Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: Ulrich Schwarz© ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Copyright: © ULRICH SCHWARZ, BERLIN
Gevel noord
Copyright: Atelier Kempe Thill
Gevel oost
Copyright: Atelier Kempe Thill
Copyright: Ulrich Schwarz
Gevel zuid
Copyright: Atelier Kempe Thill
Gevel west
Copyright: Atelier Kempe Thill
Straatgevel west
Copyright: Atelier Kempe Thill
Kelder
Copyright: Atelier Kempe Thill
Begane grond
Copyright: Atelier Kempe Thill
Eerste verdieping
Copyright: Atelier Kempe Thill
Tweede verdieping
Copyright: Atelier Kempe Thill
Derde verdieping
Copyright: Atelier Kempe Thill
Doorsnede cc
Copyright: Atelier Kempe Thill
Doorsnede dd
Copyright: Atelier Kempe Thill
Doorsnede ee
Copyright: Atelier Kempe Thill
Detail
Copyright: Atelier Kempe Thill
Situatie
Copyright: Atelier Kempe Thill
Locatie in Antwerpen
Copyright: Atelier Kempe Thill

Kunstacademie in Antwerpen met expositieruimte langs de straat

13 mei 2020, 9:00
De hogeschool voor beeldende kunstonderwijs Sint Lucas in Antwerpen beschikt over een nieuw gebouw. Atelier Kempe Thill heeft met een combinatie van transformatie en nieuwbouw een academiegebouw gerealiseerd, dat ruimte biedt voor interdisciplinaire kunstcreatie en de dialoog met het publiek.

De hogeschool voor beeldende kunst Sint Lucas in Antwerpen telt circa 100 werknemers en biedt onderwijs aan zo’n 600 studenten. De school schreef een wedstrijd voor vernieuwbouw van haar onderkomen, die in 2016 door Atelier Kempe Thill is gewonnen. Het architectenbureau heeft vervolgens het ontwerp verder ontwikkeld in samenspraak met de gebruikers en de opdrachtgevers.

Twee centrale vragen
De ambitie was om het ontwerp te gebruiken voor een reorganisatie van het onderwijsproces en het instituut zelf tot een academie voor de 21e eeuw. Twee vragen stonden centraal, legt het architectenbureau uit: hoe zou het ontwerp interdisciplinair werk kunnen stimuleren en tot kunstcreatie inspireren, en hoe zou het ontwerp het publieke karakter van het instituut kunnen versterken en de school meer openen naar de stad.

Daarbij zag Atelier Kempe Thill zich geconfronteerd met – geen grote verrassing – een zeer laag bouwbudget en een complex programma dat gedeeltelijk in een bestaand gebouw moest worden geïntegreerd. Optimalisatie op verschillende niveaus en een algemeen minimalisme waren dan ook vanaf het begin belangrijke ontwerpcriteria.

Verbouw van de verpleegschool
Een bestaande verpleegschool uit de late jaren 1950 verkeerde in goede staat maar bood met kleine en inflexibele lokalen niet de gewenste ruimte. Atelier Kempe Thill koos voor gedeeltelijke hergebruik, gedeeltelijke transformatie en gedeeltelijke sloop om ruimte te maken voor een substantiële uitbreiding met nieuwbouw.

De transformatie was vooral gericht op de begane grond van het bestaande schoolgebouw.  Door nagenoeg alle niet-dragende en gedeeltelijk dragende muren te verwijderen, zijn grotere en flexibeler ruimten gerealiseerd. Door het plaatsen van grote ramen in de 60 meter lange straatgevel is het gebouw geopend naar de publieke ruimte. Om de interactie met publiek en stad te vergroten zijn juist hier de openbare kunstbibliotheek en een tentoonstellingsruimte geplaatst.

In de centrale zijvleugel heeft Atelier Kempe Thill het studentenrestaurant gesitueerd – met zicht op de groene binnenplaats en de centrale hal. Op het dak van de bestaande bouw is een fotostudio gerealiseerd. Door het dak gedeeltelijk te verwijderen en een nieuwe structuur te plaatsen heeft het architectenbureau daarbij hogere en flexibeler ruimten gecreëerd.

Atelierhuis
De oude binnentuinvleugel is gesloopt om een nieuw, relatief groot volume te implementeren: het atelierhuis. Dit bouwvolume (ongeveer 34 x 34 m) bestaat uit vier verdiepingen van steeds 3,75 meter vrije hoogte. Het atelierhuis is deels ondergronds gerealiseerd om zijn absolute hoogte te beperken. De visuele impact hebben de architecten verder verminderd door de bovenste verdieping flink naar achteren te plaatsen.

De kelder van de nieuwbouw biedt ruimte aan onder meer werkplaatsen en een drukkerij. De begane grond en de eerste verdieping bieden atelierruimten voor beeldend kunstenaars. De ateliers zijn met elkaar verbonden door een 12 meter hoge vide van circa 8 x 13 meter, waarin daglicht valt via een groot, centraal geplaatst dakraam. Op de tweede verdieping liggen lokalen voor het tekenprogramma van de academie.

In de dialoogronde heeft Atelier Kempe Thill de opdrachtgever gestimuleerd het initiële ruimteprogramma te heroverwegen. Dit had effect: in plaats van de aanvankelijk gevraagde grote hoeveelheid afzonderlijke lokalen, biedt het atelierhuis nu open en neutrale plateaus met een oppervlakte van 930 m2 per verdieping, vertelt het architectenbureau. Beweegbare scheidingswanden, die bovendien met de lift tussen verdiepingen kunnen worden verplaatst, maken het opdelen van de ruimten alsnog mogelijk.

Gevel en constructie
Het gevelontwerp is een projectspecifieke oplossing: een maximum aan gesloten muren van 2,2 meter hoog rond de plateaus bieden optimale omstandigheden voor het produceren en exposeren van kunstwerken. Boven deze muren lopen horizontale bandramen. Alleen op de begane grond is een 14 x 4 meter groot raam geplaatst, dat uitzicht biedt op het groene binnenterrein. Het panoramavenster springt subtiel uit de verder gladde gevel. In aanvulling op het glas is de gevel bekleed met aluminium platen in een donkere messingtint en een patroon van ronde gaten.

Om binnen het gestelde budget te blijven, heeft Atelier Kempe Thill een relatief betaalbaar systeem voor de bouw van het atelierhuis gekozen. De vloeren zijn gemaakt van massief gepolijst beton, akoestische plafonds zijn waar mogelijk vermeden om de betonnen plafonds in het zicht te houden, en wanden en kolommen zijn ontworpen in in-situ beton, met aandacht voor het bekistingspatroon.

In overleg met ingenieursbureau BAS Leuven heeft Atelier Kempe Thill een draagstructuur ontwikkeld met een minimum aan kolommen, dragende gevels en vrijdragende wanden, en zonder hoekkolommen. Het dak is uitgevoerd met voorgespannen dakbalken. Het interieur is voorts visueel bijna installatievrij. Met voorts de stalen balustrades rond het atrium en een aantal geschilderde houten interieurelementen biedt het atelierhuis de robuust ogende en neutrale achtergrond voor het werkproces van de kunstenaars in opleiding.

De foto's boven dit artikel zijn gemaakt door Ulrich Schwarz

Trefwoorden

onderwijsgebouw interieur schoolgebouw belgië vernieuwbouw antwerpen transformatie academiegebouw atelier kempe thill

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Team met diederendirrix ontwerpt grootschalig nieuwbouwproject bij Amsterdam Sloterdijk
Gisteren, 16:06

Bouw hoogbouwcomplex The Modernist tegenover Rotterdam Centraal gestart
Gisteren, 15:21

Gebouw voor gecombineerd oncologisch en neurologisch onderzoek op Zuidas klaar
Gisteren, 13:13

Voormalig V&D-pand in Maastricht wordt woon- en winkelcomplex
Gisteren, 11:25

Drenthe verwacht veel van kringlooplandbouw
Gisteren, 14:06

Natuur & Milieu slaat alarm over verdere verstening steden
Gisteren, 09:25

‘Bouwsector krimpt in 2024 maar herstelt komende twee jaar’
6 december, 4:17

ING: directe uitstoot bouwsector daalt nog amper
6 december, 11:07

Pensioenfederatie doet niet meer mee aan Woontop minister Keijzer
6 december, 9:16

Brabant trekt beurs om restauratie monumenten te bevorderen
5 december, 1:58
Ga naar het nieuws-archief
Robert MuisRedacteur