Francesco Veenstra
Copyright: Maarten van Haaff
Francesco Veenstra
Copyright: Maarten van Haaff

De betekenis van niet-gerealiseerd werk

16 oktober 2018, 9:05
Vorige week ging ik met lood in mijn schoenen naar de uitreiking van de Dutch Daylight Awards. De bijeenkomst werd gehouden in de het huis van de Hoge Raad der Nederlanden aan het Korte Voorhout in Den Haag. Het was niet de spanning rondom de bekendmaking van de winnaars die mij een ongemakkelijk gevoel gaf toen ik het statige gebouw betrad. Al sinds de oplevering van het gebouw in 2015 vermeed ik deze plek die ik tot dan toe enkel associeerde met het verlies van een jaar durende architectuurcompetitie.

Eenmaal aangekomen in de centrale hal kreeg al het werk dat ik samen met het team had gedaan eindelijk een plek en realiseerde ik mij de betekenis van niet-gerealiseerd werk.  

De afgelopen vijftien jaar in de bouw worden gekenmerkt  door de verschuiving van traditioneel aanbesteden naar complexere contractvormen. Zo worden grote overheidsprojecten via zogenaamde Publiek-Private-Samenwerkingen via een DBFMO-contract uitgevraagd en vervolgens in opdracht gegeven. Projecten waarbij consortia vaak jaren geïnvesteerd hebben in het ontwikkelen van een integraal gebouwontwerp inclusief de financiering ervan en het beheer, het onderhoud en de exploitatie. De enorme risico’s die consortia nemen bij dergelijke contracten leidt in de regel tot heel veel werk door heel veel partijen met verschillende disciplines in de competitiefase.

De uitvraag voor de nieuwbouw van de Hoge Raad der Nederlanden was zo’n competitie. Op basis van een gedetailleerde ‘output-specificatie’ werkte ik samen met mijn collega’s in een team onder leiding van Heijmans PPP. De bouwenvelop was krap en het programma van eisen bijzonder dwingend. De kunst was om voor het beschikbare budget zoveel mogelijk kwaliteit te leveren met als minimum criterium het foutloos uitvoeren van de complexe puzzel van rechtszalen, een parkeergarage, een beeldengalerij, traditionele kantoorruimtes, raadzalen en twee presidentiële suites. Ons team bleek na een jaar puzzelen en het voeren van vele dialogen met de opdrachtgever en de gebruikers uiteindelijk niet de gelukkige winnaar.

De wond van verlies was groot bij iedereen die aan het project had gewerkt. Ik vermeed de plek in Den Haag die voor mij gelijk stond aan teleurstelling, falen en het vergooien van een jaar van werk. Tot ik de dag voor de uitreiking van de Dutch Daylight Awards de podcast beluisterde van het VPRO-radioprogramma ‘Nooit meer slapen’ met daarin een interview met Rem Koolhaas. Hij werd bevraagd over zijn werk en wat hij ervan vindt dat zoveel van de projecten waaraan gewerkt wordt alleen de weg vinden naar het papieren of digitale archief. In zijn zorgvuldig geformuleerde antwoord gaf Koolhaas aan dat slechts tien procent van het werk gerealiseerd wordt en dat de overige negentig procent de basis vormt voor nieuw werk. Zo had ik het tot op dat moment nog nooit kunnen of willen zien!

Als ik terugkijk op de projecten waaraan ik in de afgelopen decennia heb gewerkt, hebben alle verloren competities op de een of de andere manier een bijdrage geleverd aan een daaropvolgend project. En juist daarmee krijgt het ongerealiseerde werk betekenis; ieder aspect van elke project is een onderdeel van een mogelijk oneindige keten van ideeën en realisaties. Door de bijdrage van al het werk te erkennen in het grotere geheel behoudt ook niet-gerealiseerd werk bestaansrecht. Een geruststellende gedachte voor een architect die werkt in een wereld van inefficiëntie ‘by default’. 

Een flinke pleister op de helende wond was overigens het winnen van de Dutch Daylight Award voor projecten tot duizend vierkante meter met echt vakwerk van Paul. En eindelijk kon ik het huis van de Hoge Raad zien als gebouw met tal van nog slimmere oplossingen dan wij destijds hadden kunnen (en mogen) bedenken.


Francesco Veenstra is architect en vormt samen met Paul Ketelaars en Ellen van der Wal het bureau Vakwerk architecten. Voor Architectenweb observeert hij de hedendaagse architectuurpraktijk en de impact van de gebouwde omgeving op onze maatschappij.
Toon alles

Andere nieuwsberichten

Anterieure overeenkomst BuitenStad Hoorn ondertekend

3 uur geleden

3XN ontwerpt luxe woongebouw aan Derde Haven in Scheveningen

4 uur geleden

Sjoekie de Bijll Nachenius neemt afscheid van BiermanHenket

Vandaag, 09:00

Gevel boetiek P.C. Hooftstraat vernieuwd met 3D-geprinte elementen

Gisteren, 16:29

Rotterdam onderzoekt mogelijke fraude bij renovatie Boijmans en De Doelen

1 uur geleden

Overijssel dreigt te stoppen met PPLG als Rijk niet betaalt

2 uur geleden

World Food Center Experience in Ede verdeelt de Gelderse politiek

Gisteren, 13:46

Amsterdam bereidt zich voor op maximumsnelheid van 30 kilometer

Gisteren, 11:35

Provincie Utrecht saneert grond vliegbasis Soesterberg voor woningbouw

Gisteren, 09:03

Resultaten ontwerpmanifestatie Bouw Anders gebundeld in boek

6 december, 2:57
Francesco VeenstraArchitect
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Wicona
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial
Sempergreen
EeStairs | Design trappen - Balustrade - Ontwerp en constructie
Aluprof Nederland BV
Intal BV
Cosentino The Netherlands B.V.
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco International KG
AGC Nederland Holding B.V.
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
Foreco Houtproducten
Wienerberger B.V.
Knauf Insulation
Zoontjens
DUCO Ventilation & Sun Control
IsoBouw Systems bv
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
GEZE Benelux  B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf Ceiling Solutions B.V.
Saint-Gobain Building Glass Benelux
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Plastica Groep
Holonite B.V.
FALK®
Serge Ferrari
Alsecco
Tata Steel Colorcoat®
© 2002 - 2023 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan