Park Paviljoen, Hoge Veluwe
22 juni 2020
Zandgele baksteen voor een eigentijds jachthuis
Als een nieuw beeldmerk staat het Park Paviljoen in het hart van Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Het ontvangstgebouw met restaurant, winkel en ontvangstzalen werd door de architectenbureaus MONADNOCK en De Zwarte Hond ontworpen als een eigentijds landhuis. In het exterieur haakt de nieuwbouw met champagnekleurig aluminium en de zandkleurige Hagemeistersortering Kopenhagen GT+FU aan op het kleurenpalet van de natuur rondom.
Het Nationale Park De Hoge Veluwe is een van de 21 nationale parken in Nederland. Het park is een 5.400 hectare groot natuurdomein, maar ook een drukbezocht recreatiegebied. Die recreatieve functie bouwt men in het park momenteel verder uit.
De situering van het nieuwe Park Paviljoen is daar een uiting van, aldus architect Job Floris van het Rotterdamse bureau MONADNOCK. Floris en Willem Hein Schenk van bureau De Zwarte Hond tekenden samen aan het paviljoen. Job Floris: "Het nationale park koos niet voor het opwaarderen van de verschillende entrees aan de randen van het park, maar voor een nieuw ontvangstgebouw in het hart van het gebied. Bezoekers reizen eerst door de natuur om vervolgens in de bossen te worden ontvangen door een fraai gebouw dat men al van enige afstand af ziet liggen."
Het Park Paviljoen staat in een omgeving met een rijke historie en veel bijzondere architectuur, waaronder het Kröller Müller museum van Henry Van De Velde en Wim Quist, en het jachthuis St. Hubertus van Berlage. Job Floris: "Wij hebben het Park Paviljoen ontworpen als een nieuw familielid van het jachthuis - als eigentijds landhuis. Met een aantal letterlijke referenties aan die typologie, zoals zadeldak en open haard, en voor het overige meer tongue-in-cheek verwijzingen en knipogen."
Vanwege zijn functie als nieuw oriëntatiepunt in Het Nationale Park De Hoge Veluwe, ontwierpen MONADNOCK en De Zwarte Hond het Park Paviljoen als een herkenningspunt: "Dat speelt met name in het abstracte silhouet van twee zadeldaken aan de noordkant, dat je als bezoeker als eerste waarneemt. Die abstractie is welbewust, om het gebouw als beeldmerk neer te zetten. Daarna ontvouwt het zich als een meer kleinschalig gebouw; het landhuis als typologie is monumentaal, maar tegelijk ook pittoresk en intiem. Waar de kop aan de noordzijde van het gebouw hoog is - twaalf meter - zakt de daklijn om de hoek tot drie meter hoogte."
Bij al die vormgegeven kleinschaligheid, het programma van het Park Paviljoen is omvangrijk: 3.300 vierkante meter met ontvangst, restaurant en winkel. Floris: "We wilden voorkomen dat het enkel een groot gebouw zou worden, daarom hebben we er steeds voor gezorgd dat het totale volume opgedeeld werd om het kleiner te doen lijken. Bijvoorbeeld door de kap als twee kleine daken te ontwerpen in plaats van één. En we kromden het gebouw om de lengte van het pand visueel te verkorten."
Bij het ontwerpen vanuit de landhuistypologie hanteerden MONADNOCK en De Zwarte Hond drie bestaande referenties: de Woudkapel in Stockholm van architect Gunnar Asplund, de Engelse landhuizen van Edwin Lutyens en het café-restaurant van Lacaton & Vassal in Wenen. Job Floris: "De Woudkapel in Stokholm van Asplund is van buiten een nederig klein pand met een puntdak. Maar binnen heeft de kapel een koepelgewelf; een enorme verrassing en een prachtige ruimte. Dat contrast tussen interieur en exterieur namen we mee in het ontwerp van het Park Paviljoen, uit de landhuizen van Lutyens de afwisseling van monumentale gebaren en momenten van menselijke maat."
In Wenen transformeerden de architecten Lacaton & Vassal voor een café-restaurant het interieur van een bestaand gebouw door een oud gewelf te bekleden met kleurige mozaïektegels. Job Floris: "Dat nieuwe plafond is het focuspunt van die ruimte. In het Park Paviljoen zetten we het plafond op een dergelijke manier in – als drager van de ruimte. Er wordt een verband gelegd met de prachtige omgeving door een tailor-made lichtontwerp, ontwikkeld in samenwerking met Beersnielsen Lighting Designers, waarmee een veranderend lichtpatroon wordt geprojecteerd op het plafond. Deze samenwerking, en die met Bart Vos aan het interieur, heeft gezorgd voor een gesamt-kunstwerk, oftewel: een gebouw waarbij exterieur, installaties, constructie, interieur, licht en meubels allemaal integraal – in samenhang - ontworpen zijn."
In het exterieur sluit het Park Paviljoen aan op het kleurenpalet van de omgeving – het zand en de heide van Het Nationale Park De Hoge Veluwe. MONADNOCK en De Zwarte Hond kozen hier voor een combinatie van champagnekleurig aluminium en de zandgele Hagemeistersortering Kopenhagen GT+FU. Job Floris: "We wilden aan de baksteengevels geen vervuiling, een risico bij bouwen in een bosrijke omgeving. Tegelijkertijd wilden we ook geen al te abstracte metselvelden. Dat bracht ons bij de Kopenhagen: een harde, bestendige en duurzame maar ook genuanceerde steen, met een zandgele basiskleur, roodbruine en roze accenten en gedeeltelijk gesinterd." De gemetselde gevels kregen een geborstelde platvolle voeg. Floris: "Die brengt het metselwerk dichter bij elkaar en legt het accent meer op het vlak dan op de individuele steen."
Het Park Paviljoen heeft een uniek metselverband dat ontstond uit het gebouw zelf, aldus Job Floris: "Al ontwerpend zagen we dat we de vier zijden van het gebouw, die allemaal hun eigen expressie hebben, moesten samenbrengen om ook één coherent verhaal te kunnen vertellen. Dat deden we door het gebouw rondom van verticale lamellen te voorzien; vinnen uit aluminium en baksteen die elkaar afwisselen en ook op wisselende afstanden van elkaar staan. Bij de ribben in metselwerk hadden we te maken met de weerstand van het steenformaat. Die ribben kregen voorrang bij het uitwerken van het metselverband. Dat werd een fantasieverband, waarbij vooral is gekeken naar: mooi regelmatig de hoek om gaan, evenwichtige ribben uitzetten en voldoende koppen integreren. Het metselverband van het Park Paviljoen is dus geen wildverband, want het bezit een regelmaat."
Projectgegevens
Opdrachtgever: Het Nationale Park De Hoge Veluwe, Hoenderloo
Projectmanagement, adviseurs constructies en installaties: Antea Group, Heerenveen
Architectuur: De Zwarte Hond & MONADNOCK, Rotterdam
Projectarchitecten: Job Floris (MONADNOCK), Willem Hein Schenk (De Zwarte Hond)
Medewerkers: Sandor Naus, Michael Maminski (MONADNOCK), Andre van der Slik (De Zwarte Hond)
Aannemer: Rots Bouw, Aalten
Baksteen: Kopenhagen GT+FU
Formaat: WF (210 x 100 x 65 mm)
Gemetseld geveloppervlak: ca. 1.000 m²