Muziekgebouw Vredenburg, Utrecht

Muziekpaleis Vredenburg, Utrecht

‘Zijn zakelijk sterke architecten de beste?’

7 december 2011, 14:28

Zeer verheugd is architect Herman Hertzberger met de Royal Gold Medal van de RIBA. Over het huidige architectuurklimaat in Nederland maakt hij zich echter wel zorgen.

“Ik ben natuurlijk zeer verheugd met de onderscheiding”, zegt Herman Hertzberger, “Het is naar men zegt een belangrijke prijs. Maar ik heb nooit hoeven klagen over gebrek aan belangstelling.”

Internationale invloed
In toelichting van de RIBA wordt Hertzbergers internationale invloed geroemd. Hoe heeft die vorm gekregen? Hertzberger weet dat zelf eigenlijk ook niet. “Het is iets wat je niet kunt beoordelen. Als ik kijk naar wat er gebouwd wordt, denk ik dat mijn invloed gering is geweest.”

“Ik heb drie boeken geschreven. Ik werk momenteel aan mijn vierde. Die hoop ik voor mijn tachtigste verjaardag komende zomer af te ronden.” Volgens Hertzberger worden deze boeken in het buitenland beter gelezen dan in Nederland. “Van het eerste boek is een Nederlandse en Engelse versie verschenen. De Nederlandse versie is nooit verder gekomen dan de eerste druk. Maar de Engelse versie is inmiddels bij de vijfde druk.”

Zittrappen
Of zijn architectuur internationaal veel navolging heeft gehad betwijfelt Hertzberger ook. “Ik maak geen architectuur waarbij mensen de vorm kunnen nadoen. Het gaat in mijn architectuur om een innerlijke organisatie van een gebouw. Het gaat mij nooit om de vorm van een trap, maar om de richting ervan en hoe die loopt.”

En de trappen waar je ook op kunt zitten? “De zittrappen, dat is inderdaad wel een beetje mijn uitvinding. Ik heb dat voor het eerst toegepast in de Apollo-scholen. Nu doet iedereen het.”

De jaren zeventig
In de jaren zeventig kon Hertzberger op relatief jonge leeftijd grote en behoorlijk radicale gebouwen ontwerpen. Direct na de start van zijn eigen bureau, op 27-jarige leeftijd, ontwierp hij zijn bekende studentenhuisvesting in Amsterdam. Het ontwerp voor Centraal Beheer in Apeldoorn maakte hij op 36-jarige leeftijd.

Was er in de jaren zeventig meer ruimte voor experiment? Hadden architecten in die tijd de wind mee? “Zo zou je dat kunnen zeggen, ja. Een cultuur heeft natuurlijk pieken en dalen. Bij de architectuur die ik nu in tijdschriften zie draait het vooral om uiterlijke schijn. Inhoudelijk gebeurt er niet zoveel meer. De ruimtefragmenten van Centraal Beheer zouden vandaag de dag niet meer kunnen. Daarvoor wordt er momenteel teveel op de budgetten beknibbeld.”

Huidige werk
“Ik werk momenteel aan Muziekcentrum Vredenburg, of Muziekpaleis zoals het nu heet. Het is opvallend hoeveel gebouwen van mij er op de schop gaan. Ik overleef veel van mijn gebouwen. Het door mij ontworpen bejaardentehuis De Drie Hoven in Amsterdam wordt waarschijnlijk weer afgebroken. Het Ministerie van Sociale Zaken vertrekt ook uit zijn gebouw in Den Haag. Wat er met dat gebouw gaat gebeuren is nog niet bekend.” En de plannen voor Centraal Beheer in Apeldoorn? “Daar ben ik bij betrokken.”

“Ik werk ook aan een laboratorium voor de Technische Universiteit Eindhoven. Ik ga eigenlijk terug waar ik ooit ben begonnen. Niet veel mensen weten dat ik, voor ik mijn eigen bureau startte, gewerkt heb als assistent bij architect Van Emden aan een laboratorium voor de TU/e. Bij Van Emden heb ik veel geleerd. In mijn nieuwe boek vertel ik daar meer over.”

Opvolging
“Ik kom nog dagelijks naar kantoor en maak daar bijna volle dagen. Ik werk ook vaak ’s avonds nog. Dat houd je jong.” Zijn bureau, Architectuurstudio HH, heeft inmiddels wel drie partners. “We zijn het zo aan het organiseren dat ik uiteindelijk ‘misbaar’ ben. Misbaar tussen aanhalingstekens, want zonder mij wordt het natuurlijk wel een ander bureau.”

Zorgen
“In het laatste BNABlad las ik weer dat de crisis ook goede kanten heeft. Dat het kaf van het koren gescheiden wordt. Maar dat is een denkfout. Architecten die zakelijk sterk zijn overleven momenteel. Maar zijn dat ook de beste architecten?”

“Een tweede punt van zorg vind ik dat steeds meer architecten in Korea en China werken. Wat hebben ze daar te zoeken? Op die vraag heb ik tot nu toe van niemand een goed antwoord gekregen. Ja, het is werk. Maar dat is toch geen reden?”

“Als ik gevraagd zou worden om een revolutionaire school te ontwerpen in China, dan zou ik dat doen. Maar als ik gevraagd zou worden een eenvoudige school te ontwerpen met een gang en lokalen, dan hoeft het voor mij niet. Dat kan ik in Nederland ook doen. En dat is een stuk minder ver reizen.”

Trefwoorden

muziekpaleis centraal beheer michiel van raaij herman hertzberger architectuurstudio hh muziekgebouw vredenburg ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid

1	Gebouw met appartementen van houten modules in Buiksloterham opgeleverd maandag, 15 september
2	Nominaties Schoolgebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 17 september
3	Flinke vernieuwing voor Carlton Beach Hotel in Scheveningen donderdag, 11 september
4	Houten voetgangersbrug over spoor bij station Zwolle officieel geopend donderdag, 11 september
5	JKMM Architects wint prijsvraag voor nieuw architectuur- en designmuseum Helsinki vrijdag, 12 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Financiële moeilijkheden voor vastgoedbedrijf Certitudo Capital

28 augustus 2023

Kantoorgebouw biedt werklunch met vrij uitzicht

19 juni 2013

2011: De belangrijkste prijzen

23 december 2011

Tentoonstelling structuralisme in Nieuwe Instituut

13 augustus 2014

Nieuwe eigenaar voor gebouw Centraal Beheer

2 juli 2015

Uitbreiding Theater Markant Uden geopend

2 december 2013

Hertzberger draagt archief over aan Het Nieuwe Instituut

8 november 2013

Video: gebouwen van Herman Hertzberger

6 juli 2012

Expositie architectuurstudio HH in Alkmaar

22 oktober 2013

Video: oplevering TivoliVredenburg

13 december 2013

Herman Hertzberger viert tachtigste verjaardag

7 juni 2012

Architecten presenteren visies voor Spui (1)

20 april 2010

Prinses Máxima opent nieuwbouw NHL

25 mei 2010

Weer brede school Hertzberger in Arnhem geopend

3 december 2007

Bouw Utrechts Muziekpaleis officieel van start

16 februari 2010

Nieuwe bètafaculteit UvA voltooid

2 november 2010

RIBA Royal Gold Medal voor Hertzberger

6 december 2011

Brandweer-'landschap' opent deuren

3 september 2007

TU/e presenteert testgebouw duurzaamheid

16 juni 2011

Standbeeld voor Hertzberger onthuld bij Centraal Beheer-gebouw

12 juli 2019

Terugkijken: boekpresentatie 'De ruimte van Herman Hertzberger'

23 augustus 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Britse architect Nicholas Grimshaw (85) overleden

Gisteren, 10:47

Grimshaw is met name bekend van publieke gebouwen en grootschalige infrastructuurprojecten. In Nederland ontwierp hij het bekroonde station Amsterdam Bijlmer Arena (2007) en de Enneüs Heermabrug (2001) in de hoofdstad.

Nominaties Schoolgebouw van het Jaar 2025 bekend

Gisteren, 09:00

Als onderdeel van de Architectenweb Awards 2025 wordt begin november de prijs voor Schoolgebouw van het Jaar 2025 uitgereikt. Uit de vijfentwintig inzendingen voor deze prijs heeft de jury vier projecten genomineerd.

Architectenweb symposium: klein maar fijn wonen?

16 september, 4:30

Woensdag 15 oktober 2025 organiseert Architectenweb samen met Hogeschool van Amsterdam, MORE Architecture, UFO Urbanism en Pakhuis de Zwijger een symposium rond de opkomst van grootschalige wooncomplexen met kleine woningen en gedeelde voorzieningen.

Rijksmonumentaal tankstation Groningen getransformeerd tot Dudok aan het Diep

16 september, 2:19

In Groningen is een rijksmonumentaal tankstation naar ontwerp van architect Willem Marinus Dudok getransformeerd tot een kleinschalige horecagelegenheid. Niet alleen het gebouw zelf is aangepakt, ook de directe omgeving onderging een transformatie.

Netbeheerders lanceren internationale oproep voor verzwaring stroomnet

Gisteren, 13:28

Het initiatief komt in de vorm van een challenge met de naam LV-NExT.

Vincent Luyendijk verzorgt keynote bij kick-offbijeenkomst Eo Wijersprijsvraag

Gisteren, 11:55

Op vrijdag 10 oktober vindt in evenementencentrum Papendal in Arnhem de kick-offbijeenkomst voor de dertiende editie van de Eo Wijersprijsvraag plaats.