Hans van der Heijden Architect - Woningbouwproject Oranjeboomstraat, Rotterdam

Hans van der Heijden

Hans van der Heijden Architect - Woningbouwproject Oranjeboomstraat, Rotterdam

Hans van der Heijden

Het Timmermansoog: Deur

14 mei 2019, 9:09

Innovatiefundamentalisten blijven het volhouden: de bouw is een achterlijke industrietak. Onlangs hield iemand de koelkastdeur ten voorbeeld voor het ontwerp van de woningdeur. Een koelkast kost een fractie van een houten fabrieksdeur en dan is die nog niets eens afgehangen en geschilderd. En de koelkastdeur wordt ook nog intensiever gebruikt, zo beweerde de Inno-fundi.

Aan die wartaal moest ik denken toen onze koelkastdeur kapotging en de monteur arriveerde. Hij hoefde er niet eens naar te kijken om te weten wat er loos was. In het onderste scharnier was een stalen veertje losgesprongen. Dat moet zorgen dat de deur dichtvalt, maar het zat nu in de weg en zorgde ervoor dat onze koelkast niet meer sloot. ‘Het is een waardeloos ontwerp, meneer,’ zei de monteur. Het scharnier bleek niet demontabel te zijn. We konden twee dingen doen: een hele nieuwe deur bestellen of aan de monteur vragen het veertje uit het scharnier te proberen te pulken. Foeterend was de monteur met zijn enorme handen drie kwartier bezig. Wij hadden geluk. Onze koelkast heeft nu twee scharnieren en één veertje en sluit weer prima.

Afgaande op deze casus valt het dus wel mee met de superioriteit van het witgoedontwerp. In de ons omringende landen is men heel jaloers op de kwaliteit, normering, standaardisering en de daarmee verbonden garanties in de Nederlandse bouwindustrie. De woningdeur is daarvan zo ongeveer het definitieve voorbeeld. Het is geen sinecure om een plank zó te maken dat die tegen grote temperatuurverschillen kan en ook nog inbrekersgeweld en kinderstepjes kan weerstaan. De voordeur van ons nieuwbouwhuis hebben wij in elf jaar tijd één keer laten schilderen. Toen de deur aanliep hebben wij het slotplaatje iets versteld. In de herfst spuiten wij grafiet in het slot. Prima ding dus, onze deur, technisch perfect, voorzien van drieppuntsluiting en eenvoudig te onderhouden. Heel wat voor een gecertificeerde plank.

Toen het over de uitvoering van de voordeuren in een woningbouwcomplex ging schijnt H.P. Berlage tegen de timmerlui op de bouwplaats gezegd te hebben: ‘Doe zoals U gewoon bent.’ Je kunt het een gelukkige synthese noemen, de improvisaties van de timmerman in het geheel van een architectonische constructie. Denk aan de bewerkte deuren in het metselwerk van Berlage’s Plan Zuid.

Ik heb een sterk beeld bij het persoonlijke maatwerk dat een timmerman in de toenmalige arbeidsdeling leverde. Mijn grootvader was zo’n timmerman. Hij begon zijn carrière in de Rotterdamse scheepsbouw. Naar de mode van de tijd stonden in zijn huis Art Deco-achtige meubels die hij als hobby maakte. Die waren mooi noch lelijk, maar karakteristiek voor mijn grootvader. Moeiteloos kan ik mij voorstellen hoe hij Berlage op de hem kenmerkende bescheiden manier van dienst was.

In de huidige arbeidsdeling is maatwerk de nieuwe standaard. De deurenindustrie maakt het mogelijk om binnen redelijke grenzen afmetingen, glasopeningen, aftimmerlatten en glasprofielen zelf te bepalen. De geheel van materiaal, maat, verhouding en afwerking valt weer binnen het architectonische domein. Het is mogelijk om fineerdeuren te maken waarin de brievenbus met het ruitje en de weldorpel in een kader van deklijsten vallen zonder dat dat veel kost.

Het is niet veel anders dan mijn grootvader deed. Hij hield technische beperkingen altijd in het oog. Na tientallen jaren sliep hij bij toeval in een scheepshut die hij zelf had getimmerd. Trots schreef hij naar huis ‘dat er noch geen verstek open stond.’ Mijn grootvader heeft het geprobeerd, maar ik heb niet geleerd om te timmeren. Hij heeft echter beslist bijgedragen aan mijn besef dat dood materiaal bewerkt moet worden voordat het affectie oproept.

Wij hoeven niet tevreden te zijn met een deur die eruitziet als een koelkast of een plank. Een mooie deur is een goede deur – die eruitziet als een deur.

Hans van der Heijden is architect en werkt daarnaast als publicist en docent. Over het werk van zijn bureau, Hans van der Heijden Architect, is onlangs het boek Street Architecture verschenen. Zijn ‘timmermansogen’ dagen hem voortdurend uit om met humor en afstand over de (internationale) ontwikkelingen van zijn vak te schrijven. Voor Architectenweb doet hij dat in een maandelijkse column.

Trefwoorden

deuren hans van der heijden column het timmermansoog

1	'Eindhoven wordt groot internationaal treinknooppunt' woensdag, 23 september
2	SVP presenteert ensemble woonblokken langs spoor Amersfoort vrijdag, 18 september
3	Nominaties 'Zorggebouw van het Jaar 2020' bekend woensdag, 23 september
4	Gebouw Zuiderplein van Atelier Kempe Thill in Antwerpen klaar vrijdag, 18 september
5	'Prijzen-hattrick' in thuisstad voor Forum Groningen dinsdag, 22 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Het Timmermansoog: Construeren

Het Timmermansoog: Pathos

Het Timmermansoog: Plasticsoep

Het Timmermansoog: Onheil

Het Timmermansoog: Vak

Hans van der Heijden

Het Timmermansoog: Mies

Het Timmermansoog: Acceptatie

Het Timmermansoog: Brexit

Het Timmermansoog: Vakmanschap

Het Timmermansoog: Niet-stad

Het Timmermansoog: Geloof

Het Timmermansoog: Wonen

Het Timmermansoog: Burgerwezen

Het Timmermansoog: Proeftuin N

Het Timmermansoog: Analogen

Het Timmermansoog: Zivilarchitektur

Het Timmermansoog: Gelegenheidswerk

Het Timmermansoog: Arch-i-Varis

Het Timmermansoog: Stadsbank

Het Timmermansoog: Bajespuin

Het Timmermansoog: Paardenmiddel

Het Timmermansoog: Groot

Het Timmermansoog: Moveable Feast

Het Timmermansoog: Interieur

Het Timmermansoog: Castex

Het Timmermansoog: Boijmans

Andere nieuwsberichten

Gouden A.A.P. 2020 voor Trippenhuiscomplex en Rhapsody in West

Gisteren, 18:00

Het eerstgenoemde transformatieproject van Office Winhov won de vakjuryprijs, wooncomplex Rhapsody in West van Tangram Architekten werd onderscheiden met de publieksprijs.

Depot Boijmans van Beuningen klaar voor 'zilveren opening'

Gisteren, 16:57

Architectenweb was donderdagochtend aanwezig bij een sneak preview voor de pers in het spiegelende gebouw met dakbos, dat is ontworpen door MVRDV.

Nieuwe concertzaal in middeleeuwse Bijlokehospitaal Gent

Gisteren, 15:17

Het project vormt het hart van een breder masterplan voor Muziekcentrum de Bijloke, dat is ontwikkeld door DRDH Architects uit Londen.

Winnaars ontwerpprijsvraag Panorama Lokaal bekend

Gisteren, 13:30

In de afgelopen maanden hebben 21 ontwerpteams plannen gemaakt voor zeven locaties aan de randen van de stad.

Tweede Kamer twijfelt over slagkracht kabinet bij inrichting land

19 minuten geleden

Het kabinet wil de komende decennia een grotere rol gaan spelen bij de inrichting van Nederland, maar de Tweede Kamer vraagt zich af of de regering wel genoeg slagkracht hiervoor krijgt.

BAM Wonen bereikt hoogste punt jongerenwoningen in Amsterdam-Noord

Gisteren, 17:20

De zestien bouwlagen tellende toren biedt ruimte aan bijna vierhonderd zelfstandige jongerenwoningen en is een ontwerp van Inbo.

Waterschap gaat IJsselmeerdijk in Flevoland aanpakken

Gisteren, 12:40

Het 17,6 kilometer lange dijktraject uit de jaren vijftig van de vorige eeuw voldoet niet aan de nieuwste hoogwaterbeschermingsnormen.

Masterplan van BDP voor groene woonwijk in Putten

23 september, 2:09

De opdracht van de gemeente betreft een integraal ontwerp in een cultuurhistorisch landschap, waarbij wonen, werken en recreëren met elkaar worden verbonden.

Wiebes: kernenergie in toekomst niet duurder dan zon- en windenergie

23 september, 9:54

Kernenergie kan in de toekomst een rol vervullen als energiebron voor Nederland in 2040, meldt de minister aan de Tweede Kamer op basis van een rapport.