Francesco Veenstra

De grensbewaking van burgemeester Aboutaleb

20 november 2018, 10:07

Een groot deel van de Rotterdamse ontwikkel-, ontwerp- en onderzoeksscene op het gebied van stedenbouw en architectuur was op vrijdag 9 november 2018 samen in de Rotterdamse Schouwburg om deel te nemen aan het Stadmakerscongres.

De presentaties en dialogen hadden een sterk inhoudelijk karakter en zoomden in op verschillende facetten van het ‘stadmaken’. De energie waarmee de veelal Rotterdamse aanwezigen bijdroegen aan het debat, dat vooral ook in de wandelgangen gevoerd werd, zou je haast doen geloven dat ’stadmaken’ als een heus nieuw Rotterdams werkwoord kan worden beschouwd. “A city is not a collection of stones, a city is about people”, stelde de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb tijdens zijn keynote aan het eind van de dag. Zijn onderliggende vraag aan het publiek was: hoe gaat u mij helpen te zorgen dat de stad van en voor iedereen blijft?

Aboutaleb kiest bij aanvang ervoor zijn betoog, als reactie op de presentatie van keynote speaker David Adjaye, in het Engels te houden. Zijn eerste conclusie is direct een rake: dat het zover heeft moeten komen dat twee Afrikanen – een uit Tanzania en de ander uit Marokko – Rotterdam wel even komen adviseren op het gebied van stedelijke ontwikkeling. Het is de opmaat voor een multicultureel en vooral menselijk betoog dat een oorsprong kent in de ogenschijnlijk eenvoudige, maar uiterst effectieve oplossingen in de projecten van Adjaye: door publieke functies toe te voegen en de binnenruimtes met buiten te verbinden ontstaat verweving. En juist dat ziet de architect als zijn inzet om mensen samen te brengen, om een samenleving te zijn van mensen met verschillende achtergronden.

Alle ingrepen van de Britse architect lijken zo vanzelfsprekend: grote open ruimtes aan de straat, toegankelijke dakterrassen, het maken van publieke ruimte naast gebouwen, verbindingen leggen met archieven van musea om lokale tentoonstellingen te kunnen organiseren. Adjaye is in zijn projecten op zoek manieren om mensen dichter bij elkaar te brengen in plaats van te polariseren, en gebruikt daarvoor de metafoor van de Afrikaanse omslagdoek. De strak geweven, kleurrijke patronen vormen hechte verbindingen die samen één geheel zijn. En zo ook zijn architectuur.

Aan de hand van zijn projecten in New York maakt Adjaye duidelijk dat de stad, net als vele andere steden in Amerika, grote tegenstellingen kent. In een van zijn ontwerponderzoeken stuit hij op de verdubbeling van het aantal daklozen in de stad in de afgelopen 40 jaar naar bijna 240.000, ondanks dat in diezelfde periode de welvaart juist enorm is toegenomen. Op dat gegeven slaat de burgemeester aan: niet de stenen, maar de samenleving maakt de stad. En daar hoort een dak boven het hoofd bij, voor iedereen. Het is beneden Aboutalebs norm, beneden zijn persoonlijke grens van medemenselijkheid, om mensen buiten op straat te laten slapen. Zo’n samenleving wil hij niet zijn en hij stelt de mens centraal in doelstellingen voor de toekomstige ontwikkelingen van de stad, niet de nieuwe hoge torens die nu langzaamaan de skyline van de stad verder tekenen.

Aboutaleb spreek van de ‘We Society’: een samenleving waarbij samen en met elkaar centraal staat zonder uitsluiting. Een inclusieve stad dus. Om die samenleving vorm te geven zijn veel disciplines nodig. Naast professionals in het sociale domein, woningcorporaties en politici is er ook een rol weggelegd voor architecten, stedenbouwkundigen en ontwikkelaars.

Diversiteit wordt gezien als de brandstof om de ‘We Society’ op gang te brengen en te houden. Door functies te mixen, door doelgroepen naast en met elkaar te laten wonen, door een grote variatie in prijsaanbod te ontwikkelen ontstaat die diversiteit.

De vraag is of architectuur en stedenbouw aan de verbetering van multi-problematische situaties van dak- en thuislozen en mensen die leven rond de armoedegrens een serieuze bijdrage kan leveren. Als we architectuur zien als een onderdeel van het stadmaken en daarbij werkelijk de mens centraal durven stellen zoals Aboutaleb dat doet, dan kan de impact die wij als ontwerpers op het leven in de stad hebben groot zijn ten aanzien van leefbaarheid, toegankelijkheid, betaalbaarheid en veiligheid. Laten we de burgemeester helpen bij zijn grensbewaking. Werk aan de winkel!

Lees ook ons interview met David Adjaye naar aanleiding van het Stadmakerscongres.

Francesco Veenstra is architect en vormt samen met Paul Ketelaars en Ellen van der Wal het bureau Vakwerk architecten. Voor Architectenweb observeert hij de hedendaagse architectuurpraktijk en de impact van de gebouwde omgeving op onze maatschappij.

Trefwoorden

francesco veenstra stadmakerscongres column

1	VDL en Marco Vermeulen presenteren plan ringvormig gebouw Eindhoven maandag, 27 maart
2	Woningbouwproject The Hudsons naast het Dakpark opgeleverd woensdag, 22 maart
3	Villa door Paul de Ruiter Architects voegt zich in groen duinlandschap vrijdag, 24 maart
4	Boskalis en De Vries & van de Wiel realiseren contouren Buiteneiland donderdag, 23 maart
5	Door MVRDV ontworpen NIO House in Rotterdam geopend donderdag, 23 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

De bibliotheek: broedplaats van maatschappelijke vooruitgang

‘Solidariteit’ is geen sluitpost maar een stelpost

De woningnood vraagt om meer dan alleen woningen

Beroepservaring van een jonge architect in een weerbarstig werkveld

Polarisatie? Ik zoek graag de verbinding!

Voor wie is de stad?

Lezing Larry Beasley: geloof in de stad

De betekenis van niet-gerealiseerd werk

Kraamkamers van de Nederlandse architectuur

Zonder debat geen werkelijke vooruitgang

Bjarke’s Requiem?

Opdrijvende grondprijs is ‘laaghangend fruit’ van hoogconjunctuur

Het ambacht begint al op de kleuterschool

What's the benefit?

De groene beloftes van helmgras en gestapelde fruitbomen

Ex-partners Mecanoo starten eigen bureau

David Adjaye over de stad: "Je móet mensen mengen"

Bouwen op grote hoogte vraagt om herdefinitie van woonopgave

Samen kunnen we Nederland duurzamer én mooier maken

Optimisme is de motor van een volslank Nederland

Van opwarming naar warming-up!

Boven ondergrondse sporen is ruimte voor leegte én nieuwbouw

Rijksbouwmeester: geef architecten rol bij versterkingsoperatie Groningen

Francesco Veenstra van start als Rijksbouwmeester

Jolijn Valk gekozen tot nieuwe voorzitter BNA

Francesco Veenstra benoemd tot nieuwe Rijksbouwmeester

BNA kritisch op positief subsidieadvies Het Nieuwe Instituut

Andere nieuwsberichten

Bureau Kroner ontwerpt tijdelijke nachtopvang voor Rotterdamse dak- en thuislozen

Gisteren, 12:08

In de Vijverhofstraat in Rotterdam is onlangs een tijdelijke nachtopvang voor dak- en thuislozen geopend. Uitgangspunt voor het ontwerp van Bureau Kroner was het realiseren van een kleurrijke omgeving voor de gasten en medewerkers.

Plan Sample gekozen voor blokken met 357 woningen Buiksloterham

27 maart, 5:18

Een samenwerkingsverband met Space&Matter, Mecanoo en ZUS heeft de tender voor de ontwikkeling van kavel 19 in de Amsterdamse wijk Buiksloterham gewonnen.

Diederendirrix ontwerpt nieuw Archeologisch Depot in Nijmegen

27 maart, 5:13

De gemeente wil de noodzakelijke verbouwing aangrijpen om de gemeentelijke en provinciale archeologische collecties samen te voegen. Een team met diederendirrix architecten is geselecteerd voor het ontwerp van de verbouwing.

VDL en Marco Vermeulen presenteren plan ringvormig gebouw Eindhoven

27 maart, 2:12

Industrieconcern VDL heeft een plan gepresenteerd voor een opmerkelijk woongebouw op de voormalige golfbaan Welschap in Eindhoven. Het ringvormige complex, een ontwerp van Studio Marco Vermeulen, biedt plaats aan drie- tot vijfhonderd woningen.

Duurzame energiesector wil planmatige vergroening huizen

Gisteren, 10:26

Door wijk voor wijk gestructureerd huizen te verduurzamen kan Nederland op efficiëntere wijze energie besparen, meent de NVDE.

College van Rijksadviseurs: kijk voor ruimtelijke investeringen naar 2100

Gisteren, 09:32

Zeespiegelstijging, klimaatverandering en demografische ontwikkeling vereisen juist na 2050 een ‘fundamenteel andere benadering’, schrijft het CRa.

Adviesraden: overheid geeft niet genoeg aandacht aan zwakke regio

27 maart, 4:19

De inwoners van zulke gebieden ‘voelen zich niet gezien, laat staan begrepen’ en daar hebben ze ‘alle reden toe’, aldus onder meer de Raad voor de Leefomgeving.