Daan Roggeveen

Wat meer Chinese mentaliteit bij de VVD

22 september 2020, 9:44

In een vastgoedpodcast pleitte projectontwikkelaar Coen van Oostrom, CEO van EDGE, deze zomer voor een ‘masterplan voor Nederland’. Hij wil daar zelfs wel aan bijdragen door minister van Ruimtelijke Ordening te worden ‘als Mark mij belt’. Kortom “een beetje meer Chinese mentaliteit bij de VVD”, merkte interviewer Sander Schimmelpenninck schertsend op.

De publieke sollicitatie komt op een goed gekozen moment. In maart nam de Tweede Kamer nog een motie aan om waarin wordt aangedrongen op terugkeer van een ministerie van ruimtelijke ordening.

Hoe kan het dat een projectontwikkelaar, die ook nog een overtuigd VVD-er is, smeekt om een ruimtelijke visie? Liberalen staan, zoals ook Van Oostrom toegeeft, niet bekend om hun voorliefde voor centrale regie. Onder Rutte is het idee van visie zelfs totaal verdampt. “Als visie een blauwdruk voor de toekomst betekent, dan verzet alles wat liberaal is in mij zich daartegen,” merkte hij in 2013 op.

De roep om ruimtelijke sturing door Van Oostrom is des te meer cynisch, omdat het juist Rutte was die samen met de huidige voorzitter van Bouwend Nederland, Maxime Verhagen, in 2010 besloot tot het einde aan de ruimtelijke planning door de even historische als radicale ontmanteling van het ministerie van VROM. VVD-minister Blok meldde dat hij trots was dat hij ‘een heel ministerie had doen verdwijnen’.

Tien jaar later stapelen de hoofdpijndossiers zich in Den Haag op. De energietransitie wil niet vlotten. We hebben 331.000 woningen te weinig. Vanwege de stikstofuitstoot liggen bouwprojecten stil en moet de veestapel worden ingekrompen. Door de lage grondwaterstand dreigen honderdduizenden huizen te verzakken. Schiphol hevelt een deel van zijn geluidsoverlast over naar Flevoland.

Al deze opgaven hebben gemeen dat het ruimtelijke opgaven zijn. De achterstand is zodanig dat zowel de EU als de rechterlijke macht, via de Urganda-uitspraken, het kabinet maant om tempo te maken. In plaats van proactief aan de toekomst te bouwen, lopen we op talloze vlakken achter de feiten aan, en het verlagen van de maximumsnelheid is geen manier om de oplossingen voor deze vraagstukken dichterbij te brengen.

Onze gezamenlijke ruimteclaims leiden ertoe dat we in 2050 10% meer land nodig hebben. Ruimtelijke ordening is dus een verdelingsvraagstuk, en daarmee politiek. Hoe het masterplan van Van Oostrom eruit moet zien is daarmee de grote vraag.

Een van de weinige politici in Nederland die concreet nadenkt over ruimtelijke ordening is Thierry Baudet. In een even curieus als krankzinnig filmpje spreekt hij over Nederland in 2040. Hierin pleit hij onder meer voor het aanleggen van een hyperloop, een vliegveld in zee, een ‘oerbos’ met ‘wilde paarden en elanden’ op de plek van Schiphol en last but not least traditionele architectuur die ‘beter aansluit bij de menselijke natuur’. In een animatie worden ‘betonnen kolossen’ opgeblazen om plaats te maken voor jaren dertig architectuur. Elon Musk meets Roger Scruton.

Zoals bekend wordt in China werkelijk gepland op een groot schaalniveau. Verstedelijking en mobiliteit worden top-down gecoördineerd, voorinvesteringen in infrastructuur zijn het uitgangspunt. Het achterland wordt met hogesnelheidstreinen ontsloten en ontwikkeld en er wordt stevig ingezet op een verduurzaming van de economie. Hiermee hebben de Chinezen stedelijke systemen gecreëerd die inzetten op duurzame mobiliteit, het koppelen van werkgelegenheid aan bereikbaarheid en een massawoningbouw. Wat kunnen wij daarvan leren?

Een integrale ruimtelijke visie voor Nederland moet niet gezien worden als een blauwdruk met nostalgische clichés over galopperende paarden en historiserende architectuur, maar als strategie met heldere keuzes over de urgente ruimtelijke opgaven waar het land voor staat. Hierin moeten de vragen rondom verstedelijking, duurzame mobiliteit, voedselproductie en natuurbehoud integraal worden benaderd.

Een grote vraag is bijvoorbeeld of een van de meest dichtbebouwde landen ter wereld ook de op één na grootste landbouwexporteur ter wereld (!) moet zijn. Het huidige beleid blinkt op z’n zachtst gezegd niet uit in het maken van dit soort keuzes.

Het is hoog tijd dat de politiek de ruimtelijke inrichting van het land weer serieus neemt en de aandacht geeft die het verdient. Dat betekent dat politieke partijen in hun programma’s moeten ingaan op de ruimtelijke vraagstukken waar we de komende jaren voor staan, zodat er op dat gebied ook wat te kiezen valt. En waarmee een nieuwe minister van Ruimtelijke Ordening niet alleen een eigen ministerie kan hebben, maar vooral ook voorzien is van een ambtelijke staf, mandaat, en budget.

De vraag is tenslotte welke partij die nieuwe minister gaat leveren. Benieuwd of EDGE volgend jaar op zoek moet naar een nieuwe chef.

Daan Roggeveen is architect en oprichter van MORE Architecture, met kantoren in Amsterdam en Shanghai. Onlangs publiceerde hij, samen met Michiel Hulshof en Frances Arnold, ‘The Amsterdam Agenda – 12 Good Ideas for the Future of Cities’ (NAi010 Publishers, 2020).

Trefwoorden

column ministerie van vrom ruimtelijke ordening daan roggeveen coen van oostrom

1	KAAN Architecten geeft KMSKA in Antwerpen nieuwe dimensie woensdag, 03 maart
2	Vossius Gymnasium verbouwd door Marlies Rohmer met passend antwoord dinsdag, 02 maart
3	De ultieme stagiair dinsdag, 02 maart
4	Appartementengebouw als sculptuur aan Veluwse bosrand woensdag, 03 maart
5	KettingHuls realiseert woongebouw op boerenerf in Oosterwold maandag, 01 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

Terwijl Van der Heijden en Roggeveen stoppen, starten Van Eig en Schönberger met column

Wat zeggen de verschillende verkiezingsprogramma's over ruimte? Deel 1: VVD, PVV en CDA

Stedelijke diversiteit

Post-corona toerisme

Gaat de architectuur zich terugtrekken binnen landsgrenzen?

Tijdsverschil

Concurrentie voor het vliegtuig

Net als Aldo

De Grootste Stad Ter Wereld

Nederland als laboratorium

Rol aan tafel

Culturele Impact

Haven-Stad als eilandenrijk

Habraken in China

Vroeger waren we veel moderner

Gebiedsontwikkeling? Leg eerst de metro aan!

Een zesje voor architectuur?

Ma Yansong op Katendrecht

Het Politieke Platteland

Suburban Athletic Club

Hoogbouw gaat niet om hoogte

Toerisme? Dit is pas het begin…

What Ever Happened to the Randstad?

Rurbanism

Hotel My Home

The Art Mall

Verdichting van IJplein

Levendige hoogbouw? Kijk naar het oosten!

Een recept voor minder klein wonen

De boel bij elkaar houden

Geland

Andere nieuwsberichten

Wat zeggen de verschillende verkiezingsprogramma's over ruimte? Deel 1: VVD, PVV en CDA

1 uur geleden

Voor de komende Tweede Kamerverkiezingen staan ruimtelijke thema’s prominent op de agenda bij de politieke partijen. Vrijwel allemaal hebben ze standpunten geformuleerd over opgaven als de crisis op de woningmarkt, het klimaat en energietransitie.

Studio Rianknop presenteert zelfbouwwoning Amsterdam-Noord

5 maart, 12:26

De compact ogende, 220 vierkante meter grote woning heeft een industriële uitstraling, verzacht met houten kozijnen en groene accenten. Een trappenhuis aan de achterzijde doorbreekt het monolithische karakter van de gevel.

Heijmans en AM gaan woningen bouwen in Feyenoord City

5 maart, 10:56

De partijen nemen de ontwikkeling van een stadswijk met 3700 woningen, een hotel, horeca en winkels voor hun rekening. De ontwikkeling van het gebied zal in fases gebeuren en ongeveer tien jaar duren, schrijven de bedrijven.

Eerste woongebouw Rijnhaven in Alphen aan den Rijn klaar

4 maart, 4:52

Het door architect Harvey Otten ontworpen complex DOK2404 bestaat uit 29 nul-op-de-meter-appartementen. De woningen zijn ruim en ingedeeld op basis van de wensen van de bewoners.

Duitsland betaalt energiebedrijven miljarden om einde kernenergie

24 minuten geleden

De laatste nog actieve kerncentrale in Duitsland wordt aan het einde van volgend jaar uitgeschakeld.

'Afspraak Klimaatakkoord over aardgasvrije huizen wordt niet gehaald'

1 uur geleden

De voornaamste reden is dat de uitvoering complex en te weinig systematisch is, meldt Nieuwsuur.

Woonwijk uit jaren zeventig verwarmd met behulp van waterstof

5 maart, 10:03

Voor het eerst in Nederland krijgt een woonwijk uit de jaren zeventig aansluiting op een waterstofnetwerk.

'Lokale conflicten over duurzame plannen moeilijk te voorkomen'

5 maart, 9:32

De duurzame plannen botsen vaak met andere plannen, zoals woningbouw en het aantrekkelijk houden van het landschap.

Provincies zijn verdeeld over nieuwe kerncentrale

4 maart, 3:57

Provincies zijn verdeeld als het gaat om de mogelijke komst van een nieuwe kerncentrale op hun grondgebied.

Meer laadpunten in parkeergarages

4 maart, 2:35

In 2025 moeten er tien keer zoveel laadpaadpunten in parkeergarages zijn als nu; spreken staatssecretaris Van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) en Vexpan vandaag af.

Ga naar het nieuws-archief