Hans van der Heijden

Het Timmermansoog: Paardenmiddel

11 juni 2019, 9:15

Op een zonnige woensdagavond was het feest in onze buurt. De gemeente Amsterdam had ons allemaal uitgenodigd voor de plaatsing van ons eigen wormenhotel. Het evenement vond plaats naast de glasbak bij ons om de hoek. Ik liet verstek gaan.

Er wordt wat afgefeest in onze Amsterdamse nieuwbouwbuurt. Ik kon het niet opbrengen om erbij te zijn. Vorig najaar nog werd het Paard van Noord onthuld. De gelijknamige buurtvereniging nam het initiatief om het paard -een oude betonkraan- te laten herstellen. Het ding lag jaren op een veldje te roesten. Onze zoontjes vonden het leuk om erin te klimmen. Met hulp van sponsoren staat het paard nu in het Zijkanaal als symbool ‘voor de opbouw en bedrijvigheid in Amsterdam-Noord’. De deelgemeente paste het tekort van € 80.000 bij.

Een half jaar later ziet het paard er treurig uit. Bouwhekken rondom de poten van de kraan verhinderen klimpartijen. Het geld is op. Op de website van de buurtvereniging is te lezen dat het wachten is op de realisatie van het Betonmonument. Voorts belooft men een zwemsteiger, een uitkijkpost, een stadsboerderij en een ruilwinkel. Er komen jongerenactiviteiten, workshops taartenbakken en cursussen in varen, techniek, capoeira, buurtkunst en kinderyoga.

Na dit onvoltooide prachtinitiatief kregen wij een brief van de gemeentelijk Projectleider Buurtcomposteren & Wormenhotels met een uitnodiging voor een nieuw gemeentefeest. In Amsterdam komen 75 wormenhotels waarin wormen groente- en fruitafval verwerken tot compost. De projectleider legt uit dat ‘het wormenhotel enige dagen vóór de opening wordt geplaatst. Zo kunnen de wormen vast acclimatiseren en kan het composteren direct na de opening van start gaan. Tijdens de opening wordt een korte composteercursus gegeven.’ En: ‘het composteren met wormen zorgt niet alleen voor betere afvalscheiding, maar ook voor verbinding en bewustwording.’

Verbinding! Dat verschijnsel heb ik nooit begrepen, maar ik weet nu in elk geval dat het zich ergens laag in de voedselketen afspeelt, waar beesten stoffen omzetten in andere stoffen. Het was al net zo’n verrassing om te leren dat paarden hele buurtidentiteiten torsen.

Alhoewel ik het blijmoedige linkse levensgevoel ten enenmale ontbeer, klopt het hart links. Alles voor een betere wereld. Indien wormen- en paardenmiddelen bijdragen aan een duurzame aarde en het maatschappelijk welbevinden, dan wil ik de jeuk die de didactische bijsluiters van de Gemeente Amsterdam bij mij opwekken best wegkrabben.

Desondanks gaan de wormen- en paardenmiddelen er bij mij maar niet in. Het Paard van Noord lijkt mij een flagrante uiting van de identiteitspaniek in de westerse wereld. Moeten voortaan alle woonbuurten van branding worden voorzien? Krijgt elke buurt zijn eigen paard? Je ziet dezelfde vergeten hijswerktuigen op de Kop van Zuid en Hamburg HafenCity. De passiviteit van de relictenkitsch is problematisch. Gebruiksvoorwerpen van ooit worden omgetoverd in afstandelijke, licht elitaire genotsmiddelen die de lokale stadscultuur alleen maar verder iconiseren en simplificeren. Het wormenhotel is pijnlijk klein gedacht in de duurzaamheidsopgave. Het is symboolpolitiek wanneer het overeenkomen, accepteren en (vooral) het structureel waarmaken van klimaatakkoorden moeilijk genoeg blijken.

In die situatie biedt het Amsterdamse stadsbestuur composteerklasjes aan. En net nu, in een tijd waarin burgers en overheid elkaar slecht begrijpen, kiest het ervoor om onze buurt aan te spreken op onze ‘bewustwording’ en de duurzaamheidspolitiek te infantiliseren. Ik geloof er niks van dat mijn buren op zulk halfgaar engagement zaten te wachten toen zij hun stadsbestuur kozen.

De reciprociteit tussen burger en bestuur verdient meer dan het bijwonen van halfjaarlijkse non-events. Om de stedelijke ecologie onder controle te krijgen is een veel grotere offerbereidheid nodig. Ik bespeur dat die bereidheid groeit.

Hans van der Heijden is architect en werkt daarnaast als publicist en docent. Over het werk van zijn bureau, Hans van der Heijden Architect, is onlangs het boek Street Architecture verschenen. Zijn ‘timmermansogen’ dagen hem voortdurend uit om met humor en afstand over de (internationale) ontwikkelingen van zijn vak te schrijven. Voor Architectenweb doet hij dat in een maandelijkse column.

Trefwoorden

column buurtinitiatief duurzaamheid het timmermansoog hans van der heijden

1	Wubben.Chan ontwerpt woongebouw nabij Marconiplein woensdag, 29 november
2	Detail: stamplemen wanden maken badhuis deel van het landschap woensdag, 29 november
3	Nijmegen hoeft plannen voor westelijke entree station niet aan te passen donderdag, 30 november
4	Een thuiskomen voor Bedaux de Brouwer Architecten dinsdag, 28 november
5	MVRDV en Orange Architects ontwerpen vooruitlopend op de wederopbouw van Oekraïne woensdag, 29 november

Het Timmermansoog: Paardenmiddel

Trefwoorden

Best gelezen

Gerelateerde nieuwsberichten

Gerelateerde video's

Andere nieuwsberichten

Stadskantoor Heerlen ontworpen als inversie van het raadhuis

Tien Nederlandse bureaus vallen in de prijzen bij Archello Awards

AM gaat Ritmeesterlocatie in Veenendaal herontwikkelen

Conjunctuurmeting BNA: werkvoorraad blijft ruim onder niveau 2022

Gemeenten lopen achter bij huisvesten statushouders

750 jaar Amsterdam wordt in 2025 gevierd op autoloze A10

Programma over rolmodellen in de architectuur in Pakhuis de Zwijger

Chinees Evergrande krijgt onverwacht extra tijd voor reddingsplan

Zeeland wil meer grip op uitbreidingsplannen recreatiesector

Portaal en AM slaan handen ineen voor krachtige wijken in regio Utrecht