Francesco Veenstra

What's the benefit?

20 februari 2018, 14:24

“Ouders zouden het eigenlijk niet goed moeten vinden dat hun kinderen les krijgen in zulke slechte lokalen”. Mooi gesproken door Bernard Wientjes, voorzitter van de Taskforce Bouw, in een recent interview met de NOS. Wientjes laat zich daarin uit over de zorgelijke conditie waarin vele Nederlandse schoolgebouwen verkeren en komt met het idee om de scholen in ons land te laten beheren door de pensioenfondsen. Maar levert de voorgestelde oplossing wel de juiste benefit op?

De Taskforce is in de zoektocht naar geld en een plan om scholen naar de toekomst toe te verduurzamen gestuit op een veel omvangrijker probleem dan de verduurzamingsopgave alleen: vocht en schimmel zijn het gevolg van structureel te weinig geld en leidt tot slechte lokalen. Nu dit probleem in het vizier is bij de Taskforce Bouw is er een plan! Wientjes heeft met schoolbesturen en pensioenfondsen een oplossing gevonden waarbij het mes aan meerdere kanten zal gaan snijden. Door pensioenfondsen de rol van eigenaar en opdrachtgever te laten voeren, kunnen scholen zich richten op hun kerntaak, namelijk het bieden van goed onderwijs. Geld wordt door de pensioenfondsen geïnvesteerd (belegd), scholen betalen een vorm van huur met een contract voor langere tijd; een vorm van een publiek-private samenwerking (PPS). Om succesvol te zijn in het rendement op de investering zijn portefeuilles nodig waarin tientallen, wellicht honderden scholen zijn ondergebracht.

Met het introduceren van professionele expertise en opdrachtgeverschap door op rendement-gerichte (markt)partijen heeft het plan voor mij alle kenmerken van Value-Engineering, zoals ik het jarenlang in Engeland heb meegemaakt. Het is een oplossing die tot iets leidt, maar waarvan eigenlijk niemand echt precies weet wat dat dan is. Welke benefit wordt hier gegenereerd? Wie wordt er op de korte en de langere termijn beter van? De scholen, de gepensioneerden, de leerlingen?

In de afgelopen tien jaar ben ik werkzaam geweest in de Engelse bouwindustrie. Ik heb daar in verschillende projecten ervaren hoe de verregaande professionalisering van de bouwindustrie heeft geleid tot een enorme stijging van de kosten. Doordat meer partijen een rol zijn gaan spelen in het initiatie-, ontwikkel-, ontwerp- en realisatieproces is de waarde van de pond sterling per vierkante meter gebouw alsmaar afgenomen: opdrachtgevers en eindgebruikers krijgen voor hetzelfde geld steeds minder ruimte en vooral steeds minder kwaliteit. Verzacht door de positieve lading van het woord ‘waarde’ in Value-Engineering (VE) wordt de opdrachtgever een worst voorgehouden die na bereiding toch anders blijkt te smaken dan vooraf gedacht.

Het was Larry Miles, ingenieur bij General Electric, die de term VE introduceerde in de jaren ’40. Om sneller tot keuzes te komen in een ontwerp- of productieproces ontwikkelde hij een systematische methode om de juiste balans tussen kosten en kwaliteit in beeld te brengen, te beoordelen en op basis van analyses hierop beslissingen te nemen: de Value Method. Belangrijk in deze methode is om de benefit, het voordeel van een keuze zo waarheidsgetrouw mogelijk in beeld te krijgen. Anders dan mijn ervaringen tijdens Value-engineeringssessies in Birmingham of Manchester is het doel van de Value Method om vast te stellen wat je werkelijk voor je geld kunt realiseren.

Doordat de economie functioneert als ecologisch systeem van afhankelijkheid hebben alle keuzes effect: meer geld voor kwaliteit betekent minder ruimte. Minder geld voor ruimte betekent meer leerlingen in de klas. Minder geld voor huisvesting betekent in het plan van Wientjes indirect ook minder rendement op de pensioenvoorziening. En daarmee minder pensioenopbouw voor de ouders van de leerlingen. Omdat het beleggen in uiteenlopende portefeuilles veel meer onzekerheden in zich heeft dan het bepalen van de kosten voor een gezond en duurzaam schoolgebouw, lijkt investering in onderwijshuisvesting volgens mij de ideale belegging voor de pensioenfondsen. Maar dan wel met meer geld voor kwaliteit voor lucht, ruimte en duurzaam materiaalgebruik. Investering met lagere rendementsdoelstellingen zorgt zo voor een grotere zekerheid op maatschappelijk rendement; een publiek-private samenwerking werkelijk gericht op kwaliteit. De benefit is er dan zowel voor de leerling als voor zijn grootouders.

Francesco Veenstra is architect en vormt samen met Paul Ketelaars en Ellen van der Wal het bureau Vakwerk architecten. Voor Architectenweb observeert hij de hedendaagse architectuurpraktijk en de impact van de gebouwde omgeving op onze maatschappij.

Trefwoorden

gezond binnenklimaat francesco veenstra scholen pensioenfondsen

1	Benthem Crouwel Architects plaatst slotstuk in Paleiskwartier van Den Bosch donderdag, 13 november
2	Den Bosch 'pauzeert' aanbesteding voor ontwerp gebiedsontwikkeling Citadelpoort maandag, 17 november
3	Expositie in Kunsthal belicht eerdere toeristische periode Rotterdam dinsdag, 18 november
4	MVRDV en Buro Happold ontwerpen nieuw theater in Veenendaal vrijdag, 14 november
5	Nominaties Zuiderkerkprijs en Geurt Brinkgreve Bokaal 2025 bekend vrijdag, 14 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Kraamkamers van de Nederlandse architectuur

18 september 2018

De bibliotheek: broedplaats van maatschappelijke vooruitgang

21 mei 2019

Het ambacht begint al op de kleuterschool

20 maart 2018

Bjarke’s Requiem?

15 mei 2018

Zonder debat geen werkelijke vooruitgang

19 juni 2018

Opdrijvende grondprijs is ‘laaghangend fruit’ van hoogconjunctuur

17 april 2018

De groene beloftes van helmgras en gestapelde fruitbomen

23 januari 2018

Ex-partners Mecanoo starten eigen bureau

5 september 2017

'Miljarden nodig voor onderhoud scholen'

31 oktober 2013

Bekostiging middelbare scholen op de schop

17 augustus 2018

Meer steden krijgen 'tienerscholen'

17 augustus 2018

De betekenis van niet-gerealiseerd werk

16 oktober 2018

De grensbewaking van burgemeester Aboutaleb

20 november 2018

Bouwen op grote hoogte vraagt om herdefinitie van woonopgave

18 december 2018

Samen kunnen we Nederland duurzamer én mooier maken

22 januari 2019

Optimisme is de motor van een volslank Nederland

19 februari 2019

Van opwarming naar warming-up!

19 maart 2019

Boven ondergrondse sporen is ruimte voor leegte én nieuwbouw

16 april 2019

‘Solidariteit’ is geen sluitpost maar een stelpost

18 juni 2019

De woningnood vraagt om meer dan alleen woningen

17 september 2019

Beroepservaring van een jonge architect in een weerbarstig werkveld

15 oktober 2019

Polarisatie? Ik zoek graag de verbinding!

19 november 2019

Voor wie is de stad?

17 december 2019

Toon alles

Andere nieuwsberichten

MoederscheimMoonen Architects ontwerpt eigen kantoor in historische vertrekhal Oranjelijn Rotterdam

Gisteren, 16:40

MoederscheimMoonen Architects levert nieuw, duurzame hoofdkantoor van moedermaatschappij TBP Group op.

Restauratie Bakenessertoren Haarlem bekroond met Lieven de Key Penning 2025

Gisteren, 15:56

De restauratie van de Bakenessertoren in Haarlem is onderscheiden met de Lieven de Key Penning 2025. De publieksprijs werd toegekend aan de verbouwing en uitbreiding van het Stedelijk Gymnasium.

Snitker/Borst wint tender voor woningen in houtbouw op vroegere schoollocatie Purmerend

Gisteren, 14:39

Snitker/Borst Architecten heeft samen met Mercuur Bouw en Ontwikkeling een houtbouwtender in Purmerend gewonnen, uitgeschreven door de Wooncompagnie. Het project omvat 35 duurzame en betaalbare woningen, verdeeld over twee appartementengebouwen.

SVP ontwerpt 75 woningen op plek Potterij de Zaalberg in Leiden

Gisteren, 10:33

In Leiden is een omgevingsvergunning verleend voor de bouw van 75 woningen op de plek van de voormalige Potterij de Zaalberg. In het ontwerp blijft de historische geschiedenis van de plek langs de kade van de Oude Rijn voelbaar.

Mogelijke proef zelfrijdende pendelbussen tussen station Hoofddorp en Schiphol Trade Park

40 minuten geleden

De provincie Noord-Holland onderzoekt of het zelfrijdende pendelbussen zonder chauffeur kan laten rijden in de buurt van Schiphol. Als dit qua veiligheid en techniek haalbaar is, wil de provincie in 2027 een proef starten.

Fietsflat bij Amsterdam Centraal wordt na 25 jaar gesloopt

1 uur geleden

Voor de door VMX Architects ontworpen fietsenstalling is geen nieuwe plek gevonden. Daarom wordt de 'fietsflat' nu gesloopt.

Maastricht grootste stijger op lijst van beste steden om te wonen

1 uur geleden

Op de ranglijst van de Atlas voor Gemeenten steeg Maastricht de afgelopen tien jaar van de 40e naar de 34e plek. Amsterdam staat stevig op de 1e plek van de lijst.

Minder infraprojecten gaan door na bezuinigingen Prinsjesdag

4 uur geleden

Minder infrastructuurprojecten kunnen doorgaan door bezuinigingen die met Prinsjesdag zijn doorgevoerd. Dat staat in antwoorden op Kamervragen over de begroting van het Mobiliteitsfonds.

Landelijke ‘bouwbaas’ is geen goed idee, vinden deskundigen

Gisteren, 13:27

Zo'n nieuwe functie zou een ‘extra laag in het toch al topzware bureaucratische woonbeleid’ betekenen, staat in een advies.

Zuid-Holland vergunt weer projecten met forse stikstofreductie

Gisteren, 11:19

De provincie gaat vergunningen verlenen voor projecten die weliswaar voor stikstofuitstoot zorgen, maar na afronding wel veel minder dan in de oorspronkelijke situatie.

Ga naar het nieuws-archief