Dorpshuis, Zwanenburg/Halfweg
29 november 2022
Lineair metselwerk bezorgt dorpshuis schaal en maat
Om het nieuwe dorpshuis van Zwanenburg/Halfweg in te passen in zijn omgeving, ontwierp heren 5 een pand dat oogt als een trits tegen elkaar geschoven woonhuizen onder een markant gevouwen dak. Voor het metselwerk koos het architectenbureau een mix van twee Hagemeistersorteringen. Projectarchitect Jan Klomp: "De langformaat stenen zijn stootvoegloos en in wildverband verwerkt. Dat maakt het metselwerk sterk lineair."
Het dorpshuis van Zwanenburg/Halfweg biedt onderdak aan een waaier aan functies. Op 3.200 vierkante meter gbo huisvest de nieuwbouw een bibliotheek, een sporthal met speelvelden in NOC NSF wedstrijdafmetingen en ruimtes voor muziek, biljart en ontmoeting.
Heren 5 voegde maat en schaal van de nieuwbouw naar de dorpse context. Projectarchitect Jan Klomp: "Een grote hal midden in het centrum was geen optie. Daarom werden schaal en de typologie van de lokale baksteenwoningen de bouwstenen voor het dorpshuis."
De contouren van het dorpshuis sneed heren 5 naar de footprint van de kavel – inclusief een plein als entreegebied, door Hosper landschapsarchitectuur ontworpen als flexibel te gebruiken voetgangersdomein. Waar plein en pand elkaar ontmoeten, kreeg het dorpshuis een stevige bakstenen hoektoren - referentie aan een kerk die hier ooit gepland was maar nooit gerealiseerd werd.
Het dorpshuis, winnend ontwerp van een meervoudige prijsvraag, is opgezet als brug tussen het centrum en het wandelpark van Zwanenburg. Jan Klomp: "Vanaf het plein voor het gebouw kom je in een collectieve huiskamer. Die is vormgegeven als een passage met zicht op alle functies en heeft een uitloop naar een terras aan het water, in het park aan de achterzijde."
Aan die parkzijde bestaat de gevelbekleding van het dorpshuis uit voorvergrijsd Zuid-Duitse Douglas, afgestemd op de baksteenkeuze voor de resterende gevels. Heren 5 gebruikte daar de projectsortering Dorpshuis HS van Hagemeister, een mix van de sorteringen Weimar en Farsund. Jan Klomp: "Van beide sorteringen hebben we voor- en fusszijde verwerkt. Dat bezorgt het dorpshuis een palet van melkwit, geel, grijs en bruin metselwerk, passend bij het hout, maar met een heel andere tactiliteit."
Heren 5 koos voor baksteen om aan te sluiten op de bestaande bebouwing rondom. Jan Klomp: "Daarnaast wilden we een lichte gevelsteen die goed zou passen in de bomenrijke omgeving, maar geen effen witte steen. Hagemeister bracht in onze sortering de donkere, gesinterde stenen terug en daaruit ontstond een lichte, levendige projectsortering, helemaal op maat voor dit specifieke gebouw."
In de voorgevel van het dorpshuis is de projectsortering verwerkt in terugwijkende metselvelden waarin steeds de derde steenlaag uitkraagt. De gesloten zuidgevel van het dorpshuis is compleet vlak gehouden. Jan Klomp: "Ter ritmering brachten we in deze gevel op kleur gemengde donkere metselvelden aan met gedraaide steenrichting - de zichtzijde in plaats van de fusszijde. Uiteindelijk levert dat een sterker visueel effect op dan aan de meer plastische voorgevel."
De projectsortering bestaat uit langformaat stenen van 24 centimeter lengte. Deze zijn gemetseld in wildverband. En het metselwerk is stootvoegloos. Jan Klomp: "Daardoor werkt het metselwerk aan de gevels sterk lineair." De terugliggende voeg is bijna antracietkleurig en ligt twee millimeter terug. Jan Klomp: "De steen heeft gerafelde kanten; als de voeg niet zou terugliggen, zou het karakter van de steen minder goed naar voren komen."
Boven de grote gevelopeningen in het dorpshuis werden gezaagde stenen ingezet – steenstrips die ter plekke op cementgebonden platen werden gelijmd. Ook in de hoektoren koos de aannemer voor gelijmde strips. Jan Klomp: "Voordeel is, dat we hier zodoende geen ontsierende dilatatievoegen hebben."
Projectgegevens
Opdrachtgever: gemeente Haarlemmermeer
Architectuur: heren 5, Amsterdam
Projectarchitecten: Jan Klomp en Sjuul Cluitmans
Team heren 5: Jan Klomp, Sjuul Cluitmans, Gertjan Laan, Pier Helder, Risko Reuvers, Tuan Tu, Rodger van Leeuwen, Ronald van Vlijmen, Sara Bonet, Bart Kloes
Aannemer: K_Dekker bouw & infra BV, Warmenhuizen
Baksteen: Dorpshuis HS (mix van Weimar en Farsund)
Formaat: DF (240 x 115 x 52 mm)
Gemetseld geveloppervlak: ca. 1.100 m2