Rijksbouwmeester Francesco Veenstra

Rijksbouwmeester: veranker positie architect in de wet

1 september 2023, 10:15

Veranker de rol van de architect in de wet of verstevig zijn rol in het bouwproces op een andere wijze. Daarvoor pleit Rijksbouwmeester Francesco Veenstra aanstaande woensdag tijdens een rondetafelgesprek over architectuurbeleid in de Tweede Kamer. Een architect kan bijvoorbeeld de omgevingsvergunning voor een project indienen, stelt Veenstra voor.

Het pleidooi is een van de ‘instrumenten’ die Veenstra voorstelt om de positie van architecten bij bouwprojecten te versterken en de ruimtelijke kwaliteit in Nederland te verbeteren. “Ik vind het gek dat een opdrachtgever niet per se een architect nodig heeft om een bouwvergunning aan te vragen. De rol van een constructeur is wél wettelijk verplicht. Die moet zijn berekeningen indienen, anders krijg je geen vergunning”, zegt Veenstra tegen Architectenweb.

Een wettelijke verankering van diens rol is niet alleen goed voor de positie van de architect, maar is ook essentieel voor het verbeteren en waarborgen van de ruimtelijke kwaliteit in het algemeen, stelt de Rijksbouwmeester. “De inpassing van een gebouw, hoe het eruit ziet en hoe het gematerialiseerd is, is van werkelijke betekenis voor de maatschappij. Daarom is het cruciaal dat een architect een volwaardige plek aan de tafel krijgt, waar hij de opdrachtgever kan bevragen en op die manier goed opdrachtgeverschap en de ruimtelijke kwaliteit van een project stimuleert.”

Onafhankelijke bouwmeester voor elke gemeente
Aanstaande woensdag organiseert de commissie Binnenlandse Zaken op initiatief van Kamerlid Henk Nijboer (PvdA) een rondetafelgesprek over architectuurbeleid. De Rijksbouwmeester heeft namens het College van Rijksadviseurs een position paper ingediend waarin hij de visie van het CRa op dit terrein uiteenzet. Naast een wettelijke verankering van de rol van de architect pleiten Veenstra en zijn collega-Rijksadviseurs Jannemarie de Jonge (Landschap en Water) en Wouter Veldhuis (Stad en Infrastructuur) onder meer voor het instellen van een onafhankelijke bouwmeester voor elke gemeente.

“Gemeentes beslissen over zaken die direct invloed hebben op onze leefomgeving. Een bouwmeester is iemand die opereert tussen de politieke agenda en een sterk commercieel georiënteerde markt. Die twee agenda’s vertellen samen niet het complete verhaal. Wat mist is een reflectie op het sociaalmaatschappelijke belang van vormgeving en ruimtelijke inrichting. Een bouwmeester is iemand die daarin ontwerpvrijheid, de integraliteit van opgaven, en het zicht op de lange termijn agendeert. Zaken die in het gewone krachtenspel telkens ondergeschikt raken”, schrijft het CRa in zijn position paper.

Introductie Open Oproep
Verder stelt het CRa voor om de Open Oproep als prijsvraagmodel voor architecten te introduceren, eveneens om goed opdrachtgeverschap te stimuleren. Er is de afgelopen jaren in Nederland al een aantal Open Oproepen georganiseerd, maar anders dan veel architecten graag zouden zien is het model nog lang geen gemeengoed zoals in Vlaanderen, waar tientallen Open Oproepen per jaar worden uitgeschreven. Onze zuiderburen hebben daar zelfs een speciaal ambtenarenapparaat voor.

Ook pleit het CRa voor het instellen van een Atelier Ontwerpkracht Landelijk Gebied. “Het Atelier richt zich op ontwerpend onderzoek, stimuleert en begeleidt voorbeeldplannen (koplopers) en ontwikkelt instrumenten om regionaal in te zetten. Er kunnen gespecialiseerde ontwerpers worden opgeleid en er kan een netwerk van ontwerpers in het landelijk gebied worden gefaciliteerd. Vanuit het Atelier kunnen onafhankelijke kwaliteitsteams worden ondersteund die de gebiedsprocessen begeleiden en de omgevingskwaliteit borgen”, aldus het CRa.

Nederlands Architectuurinstituut
Het rondetafelgesprek in de Tweede Kamer vindt komende woensdag plaats van 10.45 tot 14.15 uur. Naast de Rijksbouwmeester komen onder meer Josien Paulides (zakelijk directeur Nieuwe Instituut) en Ole Bouman (directeur van Design Society, oud-directeur van het Nederlands Architectuurinstituut) aan het woord.

De inmiddels demissionaire regering kondigde deze zomer aan te gaan onderzoeken of er weer een Nederlands architectuurinstituut kan komen. De directie van het Nieuwe Instituut, de opvolger van het in 2013 opgesplitste NAi, toonde zich vorige week niet heel enthousiast over dat idee. Volgens algemeen en artistiek directeur Aric Chen en Paulides kan de politiek beter samenwerken met de architectuurorganisaties die er al zijn.

Volgende week publiceert Architectenweb een uitgebreid interview met Rijksbouwmeester Francesco Veentra

Trefwoorden

nederlands architectuurinstituut college van rijksadviseurs francesco veenstra rijksbouwmeester nieuwe instituut tweede kamer bouwmeester open oproep stadsbouwmeester architectuurbeleid nai

1	NOAHH presenteert opgeleverde Villa Vaartjes in Almere Oosterwold dinsdag, 23 april
2	Woontorens The Grace worden lager dan gepland vrijdag, 26 april
3	Rijksmonumentaal Jachtslot Mookerheide heropend na restauratie door 1meter98 maandag, 22 april
4	Den Haag deelt ontwikkelvisie voor gebied rond centraal station dinsdag, 23 april
5	Studio Modijefsky ontwerpt koekmakerij als wonderwinkel woensdag, 24 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Enno Zuidema benoemd tot regiobouwmeester aardbevingsgebied Groningen

1 september 2023

Rijksbouwmeester: verlies van arbeidskrachten in architectuur werkt door in hele samenleving

6 september 2023

VEH: verschil in kosten bouwvergunning gemeentes soms 10.000 euro

8 september 2023

Column

Het Nieuwe NAi

12 september 2023

BNA pleit voor ministerie van ruimtelijke ontwikkeling en wonen

1 december 2023

Interview met Kamerlid Henk Nijboer: 'Architectuur heeft een duidelijke spreekbuis nodig'

5 oktober 2023

De Jonge onderzoekt versterking positie architect bij woningbouw

18 oktober 2023

Farid Minhas wordt nieuwe directeur van Neprom

10 januari

Open brief CoLA en IABR aan staatssecretaris Uslu

5 september 2023

ING-econoom: hoge rente in eurozone raakt woningmarkt

15 september 2023

Honderdjarig jubileum Rijkscollectie Architectuur en Stedenbouw gevierd met expositie

23 november 2023

Ben van der Meer en Michiel Van Driessche worden stadsbouwmeester Groningen

20 december 2023

Maquettedepot Nieuwe Instituut open tijdens Art Rotterdam

19 januari

Podcasts en publicatie over realiseren ruimtelijke kwaliteit bij stedelijke ontwikkeling

26 april

Schrijvers open brief Rekenkamer: ‘Geheimhoudingsclausule dwingt ons publieke discussie te forceren’

13 september 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Woontoren voor jongeren op Oostenburg vormt roestbruin accent langs het spoor

26 april, 3:50

In de Amsterdamse wijk Oostenburg is een ensemble van vier gebouwen opgeleverd. Blikvanger van het geheel is een door NEXT architects ontworpen woontoren voor jongeren.

EU Mies Award 2024 voor studiepaviljoen Technische Universiteit Braunschweig

26 april, 1:57

Het gebouw naar een ontwerp van de architecten Gustav Düsing en Max Hacke werd gekozen uit zeven finalisten. Een van de andere genomineerde projecten, de Gabriel García Márquez-bibliotheek in Barcelona, kreeg de Emerging Architecture Prize.

Sofie De Caigny nieuwe voorzitter Commissie Omgevingskwaliteit en Cultureel Erfgoed Rotterdam

26 april, 12:15

Vanaf 23 juni zal De Caigny deze functie voor een periode van drie jaar gaan vervullen. Ze volgt Esther Agricola op, die eveneens drie jaar lang voorzitter van de commissie is geweest.

Podcasts en publicatie over realiseren ruimtelijke kwaliteit bij stedelijke ontwikkeling

26 april, 10:47

Deze week hebben architect Willem Hein Schenk en publicist JaapJan Berg de podcastserie De Haarlems Sessies en de bijbehorende publicatie Sturen op Stadsarrangementen gelanceerd.