Daan Roggeveen

Tijdsverschil

24 maart 2020, 9:15

Lisa is een van onze beste vrienden in China en heeft jarenlang voor onze kinderen gezorgd. Ze is begin dertig, getrouwd en heeft een zoontje van drie jaar oud. Ze is geboren in een klein dorp in de provincie Hubei, een paar honderd kilometer van Wuhan. Dit jaar bracht ze daar haar vakantie rond het Chinees Nieuwjaar door. En toen brak het virus uit in haar provincie.

Zoals bekend werden in de provincie Hubei een paar weken na de uitbraak grootschalige maatregelen getroffen. De stad Wuhan ging volledig op slot. Bewoners bleven binnen in hun huizen. Pakketbezorgers waren de enigen die nog op straat te vinden waren. Geen enkele auto kon de stad in of uit. De eerste beelden van een verlaten Wuhan waren angstaanjagend. Want vergeet niet: Wuhan heeft tien miljoen inwoners en is daarmee even groot als de Randstad en Brabant bij elkaar.

Maar in dezelfde provincie werden ook andere steden volledig afgesloten van de buitenwereld. De gouverneur van de provincie werd ontslagen en vervangen door de burgemeester van Shanghai. Met de lockdown van een groot deel van China, en de daaropvolgende spectaculaire bouw van een ziekenhuis in tien dagen tijd probeerde het bewind niet alleen de epidemie in te dammen, maar ook haar kracht te tonen.

Ook het dorp waar Lisa verbleef, een gehucht van enkele honderden bakstenen huizen aan de oever van de Yangtze, werd volledig afgesloten van de buitenwereld. Lisa kon haar moeder, die in het naastgelegen dorpje woont, alleen zien als ze beide aan de dorpsgrens gingen staan, met een paar meter ertussen.

Vanaf eind januari belden wij om de paar dagen met Lisa, om te horen of het goed ging met haar en haar familie. “Heb je wel genoeg eten?”, vroegen we ons af.

“Maak je geen zorgen”, was het antwoord. “We hebben voor Chinees Nieuwjaar voldoende ingeslagen. En anders lopen we naar buiten en halen wat groente van het land.” (Countryside, the Future, anyone?).

Ondertussen bleek de kans dat ik in Amsterdam het virus zou krijgen groter dan dat zij het kreeg, op een paar honderd kilometer van de bron. Immers, niemand kon haar dorp meer in, maar elke dag landden er nog wel zes vliegtuigen uit China op Schiphol.

Bovendien bleek de Nederlandse aanpak van het virus exact het tegenovergestelde van de Chinese:

Geen grote gebaren.
Stap voor stap.
Overleg.
Politieke afstemming.
Draagvlak.
Openheid.

Ruim twee jaar schrijf ik nu deze column over één van mijn grootste fascinaties in mijn werk: de verschillen tussen China en Europa. Nooit werden deze verschillen duidelijker dan de afgelopen twee maanden. Een Chinese medewerker, die vanwege het virus niet terug naar China kon reizen en daarom op ons kantoor in Amsterdam kwam werken, was stomverbaasd over de Nederlandse respons. “Waarom dóet niemand iets!?”

Dit is niet de plaats of het moment om te praten over het bestrijden van pandemieën, en welke aanpak daarbij de meest effectieve is. Maar het is wel de plaats om te bedenken dat de respons op het coronavirus zeer cultureel en politiek bepaald is. En ook om vast te stellen dat wat we nu expliciet zien in crisismanagement, eveneens aan de orde is in het ontwikkelen van gebouwen en steden. Immers: de reactie in een noodsituatie is de extrapolatie van een reactie in een normale situatie.

Van veel kanten wordt over deze crisis gesproken als gamechanger. Ook ik hoop dat deze crisis leidt tot nieuwe inzichten. Maar ik hoop ook dat we van elkaar gaan leren. Dat we in China kunnen leren over overleg, bottom-up intelligence en een stap-voor-stap benadering. En dat we in Europa leren dat sommige (ruimtelijke) problemen vragen om minder overleg. En meer daadkracht.

Vorige week maandag vond op mijn bureau de grote omdraaiing plaats. In Shanghai ging het team, na zo’n zes weken van werken vanuit huis, weer aan de slag op kantoor. Met mondkapjes op begonnen onze mensen te werken aan bestaande projecten die stil hadden gelegen. Langzaam maar zeker komen de bouwplaatsen weer in beweging. Opdrachtgevers zijn geïnteresseerd in het starten van nieuwe projecten. Exact op diezelfde dag moest ik mijn team in Amsterdam naar huis sturen, om hen vanuit thuis verder te laten werken.

Deze ‘omdraaiing’ zou weleens een geopolitieke metafoor kunnen blijken te zijn – zoals ook Kurt Campbell en Rush Doshi beschrijven in Foreign Affairs. China loopt hiermee op ons voor in de crisis, en mogelijk ook in de implicaties ervan.

En Lisa? Die belt nu regelmatig naar ons.

Daan Roggeveen is architect en oprichter van MORE Architecture, met kantoren in Amsterdam en Shanghai. Onlangs publiceerde hij, samen met Michiel Hulshof en Frances Arnold, ‘The Amsterdam Agenda – 12 Good Ideas for the Future of Cities’ (NAi010 Publishers, 2020).

Trefwoorden

column daan roggeveen china coronavirus

1	Porseleinen Toren in ontwikkelgebied Nieuw Delft officieel geopend vrijdag, 19 april
2	NOAHH presenteert opgeleverde Villa Vaartjes in Almere Oosterwold dinsdag, 23 april
3	Rijksmonumentaal Jachtslot Mookerheide heropend na restauratie door 1meter98 maandag, 22 april
4	Den Haag deelt ontwikkelvisie voor gebied rond centraal station dinsdag, 23 april
5	Studio Modijefsky ontwerpt koekmakerij als wonderwinkel woensdag, 24 april

Tijdsverschil

Trefwoorden

Best gelezen

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Vakjury en publiek kennen Alliander Westpoort Gouden A.A.P. 2024 toe

Crematorium met rouwhof voor begraafplaats St. Barbara in Den Haag

Woningbouwproject The Stack in Amsterdamse wijk Aan het IJ opgeleverd

Pauwert Architectuur vestigt zich in historische boerderij aan rondweg Eindhoven

Kamer wil ‘tochtkorting’ voor huurder slecht geïsoleerde woning

Provincie Friesland en gemeenten weer op één lijn over woningbouw

Vastgoedadviseur: winkelleegstand binnensteden loopt op

Terugluisteren: Violette Schönberger in Nooit Meer Slapen

‘Nieuw kabinet moet daadkrachtig mobiliteitsbeleid voeren’

Limburg maakt plannen voor 30.000 woningen nabij stations