Hierin pleit hij onder meer voor het aanleggen van een hyperloop, een vliegveld in zee, een ‘oerbos’ met ‘wilde paarden en elanden’ op de plek van Schiphol en last but not least traditionele architectuur die ‘beter aansluit bij de menselijke natuur’. In een animatie worden ‘betonnen kolossen’ opgeblazen om plaats te maken voor jaren dertig architectuur. Elon Musk meets Roger Scruton.

Zoals bekend wordt in China werkelijk gepland op een groot schaalniveau. Verstedelijking en mobiliteit worden top-down gecoördineerd, voorinvesteringen in infrastructuur zijn het uitgangspunt. Het achterland wordt met hogesnelheidstreinen ontsloten en ontwikkeld en er wordt stevig ingezet op een verduurzaming van de economie. Hiermee hebben de Chinezen stedelijke systemen gecreëerd die inzetten op duurzame mobiliteit, het koppelen van werkgelegenheid aan bereikbaarheid en een massawoningbouw. Wat kunnen wij daarvan leren?

Een integrale ruimtelijke visie voor Nederland moet niet gezien worden als een blauwdruk met nostalgische clichés over galopperende paarden en historiserende architectuur, maar als strategie met heldere keuzes over de urgente ruimtelijke opgaven waar het land voor staat. Hierin moeten de vragen rondom verstedelijking, duurzame mobiliteit, voedselproductie en natuurbehoud integraal worden benaderd.

Een grote vraag is bijvoorbeeld of een van de meest dichtbebouwde landen ter wereld ook de op één na grootste landbouwexporteur ter wereld (!) moet zijn. Het huidige beleid blinkt op z’n zachtst gezegd niet uit in het maken van dit soort keuzes.

Het is hoog tijd dat de politiek de ruimtelijke inrichting van het land weer serieus neemt en de aandacht geeft die het verdient. Dat betekent dat politieke partijen in hun programma’s moeten ingaan op de ruimtelijke vraagstukken waar we de komende jaren voor staan, zodat er op dat gebied ook wat te kiezen valt. En waarmee een nieuwe minister van Ruimtelijke Ordening niet alleen een eigen ministerie kan hebben, maar vooral ook voorzien is van een ambtelijke staf, mandaat, en budget.

De vraag is tenslotte welke partij die nieuwe minister gaat leveren. Benieuwd of EDGE volgend jaar op zoek moet naar een nieuwe chef.

Daan Roggeveen is architect en oprichter van MORE Architecture, met kantoren in Amsterdam en Shanghai. Onlangs publiceerde hij, samen met Michiel Hulshof en Frances Arnold, ‘The Amsterdam Agenda – 12 Good Ideas for the Future of Cities’ (NAi010 Publishers, 2020).

Trefwoorden

column ministerie van vrom ruimtelijke ordening daan roggeveen coen van oostrom

1	Het Binnenhof – Gebouw C krijgt onder houten dakspanten extra werkplekken woensdag, 18 juni
2	Rijksmonumentale Schiedamse branderij krijgt herbestemming als boetiekhotel woensdag, 18 juni
3	Het Binnenhof – voormalig Ministerie van Koloniën krijgt extra werkplekken op zolder maandag, 16 juni
4	Archiprix 2025 kent vier winnaars en twee eervolle vermeldingen dinsdag, 17 juni
5	Arons en Gelauff en Civic Architects presenteren ontwerp The Emerald in Bajeskwartier dinsdag, 17 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

Terwijl Van der Heijden en Roggeveen stoppen, starten Van Eig en Schönberger met column

24 december 2020

Daan Roggeveen presenteert nieuwe serie over hoogbouw binnen Architectenweb Podcast

11 maart 2021

Stedelijke diversiteit

23 juni 2020

Post-corona toerisme

26 mei 2020

Gaat de architectuur zich terugtrekken binnen landsgrenzen?

28 april 2020

Tijdsverschil

24 maart 2020

Concurrentie voor het vliegtuig

25 februari 2020

Net als Aldo

28 januari 2020

De Grootste Stad Ter Wereld

19 december 2019

Nederland als laboratorium

26 november 2019

Rol aan tafel

22 oktober 2019

Culturele Impact

24 september 2019

Haven-Stad als eilandenrijk

25 juni 2019

Habraken in China

28 mei 2019

Vroeger waren we veel moderner

23 april 2019

Gebiedsontwikkeling? Leg eerst de metro aan!

26 maart 2019

Een zesje voor architectuur?

26 februari 2019

Ma Yansong op Katendrecht

29 januari 2019

Het Politieke Platteland

20 december 2018

Suburban Athletic Club

27 november 2018

Hoogbouw gaat niet om hoogte

23 oktober 2018

Toerisme? Dit is pas het begin…

25 september 2018

What Ever Happened to the Randstad?

26 juni 2018

Rurbanism

22 mei 2018

Hotel My Home

24 april 2018

The Art Mall

27 maart 2018

Verdichting van IJplein

27 februari 2018

Levendige hoogbouw? Kijk naar het oosten!

30 januari 2018

Een recept voor minder klein wonen

27 oktober 2020

De boel bij elkaar houden

24 november 2020

Geland

22 december 2020

Wat zeggen de verschillende verkiezingsprogramma's over ruimte? Deel 1: VVD, PVV en CDA

8 maart 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Team aan de Schie geselecteerd voor volgende fase binnenstadscampus Erasmus MC

20 juni, 9:34

De aanbesteding voor de volgende fase van de binnenstadscampus van Erasmus MC in Rotterdam is gewonnen door Team aan de Schie, een combinatie van Vakwerk Architecten en Cepezed.

Transformatie kantoor naar woongebouw Het Veem in Hengelo voltooid

19 juni, 3:54

Het voormalige UWV-kantoor, gelegen in de spoorzone van Hengelo, onderging een transformatie naar ontwerp van Bloot Architecture. Het nieuwe woongebouw Het Veem biedt plaats aan 93 appartementen en commerciële ruimte op de begane grond.

Definitief ontwerp voor raadzaal gemeente Amsterdam door De Twee Snoeken

19 juni, 10:45

De Twee Snoeken heeft vorige week zijn definitief ontwerp voor de raadzaal in het stadhuis van de gemeente Amsterdam gepresenteerd. Toegankelijkheid, het duale stelsel, duurzaamheid en de Amsterdamse identiteit staan centraal in het ontwerp.

Voormalige telefooncentrale herbestemd tot woon-werkgebouw met optopping

18 juni, 4:15

Een oude telefooncentrale aan de Kamerlingh Onneslaan in Amsterdam is naar ontwerp van Ronald Janssen Architecten herbestemd tot woon-werkcomplex. Het project betreft transformatie, optopping en functiemenging, met behoud van het bestaande casco.

Prominente ontwikkelaars committeren zich aan bouw biobased woningen

19 juni, 9:42

Acht ontwikkelaars hebben afgesproken dat in 2028 minstens dertig procent van hun nieuwbouwwoningen tot vijf bouwlagen biobased zal zijn.

BoogieWood winnaar van de eerste Gouden Hijskraan

18 juni, 5:31

Op de vastgoedbeurs Provada heeft de gemeente Den Haag de Gouden Hijskraan 2025 uitgereikt aan het woningbouwproject BoogieWood.

Den Haag wil eigen warmtebedrijf oprichten

18 juni, 10:09

Het warmtebedrijf moet inwoners van de Hofstad helpen om te stoppen met het gebruik van aardgas.

OVV: ontwerpfout en gebrek aan controle bij ingestorte parkeergarage

17 juni, 11:43

Dat concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV), die heeft onderzocht hoe het kon gebeuren dat alle hellingen op 26 mei 2024 inzakten.

Nieuwegein wist niet van veranderingen in bouw ingestorte parkeergarage

17 juni, 10:59

De gemeente wist niet dat de bouw van de vorig jaar ingestorte parkeergarage op sommige punten anders was uitgevoerd en deed daarom geen extra controles.