Marjolein van Eig

De reikwijdte van iemand

11 januari 2022, 9:00

Het prettige van vakantie is dat er veel ruimte is om te klooien. Klooien is het fijnste dat er is; zonder specifiek doel het leven te leven, een beetje lezen, muziek luisteren, naar buiten kijken, ja! Helaas sta ik mezelf altijd maar weinig klooien toe. Het zal te maken hebben met mijn calvinistische opvoeding, die ik maar niet van me afgeworpen krijg. Er was deze vakantie tussen het klooien door een hoop te klussen, ook geklooi maar toch anders, en dat kon gelukkig gecombineerd worden met het luisteren naar podcasts.

Een van de podcasts die goed bevalt, is de Ruimte van Riek, horend bij de pas uitgebrachte publicatie. De samensteller is Heleen Hummelen. Haar stem is geweldig; meisjesachtig met lichte spot, heel fijn om naar te luisteren. Riek kan er trouwens zelf ook wat van, haar stem is juist allesbehalve meisjesachtig. Doorleefd en doorrookt. Ook mooi. De afleveringen zijn kort en behandelen elk een hoofdstuk uit het leven van Riek, die als mens nog kleurrijker blijkt dan ik al dacht.

Eén van de hoogtepunten van de podcast verhaalt over haar chauffeur John Krul. Riek komt niet over als een luxepoppetje, maar ze heeft wel een chauffeur. Gezien haar rijstijl en overvolle werkweek lijkt dit heel logisch. Ze is zich echter bewust van de uitstraling die een chauffeur kan hebben op haar klanten en laat zich vaak om de hoek afzetten van de adressen waar ze een afspraak heeft. Mensenkennis is wellicht wel haar belangrijkste karaktereigenschap. De chauffeur blijkt een sleutelrol te kunnen vervullen in de realisatie van de wijk Leidsche Rijn. Riek heeft Annemarie Jorritsma – toenmalig minister van Verkeer- en Waterstaat – nodig, maar het lukt haar niet om door haar secretaressemuur heen te breken. Via de beide chauffeurs lukt het haar om naast Jorritsma in de auto terecht te komen. De tunnelbak voor de snelweg, die Leidsche Rijn haar landschap heeft gegeven, wordt op de achterbank geboren. Het is één van de vele voorbeelden van de vindingrijkheid van Riek. Wat is daar veel van te leren.

Tijdens het vakantieklooien zag ik ook de documentaire Max Risselada: Life, Works & 12 Buildings. Het verhaalt over de sympathieke Max Risselada die jarenlang lesgaf aan de faculteit Bouwkunde van de TU Delft. Aan de hand van zijn twaalf favoriete gebouwen neemt Risselada ons mee door de geschiedenis van de architectuur, vanaf de modernisten. Zijn eerdere tentoonstelling Raumplan versus Plan Libre, waarin de ruimtelijke principes van Haus Müller van Adolf Loos en Villa Savoie van Le Corbusier naast elkaar werden gezet, ging de wereld over. Het is een interessante tegenstelling, die ogenschijnlijk voor de hand ligt, maar je moet er maar opkomen. Talloze studenten zijn gevormd met deze twee plannen. Het heeft mij in mijn eerste jaar sterk doen twijfelen of de studie wel iets voor mij was. Ik geloof niet dat dat het doel van de tentoonstelling was. Maar goed.

Het leukste moment in de documentaire zit in de staart. Aan het begin van zijn loopbaan weet Risselada nog niet of hij zal kiezen tussen het lesgeven of architect worden. Het is een keuze waar veel pas afgestudeerden van Bouwkunde tegenaan lopen. Als je eenmaal wat anders kiest dan het architectenvak, dan kan je niet meer terug, lijkt het. Voor Risselada is het in één klap – letterlijk – duidelijk wanneer hij zijn eigen huis ontwerpt en laat bouwen. De aannemer ziet een detail in de zorgvuldig opgezette tekeningen over het hoofd, waardoor een aansluiting tussen twee plafonddelen anders uitpakt dan de bedoeling was. De zeer rustig overkomende en nadenkende Risselada is er zo van over zijn toeren dat hij de auto instapt en deze vervolgens in de prak rijdt. Hij komt tot het inzicht dat hij wellicht beter geschikt is voor het onderwijs.

Zowel Riek als Max laten zien wat voor enorme reikwijdte een mens in een leven kan hebben. Vindingrijkheid en mensenkennis blijken hierin cruciale factoren. Een ander belangrijke karaktereigenschap is het kunnen loslaten. Dat geldt voor de ambitieuze plannen die je kunt hebben en die je steeds weer moet aanpassen en bijstellen om ze te kunnen realiseren. Maar het geldt ook voor het loslaten van de dagelijkse zorgen. Haar partner vertelt dat Riek in het weekend de knop omzet, het werk gaat uit. Volgens haar weekendkinderen bestond dat omzetten uit sigaren roken, borrels drinken, schilderen of een kijkdoos maken. En ziedaar. De groten onder ons blijken ook juist heel goed te zijn in klooien. Kan ik dat in de komende weekenden en vakantie toch voor mezelf verantwoorden. Lekker veel klooien, dan word ik vast ook een grote.

Het boek De Ruimte van Riek is verschenen bij Boom. De podcast is te beluisteren via bijvoorbeeld Apple Podcasts en Spotify. Daarbij was Riek Bakker onlangs ook te gast in de Architectenweb Podcast.

De documentaire Max Risselada: Life, Works & 12 Buildings was eerder te zien op AFFR en afgelopen Kerstvakantie voor een beperkte periode te bekijken via Archined.

Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is als gastdocent verbonden aan de TU Delft en de Academie van Bouwkunst Rotterdam.

Trefwoorden

leidsche rijn vakantie max risselada column riek bakker marjolein van eig raumplan versus plan libre de ruimte van riek

1	VDL en Marco Vermeulen presenteren plan ringvormig gebouw Eindhoven maandag, 27 maart
2	Villa door Paul de Ruiter Architects voegt zich in groen duinlandschap vrijdag, 24 maart
3	Rotterdam gaat aan de slag met stadionloos Feyenoord City 2.0 woensdag, 29 maart
4	Plan Sample gekozen voor blokken met 357 woningen Buiksloterham maandag, 27 maart
5	Fantastisch dinsdag, 28 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

Ouwe starchitects

Toegankelijk

Duurzaam of mooi

Houtbouw hoeft er niet zo uit te zien

Waarde en weerloos

Dijkenhoge ambities

Wooncrisis én ambtenarencrisis

Johan van Oldenbarnevelt-penning uitgereikt aan Riek Bakker

De factor tijd

Sloopverbod

Het gebouw als kunstwerk

De andere kant

Een goede gebouwplint; wat is dat eigenlijk?

Gaaf land

Gebouwde telmodellen

Ode aan onze oude straat

De glasparadox

Huilen onder systeemplafonds

Architecten, verenigt u

Het raam mag niet open

Nostalgie naar vooruitgangsdenken

Materiaal als drager van herinnering

Het leven in het trappenhuis

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Riek Bakker over stedelijke transformatie en hoogbouw

Andere nieuwsberichten

Nanne de Ru en Hans Ibelings lanceren nieuwe uitgeverij

52 minuten geleden

Fraaie en laagdrempelige boeken over architectuur en design, dat zijn de boeken die architect, ontwikkelaar en bouwer Nanne de Ru en architectuurhistoricus Hans Ibelings bij hun nieuwe uitgeverij Maas Lawrence willen uitbrengen.

West 8 wint prijsvraag voor park in Buenos Aires

2 uur geleden

Het park wordt gerealiseerd op een schiereiland tussen het centrum en de baai waaraan de Argentijnse hoofdstad is gelegen. Het park wordt voorzien van verschillende landschapstypen en ecosystemen.

Urban Symbiose presenteert Amsterdamse villa met veel groen en uitzicht

Gisteren, 16:05

Voor een gezin in Amsterdam heeft Urban Symbiose een villa binnen de stadsring ontworpen. Villa Amstel is voorzien van royale overstekken die zijn begroeid met planten, bloemen en ander groen.

BPD mag eerste fase Buurtschap Crailo ontwikkelen

Gisteren, 14:26

Het gaat om het zogeheten Kazernekwartier, een plan met onder meer ruim 170 woningen op de plek waar de Kolonel Palmkazerne staat. Karres en Brands, Wenink Holtkamp Architecten en NAMO Architecture zijn verantwoordelijk voor het ontwerp.

WWF: natuur en diersoorten in Nederland blijven achteruitgaan

11 minuten geleden

Ondanks dat natuurherstel in een aantal gebieden zijn vruchten afwerpt, is de natuur in zijn geheel er slecht aan toe.

Ruim negentig gemeenten willen uitstel provinciale gebiedsplannen

1 uur geleden

Uiterlijk 1 juli moeten provinciebesturen vastleggen hoe ze in de nabije toekomst willen omgaan met natuur, klimaat, water en stikstof.

‘Grote zorgen’ in Kamer of bouwplannen De Jonge wel haalbaar zijn

Gisteren, 15:17

De Tweede Kamer is er allerminst gerust op dat minister Hugo de Jonge zijn grote ambities op het gebied van woningbouw gaat waarmaken.

Weerstand van bewoners tegen komst erotisch centrum in Amsterdam

Gisteren, 09:52

De bewoners zijn bang dat er massaal toeristen op het centrum afkomen, met overlast en drugscriminaliteit als gevolg.

Arnhem mag bouwen in uiterwaarden van Nederrijn

Gisteren, 09:09

Arnhem mag maximaal 430 woningen bouwen in de uiterwaarden van de Nederrijn, heeft de Raad van State bepaald.

CDA: geef kolencentrales nieuw leven in energietransitie

29 maart, 10:07

Het kabinet moet de vier kolencentrales ook na 2030, wanneer het stoken van kolen voor stroom wordt verboden, gebruiken voor het opwekken van energie, vindt het CDA.

Ga naar het nieuws-archief