Daan Roggeveen

Skyline van Chongqing

Daan Roggeveen

Skyline van Chongqing

De Grootste Stad Ter Wereld

19 december 2019, 9:11

Ik stap in de taxi en zeg dat ik naar het centrum van de stad moet. Het is donderdag aan het einde van de middag en de taxichauffeur kijkt me verbaast aan. “Naar het centrum? Op dit tijdstip? Dat is hopeloos. Dan moet je met de metro.” Een taxichauffeur die je aanraadt het openbaar vervoer te nemen, kom daar nog maar eens om. Welkom in Chongqing, de grootste stad ter wereld.

Chongqing is een krankzinnige stad van meer dan 30 miljoen inwoners in het midden van China. Op zo’n zeven uur vliegen van Schiphol ligt een stedelijk gebied zo groot als Oostenrijk, waarvan het centrum zich met gemak kan meten met dat van New York of Hong Kong. Het centrum wordt gevormd door het schiereiland Jiefangbei, dat als een soort Manhattan bestaat uit een rots met daarop een massa wolkenkrabbers. Toen ik Chongqing tien jaar geleden met journalist Michiel Hulshof bezocht voor ons boek ‘How the City Moved to Mr Sun’ beschreven we het al:

‘Chongqing valt nog het best te omschrijven als een mix tussen Metropolis van Fritz Lang en het Los Angeles uit Blade Runner. Op de berghellingen bij de kruising van de Yangtze en de Jialingrivier staan honderden torenflats, die onderling zijn verbonden met luchtbruggen. Daartussendoor schieten monorails. Snelwegen van twee of drie lagen slingeren zich als een achtbaan op palen door het landschap. Daarboven zweven gondels die de passagiers van de ene naar de andere kant van de rivier vervoeren, over de daken van de torens heen. De verlichte nachtelijke skyline doet niet onder voor die van Hong Kong of Shanghai.’

We waren dus nogal onder de indruk, in het voorjaar van 2009. Na mijn bezoek afgelopen week is dat niet minder geworden. De afgelopen tien jaar is deze temperamentvolle, tot de verbeelding sprekende stad onherkenbaar veranderd. Bruggen, wegen, wolkenkrabbers: er is een waanzinnige portie beton, staal en glas aan deze skyline toegevoegd. TOD (Transit Oriented Development) is een sleutelwoord geworden in elk gesprek.

In 2009 bezochten Michiel en ik ook de karakteristieke wijk Shibati (letterlijk ‘18 treden’), een typische volkswijk vol met trappen en hoogteverschillen gebouwd tegen een steile bergwand in het centrum van Chongqing. Een decennium later is dezelfde wijk een krater. “Dit was een leuke wijk, maar natuurlijk wel een slum”, vertelt de jonge projectontwikkelaar ons in het flashy sales center. “Het is onmogelijk om dat straatleven van Shibati terug te brenegen. Dus reconstrueren we het verleden.”

Dat is binnenstedelijke herontwikkeling Chinese style. De presentatie in het marmeren sales center laat niets aan de verbeelding over: woningen, hotels en short stay apartments, van alle gemakken voorzien. UNStudio is aangetrokken om ‘de gevels van de woontorens te ontwerpen’. Totale programma? 340.000 m2, met een dichtheid van 5,8: voor elke vierkante meter grondoppervlak wordt bijna zes vierkante meter vastgoed gerealiseerd.

Een paar honderd meter verder, op de punt van dat schiereiland, heeft architect Moshe Safdie recent het Raffles City-project gerealiseerd – een combinatie van zes torens met halverwege een horizontaal liggend volume – verdacht veel lijkend op het Marina Sands-complex dat hij eerder in Singapore realiseerde. Het programma is een mix van wonen, werken, winkelen en hotel van ruim 1 miljoen vierkante meter.

Vanuit Chongqing bekeken vindt het Nederlandse discours over stedelijkheid (participatie, grasdaken, wormenhotels) plaats op een andere planeet. Het idee dat Nederlandse architecten en planners in China uitleg kunnen geven over iets als openbaar vervoer is ronduit bespottelijk.

Sterker nog: misschien is het voor een stad als Amsterdam tijd om te stoppen krampachtig te proberen een metropool te zijn en is het tijd om haar dorpse, kleinschalige DNA te omarmen.

En waarschijnlijk is dat strategisch niet zo’n slechte keus. Twee maanden geleden kwam de burgemeester van Beijing een kijkje nemen in (het per brug onbereikbare) Amsterdam Noord. Hij bracht een bezoek aan het veelgeprezen project Schoon Schip van architectenbureau Space & Matter. Het is duidelijk dat burgemeester Chen niet aan de Johan van Hasseltkade ging kijken om te zien hoe wij hier hoogbouw realiseren. Nee, het ging hem om nieuwe vormen van engagement en duurzame stedelijke oplossingen.

De Nederlandse duurzaamheidsagenda gaat daarmee niet alleen om lokale resultaten. De positieve impact van de beperkte uitstoot van een stad van nauwelijks een miljoen inwoners is een druppel op de groeiende plaat. Maar het verhaal over duurzaamheid vertellen aan officials van wereldsteden kan daadwerkelijk impact hebben.

Wat betreft duurzame vervoersoplossingen kunnen wij nog wat leren van de Chinezen: zie de taxichauffeur die zijn klanten de metro aanraadt. Maar voor de rest zie ik uit naar het bezoek van de burgemeester van Chongqing!

Daan Roggeveen is architect en oprichter van MORE Architecture, met kantoren in Shanghai en Amsterdam. Recent publiceerde hij ‘Progress & Prosperity – The Chinese City as Global Urban Model’.

Trefwoorden

daan roggeveen chongqing china column transit oriented development (tod)

1	De Pleinmakers wint tender voor cultuurcluster Berlijnplein Utrecht donderdag, 19 mei
2	15 getrapte woongebouwen met geweldige terrassen woensdag, 18 mei
3	Vakwerk Architecten presenteert ontwerp nieuwe huisvesting Aquon dinsdag, 17 mei
4	Grensverleggend dinsdag, 17 mei
5	BIG wint prijsvraag voor Vltava Filharmonie in Praag vrijdag, 20 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Post-corona toerisme

Daan Roggeveen presenteert nieuwe serie over hoogbouw binnen Architectenweb Podcast

Nederland als laboratorium

Rol aan tafel

Culturele Impact

Haven-Stad als eilandenrijk

Habraken in China

Vroeger waren we veel moderner

Gebiedsontwikkeling? Leg eerst de metro aan!

Een zesje voor architectuur?

Ma Yansong op Katendrecht

Het Politieke Platteland

Suburban Athletic Club

Hoogbouw gaat niet om hoogte

Toerisme? Dit is pas het begin…

What Ever Happened to the Randstad?

Rurbanism

Hotel My Home

The Art Mall

Verdichting van IJplein

Levendige hoogbouw? Kijk naar het oosten!

Boekpresentatie Chinese stad als wereldwijd model

Boek Go West Project uitgegeven

Stedelijke diversiteit

Wat meer Chinese mentaliteit bij de VVD

Een recept voor minder klein wonen

De boel bij elkaar houden

Geland

Net als Aldo

Concurrentie voor het vliegtuig

Tijdsverschil

Gaat de architectuur zich terugtrekken binnen landsgrenzen?

Andere nieuwsberichten

Bedrijfsgebouw met open en zachte uitstraling door De Twee Snoeken

Vandaag, 15:24

Een driehoekig gebouw met afgeronde hoeken vormt op bedrijvenpark De Brand in ’s-Hertogenbosch een compact onderkomen met een heldere structuur en een informele, lichte werkomgeving.

J.O.N.G. architecten presenteert houten vakantiewoning Oudemirdum

Vandaag, 12:21

Op een bosrijke plek nabij het Friese Oudemirdum is een vakantiewoning naar ontwerp van J.O.N.G. Architecten opgeleverd. Woning Z-acht is bijna helemaal van hout.

Natuurhuis van architecten|en|en heeft prefab muren met stro

Vandaag, 11:23

De combinatie van architecten|en|en, Strotec en Bouwbedrijf Van Herpen hebben een biobased en energiepositieve rijwoning ontwikkeld. Het concept won een competitie van Ballast Nedam Development.

Stuur nu jullie project in voor de prijs voor Schoolgebouw van het Jaar 2022

Vandaag, 09:00

Hebben jullie een schoolgebouw in Nederland ontworpen dat in de periode van 1 september 2021 tot en met 31 augustus 2022 opgeleverd of voltooid is? Stuur dat dan nu in voor de Architectenweb Awards 2022! Deadline is 24 juni 2022.

META ontwerpt nieuw politiebureau in Torhout

Vandaag, 14:14

In het Vlaamse Torhout wordt een nieuw politiebureau voor het regiokorps Kouter gebouwd.

Rijkswaterstaat schikt geschil Afsluitdijk voor 238 miljoen euro

Vandaag, 10:29

Rijkswaterstaat betaalt het consortium Levvel 238 miljoen euro vergoeding voor extra werkzaamheden aan de Afsluitdijk.

Strengere regels moeten zorgen voor meer zonnepanelen op daken

Vandaag, 09:37

Het kabinet wil regels invoeren om ervoor te zorgen dat meer energie groen wordt opgewekt.

Boek belicht geschiedenis ontwikkeling Grote Markt Oostzijde

20 mei, 1:17

Na ruim twee decennia ideeën verzamelen, visies maken, plannen tekenen en gebouwen realiseren is de transformatie van de Grote Markt Oostzijde in Groningen een feit.