Hans van der Heijden Architect - Woningbouwproject Oranjeboomstraat, Rotterdam

Hans van der Heijden

Hans van der Heijden Architect - Woningbouwproject Oranjeboomstraat, Rotterdam

Hans van der Heijden

Het Timmermansoog: Deur

14 mei, 9:09

Innovatiefundamentalisten blijven het volhouden: de bouw is een achterlijke industrietak. Onlangs hield iemand de koelkastdeur ten voorbeeld voor het ontwerp van de woningdeur. Een koelkast kost een fractie van een houten fabrieksdeur en dan is die nog niets eens afgehangen en geschilderd. En de koelkastdeur wordt ook nog intensiever gebruikt, zo beweerde de Inno-fundi.

Aan die wartaal moest ik denken toen onze koelkastdeur kapotging en de monteur arriveerde. Hij hoefde er niet eens naar te kijken om te weten wat er loos was. In het onderste scharnier was een stalen veertje losgesprongen. Dat moet zorgen dat de deur dichtvalt, maar het zat nu in de weg en zorgde ervoor dat onze koelkast niet meer sloot. ‘Het is een waardeloos ontwerp, meneer,’ zei de monteur. Het scharnier bleek niet demontabel te zijn. We konden twee dingen doen: een hele nieuwe deur bestellen of aan de monteur vragen het veertje uit het scharnier te proberen te pulken. Foeterend was de monteur met zijn enorme handen drie kwartier bezig. Wij hadden geluk. Onze koelkast heeft nu twee scharnieren en één veertje en sluit weer prima.

Afgaande op deze casus valt het dus wel mee met de superioriteit van het witgoedontwerp. In de ons omringende landen is men heel jaloers op de kwaliteit, normering, standaardisering en de daarmee verbonden garanties in de Nederlandse bouwindustrie. De woningdeur is daarvan zo ongeveer het definitieve voorbeeld. Het is geen sinecure om een plank zó te maken dat die tegen grote temperatuurverschillen kan en ook nog inbrekersgeweld en kinderstepjes kan weerstaan. De voordeur van ons nieuwbouwhuis hebben wij in elf jaar tijd één keer laten schilderen. Toen de deur aanliep hebben wij het slotplaatje iets versteld. In de herfst spuiten wij grafiet in het slot. Prima ding dus, onze deur, technisch perfect, voorzien van drieppuntsluiting en eenvoudig te onderhouden. Heel wat voor een gecertificeerde plank.

Toen het over de uitvoering van de voordeuren in een woningbouwcomplex ging schijnt H.P. Berlage tegen de timmerlui op de bouwplaats gezegd te hebben: ‘Doe zoals U gewoon bent.’ Je kunt het een gelukkige synthese noemen, de improvisaties van de timmerman in het geheel van een architectonische constructie. Denk aan de bewerkte deuren in het metselwerk van Berlage’s Plan Zuid.

Ik heb een sterk beeld bij het persoonlijke maatwerk dat een timmerman in de toenmalige arbeidsdeling leverde. Mijn grootvader was zo’n timmerman. Hij begon zijn carrière in de Rotterdamse scheepsbouw. Naar de mode van de tijd stonden in zijn huis Art Deco-achtige meubels die hij als hobby maakte. Die waren mooi noch lelijk, maar karakteristiek voor mijn grootvader. Moeiteloos kan ik mij voorstellen hoe hij Berlage op de hem kenmerkende bescheiden manier van dienst was.

In de huidige arbeidsdeling is maatwerk de nieuwe standaard. De deurenindustrie maakt het mogelijk om binnen redelijke grenzen afmetingen, glasopeningen, aftimmerlatten en glasprofielen zelf te bepalen. De geheel van materiaal, maat, verhouding en afwerking valt weer binnen het architectonische domein. Het is mogelijk om fineerdeuren te maken waarin de brievenbus met het ruitje en de weldorpel in een kader van deklijsten vallen zonder dat dat veel kost.

Het is niet veel anders dan mijn grootvader deed. Hij hield technische beperkingen altijd in het oog. Na tientallen jaren sliep hij bij toeval in een scheepshut die hij zelf had getimmerd. Trots schreef hij naar huis ‘dat er noch geen verstek open stond.’ Mijn grootvader heeft het geprobeerd, maar ik heb niet geleerd om te timmeren. Hij heeft echter beslist bijgedragen aan mijn besef dat dood materiaal bewerkt moet worden voordat het affectie oproept.

Wij hoeven niet tevreden te zijn met een deur die eruitziet als een koelkast of een plank. Een mooie deur is een goede deur – die eruitziet als een deur.

Hans van der Heijden is architect en werkt daarnaast als publicist en docent. Over het werk van zijn bureau, Hans van der Heijden Architect, is onlangs het boek Street Architecture verschenen. Zijn ‘timmermansogen’ dagen hem voortdurend uit om met humor en afstand over de (internationale) ontwikkelingen van zijn vak te schrijven. Voor Architectenweb doet hij dat in een maandelijkse column.

Trefwoorden

deuren hans van der heijden column het timmermansoog

1	Groen licht voor woontoren aan de Piekstraat in Rotterdam donderdag, 23 mei
2	Gezin blijft in stadsappartement dankzij ruimtelijke ingrepen maandag, 20 mei
3	Clarissenhof: verstilling in hoogstedelijk gebied dinsdag, 21 mei
4	Tentoonstelling over de Bossche School in vroeg voorbeeld ervan in Maarssen maandag, 20 mei
5	Nieuwe studioruimte bureau Tank met rauw randje maandag, 20 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Het Timmermansoog: Acceptatie

Het Timmermansoog: Brexit

Het Timmermansoog: Vakmanschap

Het Timmermansoog: Niet-stad

Het Timmermansoog: Geloof

Het Timmermansoog: Wonen

Het Timmermansoog: Burgerwezen

Het Timmermansoog: Proeftuin N

Het Timmermansoog: Analogen

Het Timmermansoog: Zivilarchitektur

Het Timmermansoog: Gelegenheidswerk

Het Timmermansoog: Arch-i-Varis

Het Timmermansoog: Stadsbank

Het Timmermansoog: Bajespuin

Andere nieuwsberichten

DP6 en Bureau B+B winnen aanbesteding Rotterdamse scholen

24 mei, 2:19

De nieuwe gebouwen worden gerealiseerd op de plek van het Wolfert Dalton-college in Hillegersberg-Schiebroek.

Nominaties Willem Diehlprijs 2019 bekend

24 mei, 11:31

Vijf projecten komen in aanmerking voor deze tweejaarlijkse Arnhemse prijs voor transformatie en renovatie.

Winnend plan voor herontwerp omgeving Eiffeltoren bekend

24 mei, 9:01

Het stadsbestuur van Parijs heeft het voorstel van Gustafson Porter + Bowman voor de herinrichting van het park aan de voet van de Eiffeltoren gekozen.