Daan Roggeveen

Tijdsverschil

24 maart 2020, 9:15

Lisa is een van onze beste vrienden in China en heeft jarenlang voor onze kinderen gezorgd. Ze is begin dertig, getrouwd en heeft een zoontje van drie jaar oud. Ze is geboren in een klein dorp in de provincie Hubei, een paar honderd kilometer van Wuhan. Dit jaar bracht ze daar haar vakantie rond het Chinees Nieuwjaar door. En toen brak het virus uit in haar provincie.

Zoals bekend werden in de provincie Hubei een paar weken na de uitbraak grootschalige maatregelen getroffen. De stad Wuhan ging volledig op slot. Bewoners bleven binnen in hun huizen. Pakketbezorgers waren de enigen die nog op straat te vinden waren. Geen enkele auto kon de stad in of uit. De eerste beelden van een verlaten Wuhan waren angstaanjagend. Want vergeet niet: Wuhan heeft tien miljoen inwoners en is daarmee even groot als de Randstad en Brabant bij elkaar.

Maar in dezelfde provincie werden ook andere steden volledig afgesloten van de buitenwereld. De gouverneur van de provincie werd ontslagen en vervangen door de burgemeester van Shanghai. Met de lockdown van een groot deel van China, en de daaropvolgende spectaculaire bouw van een ziekenhuis in tien dagen tijd probeerde het bewind niet alleen de epidemie in te dammen, maar ook haar kracht te tonen.

Ook het dorp waar Lisa verbleef, een gehucht van enkele honderden bakstenen huizen aan de oever van de Yangtze, werd volledig afgesloten van de buitenwereld. Lisa kon haar moeder, die in het naastgelegen dorpje woont, alleen zien als ze beide aan de dorpsgrens gingen staan, met een paar meter ertussen.

Vanaf eind januari belden wij om de paar dagen met Lisa, om te horen of het goed ging met haar en haar familie. “Heb je wel genoeg eten?”, vroegen we ons af.

“Maak je geen zorgen”, was het antwoord. “We hebben voor Chinees Nieuwjaar voldoende ingeslagen. En anders lopen we naar buiten en halen wat groente van het land.” (Countryside, the Future, anyone?).

Ondertussen bleek de kans dat ik in Amsterdam het virus zou krijgen groter dan dat zij het kreeg, op een paar honderd kilometer van de bron. Immers, niemand kon haar dorp meer in, maar elke dag landden er nog wel zes vliegtuigen uit China op Schiphol.

Bovendien bleek de Nederlandse aanpak van het virus exact het tegenovergestelde van de Chinese:

Geen grote gebaren.
Stap voor stap.
Overleg.
Politieke afstemming.
Draagvlak.
Openheid.

Ruim twee jaar schrijf ik nu deze column over één van mijn grootste fascinaties in mijn werk: de verschillen tussen China en Europa. Nooit werden deze verschillen duidelijker dan de afgelopen twee maanden. Een Chinese medewerker, die vanwege het virus niet terug naar China kon reizen en daarom op ons kantoor in Amsterdam kwam werken, was stomverbaasd over de Nederlandse respons. “Waarom dóet niemand iets!?”

Dit is niet de plaats of het moment om te praten over het bestrijden van pandemieën, en welke aanpak daarbij de meest effectieve is. Maar het is wel de plaats om te bedenken dat de respons op het coronavirus zeer cultureel en politiek bepaald is. En ook om vast te stellen dat wat we nu expliciet zien in crisismanagement, eveneens aan de orde is in het ontwikkelen van gebouwen en steden. Immers: de reactie in een noodsituatie is de extrapolatie van een reactie in een normale situatie.

Van veel kanten wordt over deze crisis gesproken als gamechanger. Ook ik hoop dat deze crisis leidt tot nieuwe inzichten. Maar ik hoop ook dat we van elkaar gaan leren. Dat we in China kunnen leren over overleg, bottom-up intelligence en een stap-voor-stap benadering. En dat we in Europa leren dat sommige (ruimtelijke) problemen vragen om minder overleg. En meer daadkracht.

Vorige week maandag vond op mijn bureau de grote omdraaiing plaats. In Shanghai ging het team, na zo’n zes weken van werken vanuit huis, weer aan de slag op kantoor. Met mondkapjes op begonnen onze mensen te werken aan bestaande projecten die stil hadden gelegen. Langzaam maar zeker komen de bouwplaatsen weer in beweging. Opdrachtgevers zijn geïnteresseerd in het starten van nieuwe projecten. Exact op diezelfde dag moest ik mijn team in Amsterdam naar huis sturen, om hen vanuit thuis verder te laten werken.

Deze ‘omdraaiing’ zou weleens een geopolitieke metafoor kunnen blijken te zijn – zoals ook Kurt Campbell en Rush Doshi beschrijven in Foreign Affairs. China loopt hiermee op ons voor in de crisis, en mogelijk ook in de implicaties ervan.

En Lisa? Die belt nu regelmatig naar ons.

Daan Roggeveen is architect en oprichter van MORE Architecture, met kantoren in Amsterdam en Shanghai. Onlangs publiceerde hij, samen met Michiel Hulshof en Frances Arnold, ‘The Amsterdam Agenda – 12 Good Ideas for the Future of Cities’ (NAi010 Publishers, 2020).

Trefwoorden

column daan roggeveen china coronavirus

1	Amerikaans bureau maakt ontwerp Rijnhavenpark vrijdag, 26 februari
2	Kunstmuseum Den Haag: een gedroomd museum, bijgeschaafd door de gemeente vrijdag, 26 februari
3	De ultieme stagiair dinsdag, 02 maart
4	KettingHuls realiseert woongebouw op boerenerf in Oosterwold maandag, 01 maart
5	Vossius Gymnasium verbouwd door Marlies Rohmer met passend antwoord dinsdag, 02 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

Post-corona toerisme

Stedelijke diversiteit

Wat meer Chinese mentaliteit bij de VVD

Een recept voor minder klein wonen

De boel bij elkaar houden

Geland

Concurrentie voor het vliegtuig

Net als Aldo

De Grootste Stad Ter Wereld

Nederland als laboratorium

Rol aan tafel

Culturele Impact

Hoogste punt 'zwevend hotel' MORE Architecture

Haven-Stad als eilandenrijk

Habraken in China

Vroeger waren we veel moderner

Gebiedsontwikkeling? Leg eerst de metro aan!

Een zesje voor architectuur?

Ma Yansong op Katendrecht

Het Politieke Platteland

Suburban Athletic Club

Hoogbouw gaat niet om hoogte

Toerisme? Dit is pas het begin…

What Ever Happened to the Randstad?

Rurbanism

Hotel My Home

The Art Mall

Verdichting van IJplein

Levendige hoogbouw? Kijk naar het oosten!

Quickscan BNA: architecten verwachten meteen twintig procent omzetverlies

Gaat de architectuur zich terugtrekken binnen landsgrenzen?

Andere nieuwsberichten

Floradôme is nieuw kantoorgebouw voor kwekerscoöperatie

Gisteren, 16:08

Paul de Ruiter Architects renoveerde voor Royal FloraHolland het bestaande kantoor en voegde een ronde uitbouw toe; het nieuwe Floradôme is duurzaam, flexibel, ‘groen’ en optimaal geventileerd.

Appartementengebouw als sculptuur aan Veluwse bosrand

Gisteren, 12:48

In de nieuwe wijk Simon Stevin in Ede, op de grens van stad en natuur, is appartementengebouw De Parkwachter naar ontwerp van MIX architectuur opgeleverd.

Een interieur met vrijheid tussen de regels

Gisteren, 11:01

Voor het kantoorinterieur van beveiligingsbedrijf Workrate heeft Beyond Space een gridconstructie ontworpen, die binnen een rigide regelmaat een grote flexibiliteit in gebruik biedt.

Een Dordtse woning strekt zich door een voormalige zeilmakerij

2 maart, 5:49

Architect Olivier van den Hoven heeft het historische pand getransformeerd naar een woning met lange doorzichten en tegelijkertijd verschillende sferen.

'Na corona verdwijnt een derde van non-foodwinkels'

Gisteren, 10:20

Dat voorspelt de Retailagenda op basis van onderzoek onder consumenten, winkeliers, vastgoedeigenaren en gemeenten.

'Minder kantoren verkocht of verhuurd in crisisjaar 2020'

Gisteren, 09:52

Vooral grote bedrijven stelden beslissingen over huisvesting uit, melden onderzoekers van vastgoedadviseur Dynamis.

'Woning van het gas halen kost gemiddeld 40.000 euro'

2 maart, 11:31

Meer dan de helft van die investering is volgens het EIB niet terug te verdienen met besparingen op de energierekening en is dus onrendabel.

'Vorig jaar voor 7,8 miljard in Nederlandse woningen belegd'

2 maart, 9:35

Crisisjaar 2020 is een recordjaar als het gaat om investeringen in Nederlands woningen, meldt vastgoedadviseur CBRE.

Start aanvraagtermijn op ontwikkeling gerichte SLIM-subsidie

1 maart, 3:45

Via de SLIM-subsidie stelt het ministerie van SZW geld beschikbaar voor initiatieven in het mkb die zijn gericht op leren en ontwikkelen in de organisatie.