Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Videos
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Hans van der Heijden
Copyright: Maarten van Haaff
Het Timmermansoog: Vakmanschap
12 februari 2019, 9:18
Vakmanschap is een 'buzz word'. In het alledaagse spraakgebruik is lang niet altijd duidelijk of het vakmanschap op de bouwplaats, in de fabriek of achter het computerscherm wordt bedoeld. Het woord heeft louter positieve betekenissen. Niemand is tégen vakmanschap. Het roept de vraag op waar men precies vóór is in de retoriek van het vakmanschap.
Onlangs kwam het boek
Crafting the Facade
uit. Op drie Europese architectuurscholen (Glasgow, Amsterdam, Vaduz) is gestudeerd op de gevels die in natuursteen, hout en baksteen zijn vervaardigd. Studenten tekenden metershoge detailtekeningen van beroemde gebouwen. De docenten hebben deze Crafting
-
didactiek enigermate geobjectiveerd door verschillende materialen en bouwpraktijken als uitgangspunt te nemen. Bovendien waren op het afsluitende congres verschillende externe critici aanwezig.
Als documentatie is het boek dik in orde. Vormgever Joost Grootens heeft de studententekeningen sterk verkleind en voegde van elke tekening een detail op ware grootte toe. Dat redt de tekeningen, want ze waren vooral gróót, gemaakt met een ongeoefende architectenhanden. Vrij helder beschrijven de betrokken docenten hun didactiek. Hoe duiden de uitgenodigde critici dit?
Scherp als altijd is de bijdrage van Arjen Oosterman. Net als zijn collega’s gaat hij ervan uit dat het begrip Crafting genoegzaam duidelijk is. Door te schrijven over de ‘sensibiliteit van het maken’ en ‘het gebruik van lokale materialen en oplossingen’ roept hij de bekende positieve, maar helaas ook zweverige associaties op. Zijn conclusie is onontkoombaar:
Crafting the Facade
is een stugge poging om weerstand te bieden aan de krachten van de internationale cultuur en opnieuw te verbinden met de ‘betekenisvolle’ ontwerpregels van de oude Grieken en Romeinen.
Anders dan Oosterman zoek ik in de -Craftingdidactiek niet naar betekenisverlening. Bedenk dat het woord Crafting ook gewoon ‘vervaardigen’ betekent. Nadat Ludwig Wittgenstein klaar meende te zijn met zijn taalfilosofie en enkele bouwwerken had gerealiseerd schreef hij: ‘Als wij huizen bouwen, praten en schrijven wij.’ Hij had gemerkt dat in de bouw routines bestaan die niet voor alle betrokkenen (laat staan voor buitenstaanders) even verstaanbaar of nuttig zijn, maar blijkbaar toch het proces vooruithelpen.
Van oudsher is het natekenen van voorbeelden een routine bij het aanleren van ontwerpÂvaardigheden. Eerlijk gezegd heb ik geen flauw idee hoe dat precies werkt. Leren door tekenen is net zo’n zwarte doos als het praten en schrijven dat Wittgenstein bij het vervaardigen van gebouwen constateerde. Neem een van mijn studenten die een gevel van een gotisch gebouw op grote schaal presenteerde: zij had niet de gevraagde bouwkundige tekening in kleur gemaakt, maar simpelweg een foto bewerkt en als aanzicht op schaal afgedrukt. Dat was voor deze studente, werkzaam bij een bureau waarin de gevel als een uitwisselbaar weefsel op het gebouw wordt gemonteerd, een vanzelfÂsprekendheid. Nadat ik haar had gevraagd de gevel daadwerkelijk bouwkundig in kleur te tekenen kwam zij er met een schok achter dat alle maten veelvouden van steenmaten waren en dat de typische natuursteenÂornamenten van de gotiek daarin een tussenmaat vormden.
In de experimentele wetenschap spreekt men van de ‘good lab hands’ van het laboratoriumpersoneel. De mythe gaat dat tandartsen hun vaardigheden oefenen door theelichtjes te solderen. MedicijnenÂstudenten trainen op anatomische modellen en varkens. Zij krijgen hun operatierobots onder de knie door druiven te pellen. Net zo nuchter kun je de bouwkunde benaderen. Maar om dat nou vakmanÂschap te noemen?
Gestimuleerd door het overspannen zingevingsdiscours in de architectuur, gedwongen door de scholen en misschien hun eigen ambities, presenteren architectuurstudenten tegenwoordig topzware legitimeringen van hun ontwerpen.
Crafting the Facade
stelt daar de actualisatie van het teken- en vervaardigingsproces tegenover. Het tekenen en vervaardigen gaat vooraf aan de zingeving. Betekenisverlening is geen monopolie van de vervaardiger.
Ik heb stapels boeken die het huis dat Wittgenstein voor zijn zus ontwierp proberen te begrijpen. Gelukkig sprak of schreef hij zelf niet over de betekenis daarvan. Wittgenstein is een van de beroemdste dilettanten van de architectuur. Minder bekend is dat hij fantastisch kon tekenen.
Hans van der Heijden is architect en werkt daarnaast als publicist en docent. Over het werk van zijn bureau,
Hans van der Heijden Architect
, is onlangs het boek
Street Architecture
verschenen. Zijn ‘timmermansogen’ dagen hem voortdurend uit om met humor en afstand over de (internationale) ontwikkelingen van zijn vak te schrijven. Voor Architectenweb doet hij dat in een maandelijkse column.
Trefwoorden
hans van der heijden
vakmanschap
column
het timmermansoog
Best gelezen
1
Woongebouwen door VdpArchitecten vormen nieuwe 'voorkant' Groningse Oosterparkwijk
vrijdag, 17 oktober
2
Gedetailleerde 3D-geprinte maquette toont ruimtelijke ontwikkeling Amsterdam
vrijdag, 17 oktober
3
Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord krijgt zeventig meter hoge woontoren
woensdag, 22 oktober
4
Nieuw woongebouw op plek befaamde elektronicazaak Rotterdam-Noord
maandag, 20 oktober
5
De Louise van De Zwarte Hond combineert sociale woningbouw met kwaliteit en duurzaamheid
maandag, 20 oktober
Gerelateerde nieuwsberichten
Hans van der Heijden in De Volkrant: Baudet heeft een punt
23 april 2019
Hans van der Heijden in architectenpool Southwark Londen
3 juni 2020
Het Timmermansoog: Construeren
11 februari 2020
Het Timmermansoog: Zelfdoen
10 november 2020
Het Timmermansoog: Middenrif
8 december 2020
Het Timmermansoog: Folklore
13 oktober 2020
Hans van der Heijden deelt fascinatie voor woonpalazzo in boek
6 februari
Het Timmermansoog: Niet-stad
15 januari 2019
Het Timmermansoog: Geloof
11 december 2018
Het Timmermansoog: Wonen
13 november 2018
Het Timmermansoog: Burgerwezen
9 oktober 2018
Het Timmermansoog: Proeftuin N
11 september 2018
Het Timmermansoog: Analogen
12 juni 2018
Het Timmermansoog: Zivilarchitektur
8 mei 2018
Het Timmermansoog: Gelegenheidswerk
10 april 2018
Het Timmermansoog: Arch-i-Varis
13 maart 2018
Het Timmermansoog: Stadsbank
13 februari 2018
Het Timmermansoog: Bajespuin
16 januari 2018
Het Timmermansoog: Brexit
12 maart 2019
Het Timmermansoog: Acceptatie
9 april 2019
Het Timmermansoog: Deur
14 mei 2019
Het Timmermansoog: Paardenmiddel
11 juni 2019
Het Timmermansoog: Groot
10 september 2019
Het Timmermansoog: Moveable Feast
8 oktober 2019
Het Timmermansoog: Interieur
12 november 2019
Het Timmermansoog: Castex
10 december 2019
Het Timmermansoog: Boijmans
14 januari 2020
Het Timmermansoog: Pathos
10 maart 2020
Het Timmermansoog: Plasticsoep
14 april 2020
Het Timmermansoog: Onheil
12 mei 2020
Het Timmermansoog: Vak
9 juni 2020
Hans van der Heijden
30 augustus 2020
Het Timmermansoog: Mies
8 september 2020
Hans van der Heijden – genomineerd voor de Architect van het Jaar-prijs
14 september 2020
Hans van der Heijden aangesteld als parttime hoogleraar Architectuurontwerp aan de Universiteit Antwerpen
29 september 2022
Hans van der Heijden in De Volkrant: Baudet heeft een punt
23 april 2019
Hans van der Heijden in architectenpool Southwark Londen
3 juni 2020
Het Timmermansoog: Construeren
11 februari 2020
Het Timmermansoog: Zelfdoen
10 november 2020
Het Timmermansoog: Middenrif
8 december 2020
Het Timmermansoog: Folklore
13 oktober 2020
Hans van der Heijden deelt fascinatie voor woonpalazzo in boek
6 februari
Het Timmermansoog: Niet-stad
15 januari 2019
Het Timmermansoog: Geloof
11 december 2018
Het Timmermansoog: Wonen
13 november 2018
Het Timmermansoog: Burgerwezen
9 oktober 2018
Het Timmermansoog: Proeftuin N
11 september 2018
Het Timmermansoog: Analogen
12 juni 2018
Het Timmermansoog: Zivilarchitektur
8 mei 2018
Het Timmermansoog: Gelegenheidswerk
10 april 2018
Het Timmermansoog: Arch-i-Varis
13 maart 2018
Het Timmermansoog: Stadsbank
13 februari 2018
Het Timmermansoog: Bajespuin
16 januari 2018
Het Timmermansoog: Brexit
12 maart 2019
Het Timmermansoog: Acceptatie
9 april 2019
Het Timmermansoog: Deur
14 mei 2019
Het Timmermansoog: Paardenmiddel
11 juni 2019
Het Timmermansoog: Groot
10 september 2019
Het Timmermansoog: Moveable Feast
8 oktober 2019
Het Timmermansoog: Interieur
12 november 2019
Het Timmermansoog: Castex
10 december 2019
Het Timmermansoog: Boijmans
14 januari 2020
Het Timmermansoog: Pathos
10 maart 2020
Het Timmermansoog: Plasticsoep
14 april 2020
Het Timmermansoog: Onheil
12 mei 2020
Het Timmermansoog: Vak
9 juni 2020
Hans van der Heijden
30 augustus 2020
Het Timmermansoog: Mies
8 september 2020
Hans van der Heijden – genomineerd voor de Architect van het Jaar-prijs
14 september 2020
Hans van der Heijden aangesteld als parttime hoogleraar Architectuurontwerp aan de Universiteit Antwerpen
29 september 2022
Toon alles
Gerelateerde video's
Hans van der Heijden
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2020
Andere nieuwsberichten
Schimmelstraat Amsterdam loopt niet langer dood dankzij woongebouw voor 55-plussers
4 uur geleden
Aan de Tweede Kostverlorenkade in Amsterdam-West is deze zomer een appartementengebouw voor 55-plussers opgeleverd. Het gebouw met 38 sociale huurwoningen is in opdracht van Rochdale ontworpen door INBO.
Vormingsjaren van het Nieuwe Bouwen centraal in boek
Vandaag, 15:30
Bij uitgeverij Wbooks is een boek verschenen over wat je de vormingsjaren van Het Nieuwe Bouwen kunt noemen. Centraal staat de periode 1910-1940, toen architecen als J.J.P. Oud en jan Duiker op zoek gingen naar een nieuwe architectuur.
Suikerbrug in Veurne voert gebruikers over hellingbanen langs werelderfgoed
Vandaag, 11:56
In het West-Vlaamse Veurne is onlangs de door ZJA Architects & Engineers ontworpen Suikerbrug geopend. De gebruikers fietsen of wandelen er over het kanaal door tussen de boomtoppen en langs Unesco Werelderfgoed.
Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord krijgt zeventig meter hoge woontoren
Vandaag, 10:57
VORM, VMX Architects en Arup hebben een tender gewonnen voor een zeventig hoge woontoren aan het Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord. Hartje Noord bestaat uit 114 woningen van elk zestig vierkante meter, met flexibele plattegronden.
Provincies zetten in op natuurherstel tegen stikstofimpasse
Vandaag, 13:27
In 2030 moet zeventig procent van die natuurgebieden op orde zijn, vijf jaar later moet dat voor negentig procent gelden.
Renovatie Prinsenhof Delft kost negen miljoen meer dan eerder begroot
Vandaag, 09:33
Dat komt onder meer doordat bouwmaterialen en energie duurder zijn geworden en door ‘schaarste aan gespecialiseerd vakmanschap’, meldt de gemeente.
Oproep aan nieuw kabinet: maak topprioriteit van schoon water
Gisteren, 12:26
De Unie van Waterschappen vindt dat het volgende kabinet hiervoor moet zorgen om de Europese doelen voor schoon en gezond water te halen.
Zuid-Holland draagt elf locaties Groene Hart aan voor windturbines
Gisteren, 10:45
Uit een verkennend onderzoek bleek al dat in het open polderlandschap ruimte is voor maximaal 67 turbines van 240 meter.
Advocaten waarschuwen voor beperken bezwaar bij bouw
20 oktober, 11:54
Het inperken van de mogelijkheden om in bezwaar te gaan tegen bouwplannen is een risico voor de rechtsstaat, stelt de Nederlandse orde van advocaten.
Controle na asbestsanering schiet in derde van gevallen tekort
20 oktober, 9:31
Daardoor worden gebouwen schoon verklaard terwijl er nog asbestresten aanwezig zijn, waarschuwt de Arbeidsinspectie.
Ga naar het nieuws-archief
Hans van der Heijden
Architect
0
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur