Francesco Veenstra

Van opwarming naar warming-up!

19 maart 2019, 9:15

De opwarming van het klimaat, de uitputting van grondstoffen en de vervuiling van ons milieu zijn overal een hot topic. Maar of het nu op de vastgoedbeurs in Cannes is of tijdens een debat voor de provinciale statenverkiezingen; duurzaamheid is een speelbal geworden van marketing. De een prijst zijn gebiedsontwikkeling aan als de duurzaamste in Europa, de ander verdraait wetenschappelijk bewijs over de klimaatverandering om meer zetels te krijgen in de Eerste Kamer. Er klopt iets niet.

Als je in de spiegel kijkt, zie je direct waar het misgaat – bij jezelf. Tegenover ieders goede, groene bedoelingen staat een werkelijkheid die weinig aandacht krijgt, maar feitelijk de kern van het klimaatprobleem is. We consumeren met z’n allen veel en veel te veel. En dat onder ogen zien en veranderen is misschien wel net zo moeilijk als stoppen met roken of afvallen. Het doet pijn en het is niet comfortabel.

Afgelopen weekend reed ik naar zo’n grote horecagroothandel om inkopen te doen voor een feestelijke maaltijd. Met een groep vrienden eten we een paar keer per jaar samen. Als gastheer had ik de Vlaamse Keuken als culinair thema gekozen, met veel vlezige gerechten op het menu. Toen ik na een uur mijn boodschappen afrekende, bleek ik vier kilogram vlees en vis uitgekozen te hebben. Met een gemiddelde van 400 gram per persoon een overschrijding van vijfmaal de geadviseerde dagelijkse hoeveelheid door het Voedingscentrum.

Dat we met z’n allen maatregelen moeten treffen om het klimaat te beschermen is evident. Maar het lijkt alsof niemand daar een prijs voor wil betalen. Alsof we niet de pijn willen voelen van het verlies aan comfort of van het opgeven van bestaande gewoontes. Ook ik blijkbaar niet. We willen allemaal meer spullen, groter wonen, langer douchen, verder op vakantie, veel eten, verkoeling in de zomer, warmte in de winter. Een echte klimaattransitie is echter pas mogelijk wanneer het gedrag van mensen verandert. Wanneer het verlangen naar meer verandert in een verlangen naar kwaliteit. En dan niet alleen kwaliteit voor onszelf, maar ook voor onze omgeving, op de lange termijn.

Wat dit voor de architectuur betekent? We willen alleen maar meer comfort. Om dat te verenigen met de noodzaak om het klimaat minder te belasten, zoeken we de oplossing in de techniek. Dat kunnen wij als architecten goed. Veel zogenaamd duurzame projecten zijn daar het bewijs van. Gebouwen met BENG-labels en Breeam-certificaten hebben warmtepompen en zonnepanelen die de energievoorziening verzorgen. Circulaire gebouwen detailleren we zo dat materialen nog een tweede of derde leven hebben.

In Delft zijn we een aantal maanden geleden gestart met de renovatie van een rijksmonument. In het Ketelhuis op het voormalige terrein van de Technische Universiteit Delft bouwen we met ons bureau aan een nieuwe coworking-ruimte. Een gebouw waar plaats is voor ruim 120 mensen van verschillende bedrijven; een plek waar wij onze faciliteiten delen met anderen, ook ’s avonds en in het weekend. De indeling van het gebouw is zo dat er weinig vierkante meters per werkplek nodig zijn. Circulatieruimte is er nauwelijks en traditionele werkkamers al helemaal niet.

In overleg met deskundigen van de gemeente en van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed worden de gevels, de vloeren en het dak goed geïsoleerd. Een warmtepomp met vloerverwarming en in het dak geïntegreerde zonnepanelen zorgen voor de nodige verwarming en koeling. De constructie van de uitbreiding wordt gemaakt uit tweedehands spanten van een varkensstal. De kelderbak is niet in beton uitgevoerd, maar is van gerecycled plastic gemaakt. Allemaal maatregelen die ons helpen efficiënt en effectief kosten te besparen en tegelijkertijd de belasting op het milieu te beperken.

We gaan in Delft naar een situatie waar we minder zullen consumeren. Minder ruimte per werkplek, minder papiergebruik, minder energieverbruik, minder bouwmaterialen, hergebruikt meubilair. Wat daar vervolgens tegenover staat is meer diversiteit, meer plezier en meer lichaamsbeweging. In het gebouw leven we met de seizoenen: omdat de vloerverwarming wat trager reageert op weersveranderingen pak je er gewoon een fleece-dekentje bij wanneer je het wat warmer wilt hebben. De centrale koffieplek serveert je de beste koffie; want hoe beter de koffie is hoe minder je ervan nodig hebt. En mocht je het tijdens een winderige winterdag dan echt even te koud hebben, ga dan lekker tafeltennissen; de warming-up voor je volgende klus.

Francesco Veenstra is architect en vormt samen met Paul Ketelaars en Ellen van der Wal het bureau Vakwerk architecten. Voor Architectenweb observeert hij de hedendaagse architectuurpraktijk en de impact van de gebouwde omgeving op onze maatschappij.

Trefwoorden

column duurzaamheid francesco veenstra transformatie ketelhuis

1	Gemeenteraad Dijk en Waard stemt in met verdichting De Frans volgens flexibele stedenbouwkundige aanpak woensdag, 29 januari
2	Fibonacci Amsterdam: woongebouw op 'nonchalant aangesneden taartpunt' dinsdag, 28 januari
3	DP6 en Vakwerk ontwerpen nieuw faculteitsgebouw Diergeneeskunde Universiteit Utrecht woensdag, 29 januari
4	Calatrava-station in Belgische Bergen beleeft officiële opening maandag, 27 januari
5	Tentoonstelling over Herman Hertzberger in TivoliVredenburg woensdag, 29 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

De bibliotheek: broedplaats van maatschappelijke vooruitgang

21 mei 2019

Optimisme is de motor van een volslank Nederland

19 februari 2019

Samen kunnen we Nederland duurzamer én mooier maken

22 januari 2019

Bouwen op grote hoogte vraagt om herdefinitie van woonopgave

18 december 2018

De grensbewaking van burgemeester Aboutaleb

20 november 2018

De betekenis van niet-gerealiseerd werk

16 oktober 2018

Kraamkamers van de Nederlandse architectuur

18 september 2018

Zonder debat geen werkelijke vooruitgang

19 juni 2018

Bjarke’s Requiem?

15 mei 2018

Opdrijvende grondprijs is ‘laaghangend fruit’ van hoogconjunctuur

17 april 2018

Het ambacht begint al op de kleuterschool

20 maart 2018

What's the benefit?

20 februari 2018

De groene beloftes van helmgras en gestapelde fruitbomen

23 januari 2018

Boven ondergrondse sporen is ruimte voor leegte én nieuwbouw

16 april 2019

Francesco Veenstra kandidaat-voorzitter BNA

10 mei 2019

‘Solidariteit’ is geen sluitpost maar een stelpost

18 juni 2019

Francesco Veenstra pakt BNA-voorzittershamer op

20 juni 2019

De woningnood vraagt om meer dan alleen woningen

17 september 2019

Beroepservaring van een jonge architect in een weerbarstig werkveld

15 oktober 2019

Polarisatie? Ik zoek graag de verbinding!

19 november 2019

Voor wie is de stad?

17 december 2019

Studie: heel Noord-Holland kan worden verwarmd met oppervlaktewater

17 augustus 2020

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Cepezed verbouwt voormalig gebouw Aardwetenschappen in Utrecht

Gisteren, 15:42

Na oplevering dient het pand de eerste acht jaar als tijdelijke huisvesting voor enkele instituten, daarna gaat het plek bieden aan bedrijven en instellingen uit de duurzaamheidssector.

PosadMaxwan presenteert stedenbouwkundig plan Spoorkwartier Groningen

Gisteren, 12:22

Het voormalige spooremplacement ten zuiden van het hoofdstation transformeert tot een wijk met ongeveer vierhonderd woningen, 30.000 m2 aan kantoorruimte en andere functies.

Vijftig woningen op oude plek Remigiusschool Duiven

Gisteren, 10:30

Het samenwerkingsverband Blauwhoed, KOW, RRog stedenbouw en landschap en Antea Group heeft een tender voor vijftig woningen op de vrijgekomen locatie van de Remigiusschool in Duiven gewonnen.

Oud kantongerecht Amsterdam wordt verbouwd tot Hartwig Museum

30 januari, 3:12

In 2028 opent in het door architect Ben Loerakker ontworpen pand aan de Parnassusweg het Hartwig Museum. Het ontwerp wordt verzorgd door Jan Loerakker, OMA, JAM en Formafantasma.

Tunnel onder Ketelmeer kost tussen 1,6 en 3 miljard euro

Gisteren, 13:57

Flevoland vindt dat bij het uitwerken van de plannen voor de aanleg van de Lelylijn ook moet worden gekeken naar de haalbaarheid van een tunnel onder het meer.

Meeste woningen erbij in Zuid-Holland, minste in Drenthe

Gisteren, 11:26

Het totale aantal woningen dat in 2024 in Nederland is gerealiseerd kwam uit op 82.000, constateert het CBS.

Meer huizen en betere bereikbaarheid nodig bij bouw kerncentrales Borssele

31 januari, 9:04

Verbeter de infrastructuur en de bereikbaarheid, creëer voldoende voorzieningen voor zorg en onderwijs en geef de woningbouw een forse impuls, aldus een advies.

Beyond Space neemt Boring Collection onder zijn hoede

30 januari, 2:22

De Boring Collection, met archetypisch kantoormeubilair in een ‘saaie’ grijze kleur, keert terug bij de bedenkers. Remi Versteeg and Stijn de Weerd zetten de collectie, die op de markt werd gebracht door Lensvelt, voort en breiden het aanbod uit.