Francesco Veenstra

Kraamkamers van de Nederlandse architectuur

18 september 2018, 9:15

Deze maand is de winnaar bekendgemaakt van de BNA Kubus 2018. De Kubus is de Nederlandse oeuvreprijs voor een Nederlandse architect die excelleert in vakmanschap, een bijdrage levert aan het architectenvak en aan de architectuur in bredere zin. De jury heeft dit jaar, kijkend naar het uitgebreide portfolio dat Mecanoo in de afgelopen dertig jaar heeft opgebouwd, terecht Francine Houben als winnaar gekozen. In de media werd de keuze van de jury onder andere geroemd omdat ‘eindelijk’ weer een vrouwelijke architect de prijs heeft weten te bemachtigen. Francine is de eerste vrouwelijke architect die de prijs alleen ontvangt; haar twee voorgangsters ontvingen de prijs samen met hun partner.

Ik heb lang met Francine samengewerkt en weet dat juist het stigma van vrouwelijke architect niet is waar zij zich mee wil afficheren; zij is architect en met haar bureau vormt zij een van de unieke kraamkamers van de Nederlandse architectuur.

Of het nu de juiste tijd is of omdat er binnen veel gevestigde architectenbureaus een transitie bezig is, feit is dat er in de afgelopen jaren een aanzienlijk aantal nieuwe architectenbureaus zijn gestart. ‘Offsprings’ waarvan de oprichters langdurig werkzaam waren in een van de grotere architectenbureaus in ons land. In het verlengde van de succesvolle Nederlandse architectuuropleidingen vormen de bureaus Office for Metropolitan Architecture en Mecanoo de kraamkamers van de Nederlandse architectuur. Naast de ontwerpbenadering van stedenbouw- en architectuuropgaven is ook de werkwijze binnen organisaties en de aansporing tot ondernemerschap wat ons onderscheidt van veel buitenlandse bureaus. Dit is een mogelijke verklaring voor het grote internationale succes van Nederlandse bureaus en de positieve weerslag daarvan op de architectuur in eigen land. Met het winnen van een BNA Kubus als gevolg.

Het werk van Francine en haar omvangrijke team door de jaren heen is, zoals de jury het beschrijft, “specifiek toegesneden op de functie en de plek waar een gebouw of woonwijk wordt gerealiseerd. Architectuur die niet abstract of dogmatisch is, maar eerder speels en vaak kleurrijk.” Ik kan over dit oordeel natuurlijk niet een objectieve uitspraak doen, maar ik weet dat de inzet bij ieder project het verhaal is dat uiteindelijk een betekenisvolle bijdrage moet leveren aan de stad en de mensen die er leven.

Deze benadering maakt het werk van haar bureau onderscheidend en leidt architecten op die met hun Mecanoo-achtergrond hier een eigen invulling aan geven. En dat gebeurt ook bij andere toonaangevende bureaus. Je zou kunnen stellen dat, in het vervolg op het reguliere architectuuronderwijs, een aantal grote bureaus zorgen voor specifieke stromingen in de (internationale) architectuur.

De invloed van het bureau waar net afgestudeerde architecten hun carrière starten is sinds 2015 groter aan het worden, doordat iedere afgestudeerde daar een beroepservaringsperiode (BEP) van twee jaar moet doorlopen. Een inspirerende, coachende en creatieve mentor verzorgt de praktijkbegeleiding. Ik zie bij veel bureaus dat de invulling van deze rol nog veel aandacht vergt en dat de link met het onderwijs ontbreekt. Met de grote aantallen junior architecten is de BEP een mooie kans voor deze bureaus om de opleiding van nieuw talent verder te verbreden, te ondersteunen en te verbeteren. Daarbij is het voor te stellen dat mentoren een rol gaan spelen in het curriculum van de architectuuropleidingen om de afstemming tussen onderwijs en praktijk te verbeteren.

Francine heeft in de afgelopen dertig jaar meer dan vijfentwintig nieuwe bureaus zien groeien uit haar bureau. Mecanoo is daarmee (in ieder geval in kwantiteit) een van de succesvolste kraamkamers van ons land. Dat ze zo bijdraagt aan de ontwikkeling, de promotie en de groei van het architectenvak zou een mooie toevoeging aan het BNA-juryrapport vormen. Dat ze juist als vrouwelijke architect verantwoordelijk is voor zoveel succes is hopelijk een inspiratie en aansporing voor alle vrouwelijke architecten.

Francesco Veenstra is architect en vormt samen met Paul Ketelaars en Ellen van der Wal het bureau Vakwerk architecten. Voor Architectenweb observeert hij de hedendaagse architectuurpraktijk en de impact van de gebouwde omgeving op onze maatschappij.

Trefwoorden

francesco veenstra vakwerk architecten mecanoo architecten

1	Aanpak Zuid-Hollandse verkeersader kost tientallen miljoenen meer maandag, 21 juli
2	Twee belangrijke mijlpalen bereikt bij verbouwing station Groningen woensdag, 23 juli
3	Het Binnenhof – Raad van State keert terug naar oude Volle Raadzaal maandag, 21 juli
4	Architectenweb Sportzomer: paardrijden is voor Marlies Rohmer de ultieme vorm van samenwerken dinsdag, 22 juli
5	Architectenweb Sportzomer: Joeri van Ommeren maakt zijn hoofd leeg op de surfplank donderdag, 24 juli

Gerelateerde nieuwsberichten

Zonder debat geen werkelijke vooruitgang

19 juni 2018

Bjarke’s Requiem?

15 mei 2018

Opdrijvende grondprijs is ‘laaghangend fruit’ van hoogconjunctuur

17 april 2018

Het ambacht begint al op de kleuterschool

20 maart 2018

What's the benefit?

20 februari 2018

De groene beloftes van helmgras en gestapelde fruitbomen

23 januari 2018

De bibliotheek: broedplaats van maatschappelijke vooruitgang

21 mei 2019

De betekenis van niet-gerealiseerd werk

16 oktober 2018

De grensbewaking van burgemeester Aboutaleb

20 november 2018

Bouwen op grote hoogte vraagt om herdefinitie van woonopgave

18 december 2018

Samen kunnen we Nederland duurzamer én mooier maken

22 januari 2019

Optimisme is de motor van een volslank Nederland

19 februari 2019

Van opwarming naar warming-up!

19 maart 2019

Boven ondergrondse sporen is ruimte voor leegte én nieuwbouw

16 april 2019

‘Solidariteit’ is geen sluitpost maar een stelpost

18 juni 2019

De woningnood vraagt om meer dan alleen woningen

17 september 2019

Beroepservaring van een jonge architect in een weerbarstig werkveld

15 oktober 2019

Polarisatie? Ik zoek graag de verbinding!

19 november 2019

Voor wie is de stad?

17 december 2019

CRa introduceert Architectenindex om kleinere ontwerpopdrachten breder te gunnen

3 april

Van Spaandonk en Van Dooren nieuwe Rijksadviseurs voor de Fysieke Leefomgeving

5 februari

Zoektocht naar nieuwe Rijksadviseurs voor de Fysieke Leefomgeving gestart

19 augustus 2024

Paneldiscussie: oplossing werkdruk ligt bij opdrachtgevers én architecten

26 juni 2024

SFA organiseert evenement ‘Architect van je eigen werk!’

28 mei 2024

Evenement ‘Daylight Talk – A Day with Daylight’ bij TU/Eindhoven

6 maart 2024

Rijksbouwmeester: verlies van arbeidskrachten in architectuur werkt door in hele samenleving

6 september 2023

Rijksbouwmeester: veranker positie architect in de wet

1 september 2023

Rijksbouwmeester: geef architecten rol bij versterkingsoperatie Groningen

16 februari 2023

Francesco Veenstra van start als Rijksbouwmeester

1 september 2021

Jolijn Valk gekozen tot nieuwe voorzitter BNA

1 juli 2021

Francesco Veenstra benoemd tot nieuwe Rijksbouwmeester

6 november 2020

BNA kritisch op positief subsidieadvies Het Nieuwe Instituut

27 augustus 2020

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Frissere uitstraling voor verduurzaamde flat in Nijmegen

Vandaag, 09:19

Naar ontwerp van opZoom architecten is appartementencomplex De Grote Zwaan in Nijmegen gerenoveerd en verduurzaamd. Het gebouw in stadsdeel Dukenburg is zowel van binnen als buiten opgefrist.

Architectenweb Sportzomer: Joeri van Ommeren maakt zijn hoofd leeg op de surfplank

Gisteren, 09:20

Architectenweb interviewt deze zomer architecten die naast hun werk fanatiek sporten of een bijzondere sport beoefenen. In de vierde aflevering spreken we met Joeri van Ommeren, die naast zijn werk regelmatig surft.

Twee belangrijke mijlpalen bereikt bij verbouwing station Groningen

23 juli, 9:11

De meest in het oog springende ingreep is de voltooiing van een nieuwe, ondergrondse reizigerspassage naar de perrons. Daarnaast zijn bestaande sporen vervangen door nieuwe.

Architectenweb Sportzomer: paardrijden is voor Marlies Rohmer de ultieme vorm van samenwerken

22 juli, 9:10

“Juist die IJslandse paarden staan nog redelijk dicht bij de natuur, groeien op in kuddes en kunnen behoorlijk eigenwijs zijn – dat is het leuke eraan.”