Francesco Veenstra

De grensbewaking van burgemeester Aboutaleb

20 november 2018, 10:07

Een groot deel van de Rotterdamse ontwikkel-, ontwerp- en onderzoeksscene op het gebied van stedenbouw en architectuur was op vrijdag 9 november 2018 samen in de Rotterdamse Schouwburg om deel te nemen aan het Stadmakerscongres.

De presentaties en dialogen hadden een sterk inhoudelijk karakter en zoomden in op verschillende facetten van het ‘stadmaken’. De energie waarmee de veelal Rotterdamse aanwezigen bijdroegen aan het debat, dat vooral ook in de wandelgangen gevoerd werd, zou je haast doen geloven dat ’stadmaken’ als een heus nieuw Rotterdams werkwoord kan worden beschouwd. “A city is not a collection of stones, a city is about people”, stelde de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb tijdens zijn keynote aan het eind van de dag. Zijn onderliggende vraag aan het publiek was: hoe gaat u mij helpen te zorgen dat de stad van en voor iedereen blijft?

Aboutaleb kiest bij aanvang ervoor zijn betoog, als reactie op de presentatie van keynote speaker David Adjaye, in het Engels te houden. Zijn eerste conclusie is direct een rake: dat het zover heeft moeten komen dat twee Afrikanen – een uit Tanzania en de ander uit Marokko – Rotterdam wel even komen adviseren op het gebied van stedelijke ontwikkeling. Het is de opmaat voor een multicultureel en vooral menselijk betoog dat een oorsprong kent in de ogenschijnlijk eenvoudige, maar uiterst effectieve oplossingen in de projecten van Adjaye: door publieke functies toe te voegen en de binnenruimtes met buiten te verbinden ontstaat verweving. En juist dat ziet de architect als zijn inzet om mensen samen te brengen, om een samenleving te zijn van mensen met verschillende achtergronden.

Alle ingrepen van de Britse architect lijken zo vanzelfsprekend: grote open ruimtes aan de straat, toegankelijke dakterrassen, het maken van publieke ruimte naast gebouwen, verbindingen leggen met archieven van musea om lokale tentoonstellingen te kunnen organiseren. Adjaye is in zijn projecten op zoek manieren om mensen dichter bij elkaar te brengen in plaats van te polariseren, en gebruikt daarvoor de metafoor van de Afrikaanse omslagdoek. De strak geweven, kleurrijke patronen vormen hechte verbindingen die samen één geheel zijn. En zo ook zijn architectuur.

Aan de hand van zijn projecten in New York maakt Adjaye duidelijk dat de stad, net als vele andere steden in Amerika, grote tegenstellingen kent. In een van zijn ontwerponderzoeken stuit hij op de verdubbeling van het aantal daklozen in de stad in de afgelopen 40 jaar naar bijna 240.000, ondanks dat in diezelfde periode de welvaart juist enorm is toegenomen. Op dat gegeven slaat de burgemeester aan: niet de stenen, maar de samenleving maakt de stad. En daar hoort een dak boven het hoofd bij, voor iedereen. Het is beneden Aboutalebs norm, beneden zijn persoonlijke grens van medemenselijkheid, om mensen buiten op straat te laten slapen. Zo’n samenleving wil hij niet zijn en hij stelt de mens centraal in doelstellingen voor de toekomstige ontwikkelingen van de stad, niet de nieuwe hoge torens die nu langzaamaan de skyline van de stad verder tekenen.

Aboutaleb spreek van de ‘We Society’: een samenleving waarbij samen en met elkaar centraal staat zonder uitsluiting. Een inclusieve stad dus. Om die samenleving vorm te geven zijn veel disciplines nodig. Naast professionals in het sociale domein, woningcorporaties en politici is er ook een rol weggelegd voor architecten, stedenbouwkundigen en ontwikkelaars.

Diversiteit wordt gezien als de brandstof om de ‘We Society’ op gang te brengen en te houden. Door functies te mixen, door doelgroepen naast en met elkaar te laten wonen, door een grote variatie in prijsaanbod te ontwikkelen ontstaat die diversiteit.

De vraag is of architectuur en stedenbouw aan de verbetering van multi-problematische situaties van dak- en thuislozen en mensen die leven rond de armoedegrens een serieuze bijdrage kan leveren. Als we architectuur zien als een onderdeel van het stadmaken en daarbij werkelijk de mens centraal durven stellen zoals Aboutaleb dat doet, dan kan de impact die wij als ontwerpers op het leven in de stad hebben groot zijn ten aanzien van leefbaarheid, toegankelijkheid, betaalbaarheid en veiligheid. Laten we de burgemeester helpen bij zijn grensbewaking. Werk aan de winkel!

Lees ook ons interview met David Adjaye naar aanleiding van het Stadmakerscongres.

Francesco Veenstra is architect en vormt samen met Paul Ketelaars en Ellen van der Wal het bureau Vakwerk architecten. Voor Architectenweb observeert hij de hedendaagse architectuurpraktijk en de impact van de gebouwde omgeving op onze maatschappij.

Trefwoorden

francesco veenstra stadmakerscongres column

1	Ruimtelijk kader voor verdichting Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord vastgesteld dinsdag, 17 december
2	Bouw 92 meter hoge Victoriatoren in Eindhoven gestart donderdag, 19 december
3	Bouw 741 woningen in Max Euwe Kwartier Rotterdam gestart donderdag, 19 december
4	Maretoren voegt gemengd programma toe aan stationsgebied Leiden maandag, 16 december
5	Stedenbouwkundige visie en beeldkwaliteitplan Rijnhaven in Alphen vastgesteld woensdag, 18 december

Gerelateerde nieuwsberichten

De bibliotheek: broedplaats van maatschappelijke vooruitgang

21 mei 2019

De betekenis van niet-gerealiseerd werk

16 oktober 2018

Kraamkamers van de Nederlandse architectuur

18 september 2018

Zonder debat geen werkelijke vooruitgang

19 juni 2018

Bjarke’s Requiem?

15 mei 2018

Opdrijvende grondprijs is ‘laaghangend fruit’ van hoogconjunctuur

17 april 2018

Het ambacht begint al op de kleuterschool

20 maart 2018

What's the benefit?

20 februari 2018

De groene beloftes van helmgras en gestapelde fruitbomen

23 januari 2018

Ex-partners Mecanoo starten eigen bureau

5 september 2017

David Adjaye over de stad: "Je móet mensen mengen"

13 november 2018

Bouwen op grote hoogte vraagt om herdefinitie van woonopgave

18 december 2018

Samen kunnen we Nederland duurzamer én mooier maken

22 januari 2019

Optimisme is de motor van een volslank Nederland

19 februari 2019

Van opwarming naar warming-up!

19 maart 2019

Boven ondergrondse sporen is ruimte voor leegte én nieuwbouw

16 april 2019

‘Solidariteit’ is geen sluitpost maar een stelpost

18 juni 2019

De woningnood vraagt om meer dan alleen woningen

17 september 2019

Beroepservaring van een jonge architect in een weerbarstig werkveld

15 oktober 2019

Polarisatie? Ik zoek graag de verbinding!

19 november 2019

Voor wie is de stad?

17 december 2019

Lezing Larry Beasley: geloof in de stad

26 november 2020

Zoektocht naar nieuwe Rijksadviseurs voor de Fysieke Leefomgeving gestart

19 augustus

Paneldiscussie: oplossing werkdruk ligt bij opdrachtgevers én architecten

26 juni

SFA organiseert evenement ‘Architect van je eigen werk!’

28 mei

Evenement ‘Daylight Talk – A Day with Daylight’ bij TU/Eindhoven

6 maart

Rijksbouwmeester: verlies van arbeidskrachten in architectuur werkt door in hele samenleving

6 september 2023

Rijksbouwmeester: veranker positie architect in de wet

1 september 2023

Rijksbouwmeester: geef architecten rol bij versterkingsoperatie Groningen

16 februari 2023

Francesco Veenstra van start als Rijksbouwmeester

1 september 2021

Jolijn Valk gekozen tot nieuwe voorzitter BNA

1 juli 2021

Francesco Veenstra benoemd tot nieuwe Rijksbouwmeester

6 november 2020

BNA kritisch op positief subsidieadvies Het Nieuwe Instituut

27 augustus 2020

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Bouw 741 woningen in Max Euwe Kwartier Rotterdam gestart

19 december, 4:37

In het Brainpark Rotterdam is gisteren, 18 december, de bouw van de eerste 741 woningen in het Max Euwe Kwartier gestart. Het gaat om 430 huurwoningen in het middensegment en 311 huurwoningen in het hogere en topsegment.

Bouw 92 meter hoge Victoriatoren in Eindhoven gestart

19 december, 11:41

In Eindhoven is gestart met de bouw van de Victoriatoren. De 92 meter hoge toren, die komt te staan aan het in aanleg zijnde Victoriapark nabij het PSV-stadion, biedt ruimte voor 369 appartementen.

Anne Schroën: aantal BNA-lidmaatschappen terug op oude niveau

19 december, 10:38

Na een enorme leegloop van leden vorig jaar zijn er dit jaar minstens vijftig leden bijgekomen, plus nog eens vijftig bureaus die een proeflidmaatschap hebben afgesloten, vertelt de BNA-directeur aan Architectenweb.

Groosman en Voids winnen selectie deelplan Beekhof in Stadsoevers Roosendaal

18 december, 12:29

Een samenwerkingsverband met Groosman en stedenbouwkundig bureau Voids is geselecteerd voor het deelproject Beekhof in de nieuwe wijk Stadsoevers in Roosendaal.