Hans van der Heijden Architect - Woningbouwproject Oranjeboomstraat, Rotterdam

Hans van der Heijden

Het Timmermansoog: Deur

14 mei 2019, 9:09

Innovatiefundamentalisten blijven het volhouden: de bouw is een achterlijke industrietak. Onlangs hield iemand de koelkastdeur ten voorbeeld voor het ontwerp van de woningdeur. Een koelkast kost een fractie van een houten fabrieksdeur en dan is die nog niets eens afgehangen en geschilderd. En de koelkastdeur wordt ook nog intensiever gebruikt, zo beweerde de Inno-fundi.

Aan die wartaal moest ik denken toen onze koelkastdeur kapotging en de monteur arriveerde. Hij hoefde er niet eens naar te kijken om te weten wat er loos was. In het onderste scharnier was een stalen veertje losgesprongen. Dat moet zorgen dat de deur dichtvalt, maar het zat nu in de weg en zorgde ervoor dat onze koelkast niet meer sloot. ‘Het is een waardeloos ontwerp, meneer,’ zei de monteur. Het scharnier bleek niet demontabel te zijn. We konden twee dingen doen: een hele nieuwe deur bestellen of aan de monteur vragen het veertje uit het scharnier te proberen te pulken. Foeterend was de monteur met zijn enorme handen drie kwartier bezig. Wij hadden geluk. Onze koelkast heeft nu twee scharnieren en één veertje en sluit weer prima.

Afgaande op deze casus valt het dus wel mee met de superioriteit van het witgoedontwerp. In de ons omringende landen is men heel jaloers op de kwaliteit, normering, standaardisering en de daarmee verbonden garanties in de Nederlandse bouwindustrie. De woningdeur is daarvan zo ongeveer het definitieve voorbeeld. Het is geen sinecure om een plank zó te maken dat die tegen grote temperatuurverschillen kan en ook nog inbrekersgeweld en kinderstepjes kan weerstaan. De voordeur van ons nieuwbouwhuis hebben wij in elf jaar tijd één keer laten schilderen. Toen de deur aanliep hebben wij het slotplaatje iets versteld. In de herfst spuiten wij grafiet in het slot. Prima ding dus, onze deur, technisch perfect, voorzien van drieppuntsluiting en eenvoudig te onderhouden. Heel wat voor een gecertificeerde plank.

Toen het over de uitvoering van de voordeuren in een woningbouwcomplex ging schijnt H.P. Berlage tegen de timmerlui op de bouwplaats gezegd te hebben: ‘Doe zoals U gewoon bent.’ Je kunt het een gelukkige synthese noemen, de improvisaties van de timmerman in het geheel van een architectonische constructie. Denk aan de bewerkte deuren in het metselwerk van Berlage’s Plan Zuid.

Ik heb een sterk beeld bij het persoonlijke maatwerk dat een timmerman in de toenmalige arbeidsdeling leverde. Mijn grootvader was zo’n timmerman. Hij begon zijn carrière in de Rotterdamse scheepsbouw. Naar de mode van de tijd stonden in zijn huis Art Deco-achtige meubels die hij als hobby maakte. Die waren mooi noch lelijk, maar karakteristiek voor mijn grootvader. Moeiteloos kan ik mij voorstellen hoe hij Berlage op de hem kenmerkende bescheiden manier van dienst was.

In de huidige arbeidsdeling is maatwerk de nieuwe standaard. De deurenindustrie maakt het mogelijk om binnen redelijke grenzen afmetingen, glasopeningen, aftimmerlatten en glasprofielen zelf te bepalen. De geheel van materiaal, maat, verhouding en afwerking valt weer binnen het architectonische domein. Het is mogelijk om fineerdeuren te maken waarin de brievenbus met het ruitje en de weldorpel in een kader van deklijsten vallen zonder dat dat veel kost.

Het is niet veel anders dan mijn grootvader deed. Hij hield technische beperkingen altijd in het oog. Na tientallen jaren sliep hij bij toeval in een scheepshut die hij zelf had getimmerd. Trots schreef hij naar huis ‘dat er noch geen verstek open stond.’ Mijn grootvader heeft het geprobeerd, maar ik heb niet geleerd om te timmeren. Hij heeft echter beslist bijgedragen aan mijn besef dat dood materiaal bewerkt moet worden voordat het affectie oproept.

Wij hoeven niet tevreden te zijn met een deur die eruitziet als een koelkast of een plank. Een mooie deur is een goede deur – die eruitziet als een deur.

Hans van der Heijden is architect en werkt daarnaast als publicist en docent. Over het werk van zijn bureau, Hans van der Heijden Architect, is onlangs het boek Street Architecture verschenen. Zijn ‘timmermansogen’ dagen hem voortdurend uit om met humor en afstand over de (internationale) ontwikkelingen van zijn vak te schrijven. Voor Architectenweb doet hij dat in een maandelijkse column.

Trefwoorden

deuren hans van der heijden column het timmermansoog

1	Is er een alternatief voor altijd dezelfde torenplattegrond? dinsdag, 1 juli
2	Meer foto's en video van Eurostar-terminal op Amsterdam Centraal vrijdag, 4 juli
3	Gemeentehuis Rheden naar ontwerp van DP6 en Zenber opgeleverd woensdag, 2 juli
4	MVRDV benoemt Floris Overheul tot nieuwe algemeen directeur dinsdag, 1 juli
5	Mulder Zonderland ontwerpt berghut in Zwitserse Alpen donderdag, 3 juli

Gerelateerde nieuwsberichten

Het Timmermansoog: Construeren

11 februari 2020

Het Timmermansoog: Zelfdoen

10 november 2020

Het Timmermansoog: Middenrif

8 december 2020

Het Timmermansoog: Folklore

13 oktober 2020

Hans van der Heijden deelt fascinatie voor woonpalazzo in boek

6 februari

Het Timmermansoog: Acceptatie

9 april 2019

Het Timmermansoog: Brexit

12 maart 2019

Het Timmermansoog: Vakmanschap

12 februari 2019

Het Timmermansoog: Niet-stad

15 januari 2019

Het Timmermansoog: Geloof

11 december 2018

Het Timmermansoog: Wonen

13 november 2018

Het Timmermansoog: Burgerwezen

9 oktober 2018

Het Timmermansoog: Proeftuin N

11 september 2018

Het Timmermansoog: Analogen

12 juni 2018

Het Timmermansoog: Zivilarchitektur

8 mei 2018

Het Timmermansoog: Gelegenheidswerk

10 april 2018

Het Timmermansoog: Arch-i-Varis

13 maart 2018

Het Timmermansoog: Stadsbank

13 februari 2018

Het Timmermansoog: Bajespuin

16 januari 2018

Het Timmermansoog: Paardenmiddel

11 juni 2019

Het Timmermansoog: Groot

10 september 2019

Het Timmermansoog: Moveable Feast

8 oktober 2019

Het Timmermansoog: Interieur

12 november 2019

Het Timmermansoog: Castex

10 december 2019

Het Timmermansoog: Boijmans

14 januari 2020

Het Timmermansoog: Pathos

10 maart 2020

Het Timmermansoog: Plasticsoep

14 april 2020

Het Timmermansoog: Onheil

12 mei 2020

Het Timmermansoog: Vak

9 juni 2020

Hans van der Heijden

30 augustus 2020

Het Timmermansoog: Mies

8 september 2020

Hans van der Heijden aangesteld als parttime hoogleraar Architectuurontwerp aan de Universiteit Antwerpen

29 september 2022

Toon alles

Gerelateerde video's

Hans van der Heijden

Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2020

Andere nieuwsberichten

Inzenden Apeldoornse Architectuurprijs 2025 geopend

Vandaag, 14:13

Voor de 22e keer organiseert Architectuurcentrum Bouwhuis de Apeldoornse Architectuur- en Publieksprijs. De editie van 2025 kent vier categorieën en in aanmerking komen projecten die zijn gerealiseerd in Apeldoorn tussen 1 juli 2022 en 1 juli 2025.

De Groene Bron biedt parkachtig woonmilieu op voormalige gemeentewerf Soest

Vandaag, 10:48

Op de locatie van de voormalige gemeentewerf in Soest is een woonensemble gerealiseerd naar ontwerp van architectenbureau Change.nl en Dijk&co Landschapsarchitectuur.

Meer foto's en video van Eurostar-terminal op Amsterdam Centraal

4 juli, 1:27

Na de opening van het eerste deel van de wachtruimte begin februari, is eind april ook het tweede deel ervan geopend. Meer foto's en een video tonen de Eurostar-terminal nu in zijn geheel.

De Nijs, LEVS en Lüning ontwikkelen biobased bouwmethodiek ‘Tim’ die houtbouw flexibel en betaalbaar moet maken

4 juli, 11:30

Om houtbouw sneller, flexibeler en betaalbaarder te maken hebben De Nijs bouw en ontwikkeling, LEVS architecten en Adviesbureau Lüning een biobased bouwmethodiek ontwikkeld genaamd ‘Tim’.

Advies: huurbeleid versimpelen, minder belastingvoordeel koophuis

4 uur geleden

Woonminister Mona Keijzer (BBB) heeft een zogeheten Interdepartementaal Beleidsonderzoek met adviezen over het huurbeleid naar de Tweede Kamer gestuurd.

Grote steden trekken fors meer kopers, blijkt uit hypotheekcijfers

Vandaag, 09:34

Het aantal aanvragen voor de aankoop van een woning nam in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht afgelopen kwartaal met bijna 24 procent toe ten opzichte van een jaar terug.

Tweede Kamer draait bezuiniging Nationale Parken terug – natuurorganisaties reageren opgelucht

4 juli, 11:30

De opluchting is groot bij de Nationale Parken en IVN Natuureducatie, nu de Tweede Kamer een voorgenomen bezuiniging van 24 miljoen euro op hun werk heeft teruggedraaid.

Rapport: wereldwijd groeit aantal toeristische trips in komende tien jaar met bijna 50%

4 juli, 10:30

De reisindustrie zal tegen 2034 naar verwachting 30 miljard reizen verwerken, tegen ongeveer 21 miljard reizen vorig jaar.

TNO roept overheid op te investeren in hightechmegaclusters

4 juli, 9:30

Nederland dreigt op technologisch en economisch gebied achterop te raken bij landen als Zuid-Korea, de Verenigde Staten en China die miljarden investeren in belangrijke sleuteltechnologieën, waarschuwt TNO.

Stadsverwarming komt deels in handen overheid, Kamer akkoord

4 juli, 8:30

De Tweede Kamer heeft ingestemd met het wetsvoorstel om overheden gedeeltelijk eigenaar te maken van stadsverwarming. Op die manier hoopt demissionair klimaatminister Sophie Hermans (VVD) de kosten voor gebruikers van deze warmtenetten te drukken.

Ga naar het nieuws-archief