Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Video's
more_horiz
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Alle projecten
Daktuin The Garage, Amsterdam
OKRA landschapsarchitecten bv
Parkeergarage Schiphol P3
TRIBAR
Transformatie Christus Koningkerk, Rotterdam
Architectenbureau Rutten van der Weijden
Cowork Madrid
Sedus Stoll B.V.
Dubbel woonhuis Oosterhout
Broos de Bruijn architecten B.V.
Pastorie, Eindhoven
Pauwert Architectuur
Dubbel woonhuis Oosterhout
Broos de Bruijn architecten B.V.
Moderne villa met grote glaspartijen
Metaglas B.V.
Lumion Amsterdam
atelier PRO architekten
Nieuwbouw woonhuis in Soest
MAAS ARCHITECTEN zeist
Architectuur
Woningbouw
Zorg
Hotels
Restaurants en cafĆ©ās
Winkels
Sportgebouwen
Culturele gebouwen
Overheidsgebouwen
Scholen
Kantoren
Bedrijfsgebouwen
Paviljoens en kunst
Overig
Vervoer en infrastructuur
Trein- en metrostations
Luchthavens
Busstations
Parkeergarages
Fietsparkeren
Wegen
Bruggen
Water
Energie
Tankstations en laadstations
Waterzuivering en afvalverwerking
OV/Infrastructuur
Overig
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Regionale visies
Gebiedsvisies
Plannen stedelijk weefsel
Amusementsparken en dierentuinen
Lichtontwerpen
Openbare ruimte
Pleinen
Parken
Tuinen
Speelplaatsen
Uitkijktorens
Overige (bijv. begraafplaatsen)
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Alle producten
UniKern® CORTEN-look
BuildingSuits BV
GEVEL 2020: Modern Utopia
Gevel 2020
NOVA bureaulamp
HUMANSCALE
Mosa Terra Tones
Mosa.
HUB slimme akoestische ruimte
In-Zee
Koekoek, kelderlichtschacht en ventilatieschacht
Tilmar BV
Lunawood
Gras Wood Wide
MHB SL30 massief scherpkantige stalen profielserie
MHB bv
Linarte gevelbekleding
Storax
Siegenia Aeromat VT met warmteterugwinning
SIEGENIA
Gevels
Gevelbekleding
Vliesgevels
Zonwering buiten
Isolatie
Gevelconstructies
Signing
Overig
Daken
Dakafwerkingen
Dakisolatie
Dakconstructies
Dakranden, dakgoten en HWA's
Dakramen
Lichtkoepels
Lichtstraten
Schoorstenen
Overig
Ramen en deuren
Raam- en deursystemen / kozijnen
Vliesgevels
Hang- en sluitwerk
Beveiliging en luiken
Dorpels en vensterbanken
Lateien
Roosters
Glas
Dakramen
Dakkoepels
Lichtstraten
Zonwering buiten
Zonwering binnen
Buitendeuren
Binnendeuren
Postvakken en brievenbussen
Overig
Trappen, liften en balustrades
Trappen
Roltrappen
Liften
Balustrades en hekwerken
Binnenwanden
Binnenwanden
Wandafwerking
Vloeren
Constructieve vloeren
Verhoogde vloeren
Vloerafwerkingen
Overig
Plafonds
Tegels
Lineair
Grill
Open en roosters
Naadloos
Eilanden en baffles
Plafondafwerkingen
Ophangsystemen
Overig
Klimaatplafonds
Verlichting
Binnenverlichting
Buitenverlichting
Sanitair
Kranen en douchesets
Wastafels
Douchewanden en douchebakken
Baden
Waterclosets
Accessoires
Overig
Meubilair
Stoelen
Banken
Tafels
Kasten
Balies
Vrijstaande wanden
Keukens
Accessoires
Overig
Cabines
Installaties
Verwarming, koeling en ventilatie
Elektrotechnische installaties
Schakelmateriaal
Domotica
Deurcommunicatie
Beveiliging
Liften
Onderhoudsinstallaties
Overig
Constructies
Draagconstructies
Funderingen en kelders
Overig
Buitenruimte
Bestratingen en verhardingen
Afwateringen
Terreinafscheidingen en geluidsschermen
Buitenmeubilair
Fietsparkeren
Terrassen
Terrasoverkappingen
Bruggen
Accessoires
Overig
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Alle video's
Architectenweb Video ā Fenix I
Mei architects and planners
Uitreiking van Architectenweb Awards 2019
Impressie van een memorabele avond
ZUS
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2019
Space & Matter
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2019
Happel Cornelisse Verhoeven Architecten
Winnaar van de prijs voor Architect van het Jaar 2019
Winy Maas
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2018
Happel Cornelisse Verhoeven Architecten
Winnaar van de prijs voor Architect van het Jaar 2019
Civic Architects
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2019
Uitreiking van Architectenweb Awards 2019
Impressie van een memorabele avond
ZUS
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2019
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Partners
Categorieën
Favorieten
Alle bedrijven
Kuiper Holland
De Nederlandse Fineermeesters - sinds 1953
Swijnenburg
Meet & Celebrate
Strikwerda van den Heuvel Architecten
BNA erkend bureau met focus op ontwerp en onderzoek
CB's LichtLab
Lichtadvies, Lichtmetingen en Lichtcursussen
Beuker Productie en Handel BV
LOUT architecten
Studio van Leuveren bv.
LiFang International Co. Ltd.
DMOO. BV
architectural visualisation
Tuinenga Freelance Fotografie
Apveo
Francine Broos Interieurarchitecten
Architecten
Architectuur
Vervoer en infrastructuur
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Leveranciers
Gevels
Daken
Ramen en deuren
Trappen, liften en balustrades
Binnenwanden
Vloeren
Plafonds
Verlichting
Sanitair
Meubilair
Installaties
Constructies
Buitenruimte
Adviseurs
Bestekschrijvers
Bouwmanagement
Installatie adviseurs E
Bouwfysica
Calculators
Installatie adviseurs G/W
Bouwkundig tekenwerk
Constructeurs
Lichtadviseurs
Adviseur beveiliging
Juristen
Intermediairs, Payrolling
Aannemers
Overig
Presentatie
Instellingen / onderwijs
Overig
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Alle vacatures
Bevlogen projectarchitect
RoosRos Architecten
Stagiair(e)
Personal Architecture
Stedenbouwkundige
Gemeente Hilversum
Burgerlid commissie Welstand en Monumenten
Gemeente Hilversum
Medewerker PR & Communicatie (32-40 uur per week)
De Zwarte Hond
HOOFD PR & COMMUNICATIE
De Zwarte Hond
Reitsema & partners zoekt (Junior) Architect / Architect
Reitsema & partners architecten bna
Junior Architect gezocht - rudy uytenhaak + partners architecten
rudy uytenhaak + partners architecten
Do you want to design a better world?
AEMSEN
Werken in de Wiebengahal? Enthousiast junior ontwerper bij Coenen Sättele Architecten
Coenen Sättele Architecten
Stage / Internship
Atelier van Berlo
talentvolle architect
Van Hoogevest Architecten b.v.
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Alle magazines
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #11
Architectenweb magazine #10
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #4
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #8
Architectenweb magazine #6
Nieuw
Populair
Favorieten
Alle events
Lezingenmiddag 'Buiksloterham; Whatās going on?' in Oumuamua
Oumuamua, Asterweg 15, Amsterdam
STADgesprek over kansen van archipunctuur voor Haagse verdichting
Studio B, Centrale Bibliotheek, Spui 68, 2511 BT, Den Haag
David Umemoto: Architect van het onmogelijke
Lange Voorhout 74 2514 EH Den Haag
Nature morte/Nature vivante
Site du Grand-Hornu Rue Sainte-Louise 82 B-7301 Hornu
Meubelontwerp Lina Bo Bardi te zien in Design Museum Gent
Jan Breydelstraat 5 B-9000 Gent
Meubelontwerp Lina Bo Bardi te zien in Design Museum Gent
Jan Breydelstraat 5 B-9000 Gent
David Umemoto: Architect van het onmogelijke
Lange Voorhout 74 2514 EH Den Haag
STADgesprek over kansen van archipunctuur voor Haagse verdichting
Studio B, Centrale Bibliotheek, Spui 68, 2511 BT, Den Haag
The Garden of Earthly Worries van Daniel Libeskind in Paleis Het Loo
Paleis Het Loo, Koninklijk Park 1, Apeldoorn
Fotokunst: Lines of Silence van Nicole Tanke bij BNA
Jollemanhof 14, 1019 GW Amsterdam
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Categorieën
Alle thema's
Design
Duurzaamheid
Gevel
Infrastructuur
Interieur
Kantoren
Leisure
Openbare ruimte
Publieke gebouwen
Scholen
Transformatie en Renovatie
Woningbouw
Zorg
Awards
Architectenweb Awards 2018
Architectenweb Awards 2019
Hans van der Heijden
Copyright: Maarten van Haaff
Hans van der Heijden
Copyright: Maarten van Haaff
Het Timmermansoog: Arch-i-Varis
13 maart 2018, 9:15
Hans van der Heijden
Architect
1
0
0
0
Alsof de oude rollen van de architect niet meer voldoen is de Branchevereniging van Nederlandse Architecten (BNA) op zoek naar nieuwe rollen. Op 8 februari lichtte de directeur van de BNA, Fred Schoorl, vier toekomstscenarioās toe in Pakhuis De Zwijger. De zaal zinderde van vernieuwingsdrang. Ik was erbij.
Schoorl ontwikkelde de scenarioās aan de hand van twee vragen waarvan hij vooronderstelde dat deze dwingend zijn voor de toekomstige ontwikkeling van het architectenvak. Hoe zet de architect technologische ontwikkelingen in? En houdt de architect wel of niet vast aan auteursrecht? Hij voorzag de diverse scenarioās van rolmodellen met olijke neologismen als de Arch-i-Bot, Arch-i-Preneur, Arch-i-Net en de Tech-Architect. De vraag naar het auteursrecht werd een even zo guitige keuze tussen ācopyright of copyleft.ā
Schoorl is de voorman van de Nederlandse architecten, niet van de architectuur. Het woord Arch-i-Tectuur gebruikte hij niet ƩƩn keer. Wat wel duidelijk werd, was dat Schoorl zich distantieert van al die dinosaurussen die klagen over verloren posities, rechten en plichten, auteursrechten en andere bijzaken, terwijl de moderne tijd hen voorbij snelt,
des yeux qui ne voient pas
.
Ik durf dus niet de indruk te wekken zoān zeurende dino te zijn. Voor je het weet ben je afgeserveerd als een Arch-i-Varis, een Arch-eo-Loog of iets anders Arch-i-olijks. Vernieuwing is realiteit, net als het weer, echt waar. Maar wat is eigenlijk de realiteit van de huidige bouwindustrie?
Ik maakte diezelfde week mee dat er twee natuurstenen ornamenten werden afgeleverd op een bouwplaats. Ik had voorgesteld om deze in beton uit te voeren, maar het bleek goedkoper om de ingewikkelde vorm in China te laten maken in natuursteen. Een simpele PDF van de werktekening volstond bij de totaal gemechaniseerde productie van de ornamenten.
Op die dag werden houten kozijnen op een andere bouwplaats geleverd. Ook deze schijnbaar traditionele producten worden al vele jaren gemechaniseerd gemaakt. De computer rekent uit wat de optimale inkorting van de kozijnprofielen is. Seriematigheid speelt geen enkele rol meer. Wel belangrijk is dat de benodigde kozijnen steeds net op tijd arriveren op de bouwplaats, zodat ze gelijk geplaatst kunnen worden.
Bouwende projectontwikkelaars gaan inmiddels nog verder. Zij beschikken over computersystemen waarin de verkoop, prijscalculatie, werkvoorbereiding en uitvoering gekoppeld zijn. Ook daarin speelt seriematigheid een beperkte rol. Binnen een kwartier krijg je een richtprijs van een woningbouwĀproject, dat vervolgens binnen enkele maanden gerealiseerd kan worden, en waarbij individuele opties eenvoudig zijn door te voeren. Dit soort ontwikkelingen is de mechanisering en zelfs de robotisering ver voorbij.
Het auteursrecht is voor architecten allang betekenisloos. Het is een kwart eeuw geleden dat ik de eerste architectenovereenkomst voorgelegd kreeg waarin ik niet alleen moest afzien van die rechten, maar ook moest beloven dat alle maquettes, tekeningen, dossiers, schetsen en zelfs alle niet met name genoemde dingen die ik zou maken in het kader van de opdracht op eerste aanzegging aan de opdrachtgever ter beschikking zou stellen. Dezelfde opdrachtgever eiste onbeperkt entree tot mijn kantoor.
In Pakhuis De Zwijger was Schoorlās
finest hour
nog niet voorbij. Een aantal ontwerpers leverde de voorbeelden bij zijn rolmodellen. Eerlijk gezegd kon ik ze als Arch-i-Varis niet goed uit elkaar houden. Ze hadden het over computers die slimme dingen kunnen in de productie. Een filmpje demonstreerde hoe je er houten blokjes mee kunt zagen en in gekke figuren op elkaar kunt stapelen. Ik leerde dat je tegels kunt ontwerpen om die ergens anders te laten 3D-printen. En je kunt bekistingsmallen voor beton laten 3D-printen. Vormen zijn vrij en, geloof het of niet, series kunnen klein zijn, zo beloofden de ontwerpers kordaat.
Auteursrecht, daar doen deze ontwerpers niet aan, alhoewel een mevrouw er als de kippen bij was om te vermelden dat haar software gepatenteerd was. Dezelfde dame liet zonder pardon weten dat de kredietcrisis een zege was geweest voor het vak, omdat hƔƔr bureau in die tijd sterk gegroeid was. Er was ook nog een meneer die in zijn vrije tijd reclame maakt voor een internetprovider en opzichtig met zijn mobieltje spelend vroeg wat de vraag ook al weer was.
Kortom, men verbeeldde de toekomst van eergisteren. Ludwig Hilberseimer mopperde al dat het gebrek aan creatieve kracht bij architecten subiet werd ingenomen door een zoektocht naar originaliteit. De in De Zwijger getoonde halfproducten zijn niks nieuws en pijnlijk klein gedacht in een wereld waarin de industrie al veel verder is met de investeringen in de robotisering van hun productie. Die laat het echt niet bij geinige halfproducten en andere Arch-i-Prullaria. Het is klinkklare nonsens dat hier effectieve toekomstscenarioās, of zelfs maar zinvolle vernieuwingen, naar voren werden gebracht.
Het is niet van vandaag of gisteren dat architecten nieuwe rollen zoeken. Niet zelden bestaan die uit activiteiten op velden die tegen het ontwerpvak aan liggen: communicatie, organisatie, ondernemen. Het is heel gezond dat architecten zich niet opsluiten in hun eigen wereld. Er wordt gezegd dat de Renaissance-kunstenaar Filippo Brunelleschi de allereerste moderne architect was. Volgens de overlevering was hij een communicatiewonder, organisator en ondernemer. Echter, Brunelleschi kon iets wat anderen niet konden: een grote overspanning bedenken, die inpassen in de half voltooide Dom van Florence en de koepel tot duurzame schoonheid verheffen. Hij had exclusieve kennis.
Schoorl had het niet over dit soort essentialia van de Arch-i-Tectuur. De beroepsgroep stond vrolijk in zijn hemd in De Zwijger.
Hans van der Heijden is architect, en werkt daarnaast als publicist en docent. Over het werk van zijn bureau,
Hans van der Heijden Architect
, is zojuist het boek
Street Architecture
verschenen. Zijn ātimmermansogenā dagen hem voortdurend uit om met humor en afstand over de (internationale) ontwikkelingen van zijn vak te schrijven. Voor Architectenweb doet hij dat in een maandelijkse column.
Trefwoorden
bna
hans van der heijden
branchevereniging van nederlandse architecten
het timmermansoog
Best gelezen
1
Forum Groningen: een gebouw dat (niet) gezien mag worden
woensdag, 04 december
2
Vier architectenbureaus geselecteerd voor Nieuw Kralingen
donderdag, 05 december
3
Nieuwbouw Amphia Ziekenhuis in gebruik genomen
vrijdag, 06 december
4
MVRDV en Jaarbeurs presenteren masterplan Jaarbeursdistrict
woensdag, 04 december
5
Drie gebouwen met een zee van terrassen door Arons en Gelauff
vrijdag, 06 december
Gerelateerde nieuwsberichten
Het Timmermansoog: Proeftuin N
Het Timmermansoog: Burgerwezen
Het Timmermansoog: Wonen
Het Timmermansoog: Geloof
Het Timmermansoog: Niet-stad
Het Timmermansoog: Vakmanschap
Het Timmermansoog: Brexit
Het Timmermansoog: Acceptatie
Het Timmermansoog: Deur
Het Timmermansoog: Paardenmiddel
Het Timmermansoog: Groot
Het Timmermansoog: Moveable Feast
Het Timmermansoog: Interieur
Het Timmermansoog: Castex
Tien exemplaren āStreet Architectureā te winnen
Het Timmermansoog: Stadsbank
Nieuw bureau voor Hans van der Heijden
Het Timmermansoog: Bajespuin
Het Timmermansoog: Gelegenheidswerk
Het Timmermansoog: Zivilarchitektur
Tour door woningbouwproject Hans van der Heijden in Leiden
Het Timmermansoog: Analogen
Verslag van tour door woningbouwproject van Hans van der Heijden in Leiden
Andere nieuwsberichten
Tijdelijk kunstenaarsdorp op NDSM-werf krijgt vorm
4 uur geleden
In opdracht van Treehouse heeft BETA een concept en architectonisch ontwerp ontwikkeld, dat hergebruik van veelvoorkomende materialen als vertrekpunt neemt.
Sjoerd Soeters stopt als supervisor Zaanstad
Vandaag, 15:58
Na twintig jaar nemen de gemeente Zaanstad en stedenbouwkundig ontwerper Sjoerd Soeters afscheid van elkaar.
Volledige recycling van Vrachtgebouw 18 op Schiphol
Vandaag, 14:45
Het relatief jonge gebouw, destijds ontworpen door René van Zuuk Architekten, is nog goed van kwaliteit en de materialen zijn prima te hergebruiken.
Belangrijkste prijs World Architecture Festival voor LocHal
Vandaag, 13:47
Het multifunctionele gebouw in Tilburg werd verkozen tot āWorld Building of the Yearā.
BNA: architecten zijn wat minder positief
Vandaag, 15:19
Architecten hebben minder positieve verwachtingen voor 2020.
'Nog veel onveilige fietsroutes naar school'
Vandaag, 11:12
In een op de vijf Nederlandse gemeenten voelt het voor kinderen niet veilig om naar school te fietsen, zegt de Fietsersbond
Aanplant tien miljoen bomen van start
Vandaag, 09:30
In De Bilt zijn zaterdag de eerste nieuwe bomen de grond in gegaan van Plan Boom.
Boek gaat dieper in op nooit gebouwd Den Haag
6 december, 2:11
Besproken worden onder meer de context, betrokken architecten en welke behoeften en idealen aan 22 niet uitgevoerde bouwplannen ten grondslag lagen.
Adviescommissie stelt twee oeververbingen over IJ voor
6 december, 10:27
Of dit in de vorm van bruggen of tunnels moet, is nog niet duidelijk.
Stikstofwet door Kamer zonder linkse steun
5 december, 2:53
De Tweede Kamer heeft ingestemd met de spoedwet voor de aanpak van het stikstofprobleem waarmee het kabinet de woningbouw vlot wil trekken.
Ga naar het nieuws-archief
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je ook
uitzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur