Hans van der Heijden

Het Timmermansoog: Paardenmiddel

11 juni 2019, 9:15

Op een zonnige woensdagavond was het feest in onze buurt. De gemeente Amsterdam had ons allemaal uitgenodigd voor de plaatsing van ons eigen wormenhotel. Het evenement vond plaats naast de glasbak bij ons om de hoek. Ik liet verstek gaan.

Er wordt wat afgefeest in onze Amsterdamse nieuwbouwbuurt. Ik kon het niet opbrengen om erbij te zijn. Vorig najaar nog werd het Paard van Noord onthuld. De gelijknamige buurtvereniging nam het initiatief om het paard -een oude betonkraan- te laten herstellen. Het ding lag jaren op een veldje te roesten. Onze zoontjes vonden het leuk om erin te klimmen. Met hulp van sponsoren staat het paard nu in het Zijkanaal als symbool ‘voor de opbouw en bedrijvigheid in Amsterdam-Noord’. De deelgemeente paste het tekort van € 80.000 bij.

Een half jaar later ziet het paard er treurig uit. Bouwhekken rondom de poten van de kraan verhinderen klimpartijen. Het geld is op. Op de website van de buurtvereniging is te lezen dat het wachten is op de realisatie van het Betonmonument. Voorts belooft men een zwemsteiger, een uitkijkpost, een stadsboerderij en een ruilwinkel. Er komen jongerenactiviteiten, workshops taartenbakken en cursussen in varen, techniek, capoeira, buurtkunst en kinderyoga.

Na dit onvoltooide prachtinitiatief kregen wij een brief van de gemeentelijk Projectleider Buurtcomposteren & Wormenhotels met een uitnodiging voor een nieuw gemeentefeest. In Amsterdam komen 75 wormenhotels waarin wormen groente- en fruitafval verwerken tot compost. De projectleider legt uit dat ‘het wormenhotel enige dagen vóór de opening wordt geplaatst. Zo kunnen de wormen vast acclimatiseren en kan het composteren direct na de opening van start gaan. Tijdens de opening wordt een korte composteercursus gegeven.’ En: ‘het composteren met wormen zorgt niet alleen voor betere afvalscheiding, maar ook voor verbinding en bewustwording.’

Verbinding! Dat verschijnsel heb ik nooit begrepen, maar ik weet nu in elk geval dat het zich ergens laag in de voedselketen afspeelt, waar beesten stoffen omzetten in andere stoffen. Het was al net zo’n verrassing om te leren dat paarden hele buurtidentiteiten torsen.

Alhoewel ik het blijmoedige linkse levensgevoel ten enenmale ontbeer, klopt het hart links. Alles voor een betere wereld. Indien wormen- en paardenmiddelen bijdragen aan een duurzame aarde en het maatschappelijk welbevinden, dan wil ik de jeuk die de didactische bijsluiters van de Gemeente Amsterdam bij mij opwekken best wegkrabben.

Desondanks gaan de wormen- en paardenmiddelen er bij mij maar niet in. Het Paard van Noord lijkt mij een flagrante uiting van de identiteitspaniek in de westerse wereld. Moeten voortaan alle woonbuurten van branding worden voorzien? Krijgt elke buurt zijn eigen paard? Je ziet dezelfde vergeten hijswerktuigen op de Kop van Zuid en Hamburg HafenCity. De passiviteit van de relictenkitsch is problematisch. Gebruiksvoorwerpen van ooit worden omgetoverd in afstandelijke, licht elitaire genotsmiddelen die de lokale stadscultuur alleen maar verder iconiseren en simplificeren. Het wormenhotel is pijnlijk klein gedacht in de duurzaamheidsopgave. Het is symboolpolitiek wanneer het overeenkomen, accepteren en (vooral) het structureel waarmaken van klimaatakkoorden moeilijk genoeg blijken.

In die situatie biedt het Amsterdamse stadsbestuur composteerklasjes aan. En net nu, in een tijd waarin burgers en overheid elkaar slecht begrijpen, kiest het ervoor om onze buurt aan te spreken op onze ‘bewustwording’ en de duurzaamheidspolitiek te infantiliseren. Ik geloof er niks van dat mijn buren op zulk halfgaar engagement zaten te wachten toen zij hun stadsbestuur kozen.

De reciprociteit tussen burger en bestuur verdient meer dan het bijwonen van halfjaarlijkse non-events. Om de stedelijke ecologie onder controle te krijgen is een veel grotere offerbereidheid nodig. Ik bespeur dat die bereidheid groeit.

Hans van der Heijden is architect en werkt daarnaast als publicist en docent. Over het werk van zijn bureau, Hans van der Heijden Architect, is onlangs het boek Street Architecture verschenen. Zijn ‘timmermansogen’ dagen hem voortdurend uit om met humor en afstand over de (internationale) ontwikkelingen van zijn vak te schrijven. Voor Architectenweb doet hij dat in een maandelijkse column.

Trefwoorden

column buurtinitiatief duurzaamheid het timmermansoog hans van der heijden

1	Woonwerk Architecten transfomeert panden in Antwerps Schipperskwartier tot woongebouw vrijdag, 1 augustus
2	Architectenweb Sportzomer: Floris van der Poel verkent binnen- en buitenland op de racefiets maandag, 4 augustus
3	De August: sociale woningbouw met luxe uitstraling in Overhoeks dinsdag, 5 augustus
4	Architectenweb Sportzomer: Niels Baljet loopt marathons en is Nederlands kampioen trailrunning woensdag, 6 augustus
5	Honderd jaar oud lyceumgebouw in Roosendaal vernieuwd tot flexibele leeromgeving donderdag, 7 augustus

Gerelateerde nieuwsberichten

Het Timmermansoog: Construeren

11 februari 2020

Het Timmermansoog: Zelfdoen

10 november 2020

Het Timmermansoog: Middenrif

8 december 2020

Het Timmermansoog: Folklore

13 oktober 2020

Hans van der Heijden deelt fascinatie voor woonpalazzo in boek

6 februari

Het Timmermansoog: Deur

14 mei 2019

Het Timmermansoog: Acceptatie

9 april 2019

Het Timmermansoog: Brexit

12 maart 2019

Het Timmermansoog: Vakmanschap

12 februari 2019

Het Timmermansoog: Niet-stad

15 januari 2019

Het Timmermansoog: Geloof

11 december 2018

Het Timmermansoog: Wonen

13 november 2018

Het Timmermansoog: Proeftuin N

11 september 2018

Het Timmermansoog: Analogen

12 juni 2018

Het Timmermansoog: Zivilarchitektur

8 mei 2018

Het Timmermansoog: Gelegenheidswerk

10 april 2018

Het Timmermansoog: Arch-i-Varis

13 maart 2018

Het Timmermansoog: Stadsbank

13 februari 2018

Het Timmermansoog: Bajespuin

16 januari 2018

Het Timmermansoog: Groot

10 september 2019

Het Timmermansoog: Moveable Feast

8 oktober 2019

Het Timmermansoog: Interieur

12 november 2019

Het Timmermansoog: Castex

10 december 2019

Het Timmermansoog: Boijmans

14 januari 2020

Het Timmermansoog: Pathos

10 maart 2020

Het Timmermansoog: Plasticsoep

14 april 2020

Het Timmermansoog: Onheil

12 mei 2020

Het Timmermansoog: Vak

9 juni 2020

Hans van der Heijden

30 augustus 2020

Het Timmermansoog: Mies

8 september 2020

Hans van der Heijden – genomineerd voor de Architect van het Jaar-prijs

14 september 2020

Hans van der Heijden aangesteld als parttime hoogleraar Architectuurontwerp aan de Universiteit Antwerpen

29 september 2022

Toon alles

Gerelateerde video's

Hans van der Heijden

Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2020

Andere nieuwsberichten

Honderd jaar oud lyceumgebouw in Roosendaal vernieuwd tot flexibele leeromgeving

Vandaag, 12:07

Naar ontwerp van bdg architecten is het Norbertus-lyceum in Roosendaal vernieuwd. Het ruim honderd jaar oude schoolgebouw vormde de basis voor de realisatie van een flexibele leer- en ontwikkelomgeving.

Architectenweb Sportzomer: Niels Baljet loopt marathons en is Nederlands kampioen trailrunning

Gisteren, 09:16

Architectenweb interviewt deze zomer architecten die naast hun werk fanatiek sporten of een bijzondere sport beoefenen. In de achtste aflevering spreken we met Niels Baljet, die marathons loopt en vorig jaar Nederlands kampioen trailrunning werd.

De August: sociale woningbouw met luxe uitstraling in Overhoeks

5 augustus, 9:24

In Amsterdam is dit jaar het door Team V Architectuur ontworpen woonblok De August opgeleverd. Het is een van de vijf sociale woonblokken in de nieuwe wijk Overhoeks aan het IJ in stadsdeel Noord.

Architectenweb Sportzomer: Floris van der Poel verkent binnen- en buitenland op de racefiets

4 augustus, 9:13

Architectenweb interviewt deze zomer architecten die naast hun werk fanatiek sporten of een bijzondere sport beoefenen. In de zevende aflevering spreken we met Floris van der Poel, die minimaal één keer per week op de racefiets stapt.