Eduardo Souto de Moura

Frame, locatie Almere, Europan 11

Van kantine tot uitvaartcentrum, BNI-prijs

Perspective 24: brillenwinkel, BNI-prijs

2011: De belangrijkste prijzen

23 december 2011, 10:19

Ook in 2011 werden er weer diverse architectuurprijzen uitgereikt. Zo werd voor het eerst sinds 2004 de prestigieuze Gold Medal van het RIBA weer uitgereikt aan een Nederlandse architect. Een overzicht van de belangrijkste prijzen van het afgelopen jaar.

Tekst Roel Griffioen

Het hoogtepunt voor Nederlandse architectuurliefhebbers was waarschijnlijk dat Herman Hertzberger begin december de prestigieuze Royal Gold Medal van het Royal Institute of British Architects (RIBA) ontving. De Gold Medal van het RIBA wordt na de Pritzker Prize beschouwd als de belangrijkste persoonlijke onderscheiding in de architectuur. Hertzberger werd geroemd om de stempel die hij op de architectuur van de twintigste eeuw heeft gedrukt. Daarnaast prees de jury de wijze waarop de Nederlander in verweer was gekomen tegen het functionalisme, de dominante stroming in de jaren vijftig en zestig. “Hertzberger gelooft niet dat de zuivere functie van het gebouw de totale oplossing voor het gebruik van de ruimte bepaalt,” schreef de jury. “Het is een raamwerk dat zijn gebruikers in staat stelt te interpreteren en bepalen hoe ze het bewonen.”

Alleen al vanwege zijn leeftijd (79) en staat van dienst is Hertzberger een éminence grise in de Nederlandse architectuur. Dat betekent niet dat hij ook maar iets van zijn scherpte en engagement heeft verloren, zo bewees hij in een interview met Architectenweb. Lees het interview hier.

De Prijs der Prijzen ging dit jaar naar Eduardo Souto de Moura. Hij was in maart de enigszins verrassende winnaar van de Pritzker Prize 2011. “De afgelopen drie decennia heeft Souto de Moura een oeuvre opgebouwd dat bij onze tijd past, maar waarin ook de echo van architectonische tradities weerklinkt”, zegt Thomas J. Pritzker, voorzitter van de Hyatt Foundation, de organisatie die de prijs uitreikt. Souto de Moura is de tweede Portugese architect die de Pritzker Prize ontvangt. De eerste was Alvaro Siza (1992), bij wie hij als student vijf jaar heeft gewerkt.

De Mies van der Rohe award ging naar het Neues Museum in Berlijn. Het museumgebouw bestaat uit een combinatie van nieuwe en oorspronkelijke onderdelen. De sporen van het gebruik van het oorspronkelijk gebouw zijn intact gelaten. De jury waardeerde het door David Chipperfield ontworpen museum als ‘een belangrijk statement van een hedendaagse architecturale ingreep dat bijdraagt aan het hergebruik van ons erfgoed’.

Nederland
Ook in Nederland werden er deze winter een aantal prijzen uitgereikt. Halverwege december werd Atelier Kempe Thill gekozen als Architect van het Jaar 2011. De jury noemde het ‘professionele ondernemerschap’ van het bureau als voorbeeld voor de gehele Nederlandse architectenbranche. Faro Architecten won in de categorie Large, Atelier Kempe Thill schreef ook de categorie Medium op zijn naam en Zecc Architecten werd als winnaar van de categorie Small gekozen. NEXT architects sleepte de Architectenweb Publieksprijs in de wacht. Het bureau eindigde met precies één procentpunt voorsprong op FARO architecten als eerste in de poll.

Gebouw X in Zwolle, ontworpen door Broekbakema, werd tot BNA Gebouw van het Jaar 2011 gekroond. Het onderkomen voor de faculteiten Journalistiek en Economie van Hogeschool Windesheim dankt zijn naam aan het gevelpatroon van de drieduizend driehoekige ruiten die voor een X-patroon op de gevel zorgen. De jury vertelde grote bewondering te hebben voor ‘de uitzonderlijke prestatie van het gebouw op alle niveaus. Een voorbeeld voor iedereen die met het vak bezig is, en het omrijden waard.’

In november werd bekend dat Adriaan Geuze van West 8 de Oeuvreprijs van het Fonds BKVB in ontvangst mag nemen. Met zijn bureau ontwierp hij volgens de jury een groot aantal ‘spraakmakende’ projecten, waaronder het Máximapark in Utrecht, Madrid RIO en het masterplan voor Governor's Island in New York. De uitreiking vindt op 2 februari 2012 plaats in de Amsterdamse Stadsschouwburg.

De Spaanse architect en stedenbouwkundige Joan Busquets ontving in dezelfde maand de Erasmusprijs 2011. Busquets kreeg de prijs ‘vanwege zijn indrukwekkend veelzijdige oeuvre op het gebied van stadsplanning'. Bij zijn ontwerpen in een steeds dichter bewoonde wereld stelt hij de maatschappelijke zaak op de eerste plaats, aldus de Stichting Praemium Erasmianum, die de prijs jaarlijks toekent.

Jonge ontwerpers-prijzen
In december werden de prijzen vergeven van Europan 11, de tweejaarlijkse Europese ideeënprijsvraag voor jonge ruimtelijke ontwerpers. De Nederlandse editie kende zes ontwerplocaties. De eerste prijs voor de locatie Almere is naar de Rus Timur Shabaev gegaan, met zijn ontwerp Frame. De prijs voor de locatie Amsterdam ging naar de Duitse Sara Reichwein, die het ontwerp I Amstel 3 inzond. Voor de locatie Capelle aan den IJssel werd Polder Salad bekroond, een inzending van het Nederlands/Britse team Elena Chevtchenko, Ken Thompson en Andrew Kitching.

De inzending Composition IX, Opus 18 leverde de Pool Daniel Zarhy de eerste prijs voor de locatie Eindhoven. In Leeuwarden werd de eerste prijs toegekend aan de inzending nieuwaTERGarden (new water garden) van een volledig Spaans team. De groep bestaat uit Francisco Javier Castellano Pulido, Tomás Garcia Piriz, Luis Miguel Ruiz Avilés, Paloma Baquero Masats en Juan Antonio Serrano Garcia. Als beste inzending voor de locatie Deventer werd Planting Havenkwartier van de Nederlandse combinatie Erwin Schot, Bas Meijerman, Eloi Koster en Elmar Hammers beoordeeld.

Het jonge architectenbureau S!MPL werd tijdens de BNA Jonge Architectendag tot winnaar uitgeroepen van de BNA Architectenweb Dragons’ Den. Hun voorstel ‘Create Your City’ heeft volgens de jury 'de potentie om een brug te slaan tussen de behoeften van bewoners en bedrijven en de ontwerpende en ontwikkelende partijen'.

Nanne de Ru nam in oktober de Rotterdam-Maaskantprijs voor Jonge Architecten 2011 in ontvangst. De ceremonie ging gepaard met de uitreiking van zijn boek ‘Ouvertures - The First Six Years of Powerhouse Company’. Al in maart was bekendgemaakt dat de prijs voor architecten onder de 35 jaar naar de oprichter van Powerhouse Company ging.

Een plan om de voormalige luchthaven Tempelhof te transformeren tot voedselcentrum van Berlijn is bekroond met de eerste prijs van Archiprix 2011. De onderscheiding is toegekend aan Jan Martijn Eekhof, afgestudeerd aan de opleiding stedenbouw van de Academie van Bouwkunst Amsterdam. De plantage van Berlijn voorziet in een structuur van ‘poreuze’ bouwblokken met collectieve tuinen, die de schakel vormt tussen de bestaande stad en een weids productielandschap dat ook als park gebruikt wordt.

Interieurprijzen
Woonhuis de Zwarte Parel, door Studio Rolf.fr en Zecc Architecten, sleepte dit jaar meerdere prijzen in de wacht. Het project, een zwaar verbouwd klushuis in Rotterdam, won in november de Lensvelt de Architect Interieurprijs 2011. De jury zei ‘getroffen’ te zijn door de vormgeving van het interieur, dat ‘met weinig geld knap is gemaakt’. Eerder won het huis de publieksprijs van de Dutch Design Week 2011 en werd het gekozen als regiowinnaar Delta van de prijs BNA Gebouw van het Jaar.

De BNI-prijs had dit jaar maar liefst twee winnaars. Thomas Heyer van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag won met het ontwerp ‘Van kantine tot uitvaartcentrum’. De jury waardeerde zijn ontwerp als ‘een mooi drama, een beleving die je emotie raakt’. Desmond Ninaber van Eijben van AKV | St. Joost in Breda maakte het ontwerp Perspective 24: brillenwinkel. De jury vond dit ontwerp getuigen van een consequent en esthetisch interieurplan.

De woonwijk op het voormalige terrein van Van Gend & Loos, het Funen, werd onderscheiden met de Gouden Piramide. De woonblokken in de wijk zijn door negen verschillende architecten ontworpen. Opdrachtgever Heijmans Vastgoed en de gemeente Amsterdam werden door de jury geprezen om hun inzet voor het gebied. De inschrijvingen voor de Gouden Piramide 2012 zijn inmiddels geopend.

Een team onder leiding van hoofdontwerpers Joep van der Veen en Tom Bokkers wonnen met het plan ‘Kettingreactie- Parelketting rond een rijk stedelijk mozaïek’ de Ymere NAi Prijs 2011. De derde editie van de prijsvraag, New Harloheim genaamd, stond in het teken van Haarlem-Oost. "Het team heeft oog gehad voor de plaats van het plangebied in de wijdere omgeving en voor het karakter van de regio. Het regelt niet meer dan nodig is. Er blijft ruimte voor de toekomst door het achterwege laten van de gebruikelijke opsplitsing van woonmilieus.”, zo staat in het juryrapport.

Trefwoorden

van gend en loos ouvertures west 8 neues museum pritzker prize bna gebouw van het jaar rotterdam-maaskantprijs voor jonge architecten eduardo souto de moura erasmusprijs herman hertzberger sara reichwein royal institute of british architects tempelhof timur shabaev david chipperfield broekbakema joan busquets next architects atelier kempe thill ken thompson europan 11 adriaan geuze bni-prijs het funen architect van het jaar andrew kitching desmond ninaber van eijben gouden piramide riba thomas heyer daniel zarhy zwarte parel faro architecten powerhouse company lensvelt de architect interieurprijs dutch design week funen royal gold medal studio rolf.fr nieuwatergarden zecc architecten oeuvreprijs van het fonds bkvb architectenweb publieksprijs elena chevtchenko gebouw x pritzker architecture prize nanne de ru stichting praemium erasmianum gebouw x zwolle mies van der rohe award archiprix polder salad

1	Start verbouwing van monumentale toren aan Coolsingel Rotterdam woensdag, 26 maart
2	Buiksloterham – stedenbouw volgens Cityplot concept krijgt vorm woensdag, 26 maart
3	Zeven nominaties BNA Beste Gebouw van het Jaar 2025 maandag, 31 maart
4	Team met Studio Nauta en Pieter Bedaux presenteert hun inzending voor M HKA maandag, 31 maart
5	Strategische visie van MVRDV voor ‘kwaliteitssprong’ Roosendaal donderdag, 27 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

Broekbakema verder met driekoppige directie

8 november 2012

BNI-prijs 2012 gaat naar Wendy Snoek

1 oktober 2012

Gebouw X gekozen tot Gebouw van het Jaar

28 april 2011

Joan Busquets geëerd met Erasmusprijs

10 november 2011

AvhJ: Architectenweb Publieksprijs voor NEXT

12 december 2011

'Voedselcentrum' Tempelhof wint Archiprix

27 juni 2011

‘Zijn zakelijk sterke architecten de beste?’

7 december 2011

Pritzker Prize voor Eduardo Souto de Moura

29 maart 2011

BNA-prijs bevestigt koers Broekbakema

29 april 2011

RIBA Royal Gold Medal voor Hertzberger

6 december 2011

Zuiderkerkprijs 2011 voor gebouw De Keyzer

9 december 2011

Neues Museum wint Mies van der Rohe award

11 april 2011

Oeuvreprijs Fonds BKVB voor Adriaan Geuze

2 december 2011

Nanne de Ru wint 'jonge' R'dam-Maaskantprijs

24 maart 2011

Ymere NAi Prijs voor plan 'Kettingreactie'

14 oktober 2011

Winnaars Europan 11 bekend

15 december 2011

Atelier Kempe Thill is Architect van het Jaar

12 december 2011

Nieuwe ronde Gouden Piramide van start

16 december 2011

Twee winnaars BNI-prijs 2011

30 september 2011

De Keyzer wint VKG Architectuurprijs 2011

16 november 2011

Gouden Piramide 2011 voor Het Funen

28 november 2011

LAi Prijs 2011 voor De Zwarte Parel

25 november 2011

De Ru ontvangt Jonge Maaskantprijs

28 oktober 2011

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Team met Groosman wint aanbesteding P+R Meijersplein in Rotterdam

Gisteren, 16:04

Het winnende ontwerp voorziet in een strategisch gelegen herkenningspunt als mobiliteitshub, dat bovendien een voorbeeld moet worden van circulair en toekomstbestendig bouwen.

Dreven, Gaarden en Zichten in Den Haag wint prijs voor gebiedsontwikkeling

Gisteren, 12:55

De vernieuwing van het Haagse stadsdeel Zuidwest is de winnaar van de SKG Award 2025. Hiermee beloont Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling ook de gemeente Den Haag, woningcorporatie Staedion en Heijmans, die samenwerken in het project.

Een sculpturale woontoren als baken in Kerckebosch

Gisteren, 11:46

Aan de rand van de Utrechtse Heuvelrug, in de wijk Kerckebosch in Zeist, staat de woontoren Beaufort. De groene, bosachtige omgeving op zand vormden voor Orange Architects de inspiratie voor het concept en de materialisatie.

Schreuder College door Atelier PRO: een gewone school voor speciaal onderwijs

31 maart, 4:44

Het schoolgebouw van het Schreuder College Taborstraat in Rotterdam was sterk verouderd en niet bijzonder geschikt voor het speciaal onderwijs, dat de school verzorgt. Atelier PRO architekten ontwierp een kleinschalig nieuw gebouw.

Oproep aan klimaatminister voor steunmaatregelen zonnepanelen

Gisteren, 14:25

Consumenten- en milieuorganisaties vinden dat minister Hermans maatregelen moet nemen om zonnepanelen ook na afschaffing van de salderingsregeling aantrekkelijk te houden.