Vander Park, Moskou
19 december 2019
Woningbouwcomplex Vander Park, Moskou
Menselijke maat in baksteen
In Vander Park in Moskou zocht de Architekten Cie. de menselijke maat door het grootschalige woningbouwcomplex te ontwerpen als een stedenbouwkundig ensemble uit meerdere torens. Het architectenbureau differentieerde de torens onder andere door aan de gevels de Hagemeistersorteringen Liverpool GT+FU, Woerden Alt, Lübeck GT+FU, Kopenhagen BA, Luca en Weimar HS slim te mixen. Het team van de Architekten Cie., onder leiding van Pero Puljiz en met Jan-Willem Baijense als projectarchitect, ontwierp met de sorteringen vijf verschillende standaard gevelaanzichten.
Jan-Willem Baijense typeert Vander Park als een typisch hedendaags Moskous woningbouwproject: grootschalig, compact en sterk verdicht. Het eerste project van de Architekten Cie. in Moskou omvat maar liefst duizend appartementen, samengebald op een binnenstedelijk terrein van net geen 2,5 hectare.
Als contrapunt voor die grootschaligheid, zette de Architekten Cie. in Vander Park in op de menselijke maat en een aantrekkelijke openbare ruimte. Baijense: “Een footprint van slechts 2,4 hectare betekent in een project als dit automatisch: compact bouwen en de hoogte in. Om daarbij de menselijke maat te handhaven, hebben we Vander Park opgevat als een stedenbouwkundige opgave en het complex benaderd als stedelijk ensemble – niet als een gesloten bouwblok rond een semi-openbaar binnenhof.”
Bij het beschrijven van Vander Park refereert Baijense aan het Waterlandplein in Amsterdam-Noord, een project van de Architekten Cie. uit 2013: "Op het Nieuw Waterlandplein zijn 320 woningen ondergebracht in zes ten opzichte van elkaar gedraaide, aan een plein geplaatste woontorens, allemaal op een winkelplint. De torens zelf zijn opgeknipt in verschillende volumes en voorzien van kleurige banden metselwerk, dat naar boven toe steeds lichter wordt."
In Vander Park volgde de Architekten Cie. een vergelijkbare strategie. Het ontwerpteam onder leiding van Pero Puljiz deelde het Moskouse appartementencomplex op in acht woonblokken, eveneens op een plint. Baijense: “De acht torens zijn gedraaid omwille van de vereiste minimale daglichttoetreding, opgeknipt in kleinere volumes en voorzien van verschillende kleuren baksteen. Zo ontstond een woningbouwcomplex met niet alleen maar voorkanten. De verdraaiingen maken dat er altijd een ander aanzicht is, altijd een andere skyline.”
Lay-out en verdichting van Vander Park passen binnen de recente ontwikkelingen in de Moskouse woningbouw, stelt Baijense: “In de Russische Chroetsjow-architectuur uit de jaren vijftig zestig, was sprake van grootschaligheid, repetitie en lage dichtheden binnen een ruime groene opzet. Daarna kwamen de micro-rayons: grootschalige repetitieve totaalensembles met duizenden woningen in hogere dichtheden. De laatste jaren is in Moskou het een en ander veranderd. Stadsarchitect Sergei Olegowitsch Kusnezow, voorheen van bureau Speech, heeft sinds enige jaren veel invloed op nieuwe woningbouwprojecten en opereert feitelijk ook als hoofd stedenbouw en hoofd welstand. Er wordt bij inbreidingsplannen nu sterk verdicht. Bij het vervangen van de architectuur uit de micro-rayons kiezen ontwikkelaars voor compacte woningbouwoplossingen en een fijnzinniger stedenbouw.”
In veel van die projecten kiest men aan de gevels voor baksteen. Zo ook in Vander Park. Baijense: “Baksteen wordt door opdrachtgevers geassocieerd met kwaliteit. Van het beton en stucwerk, voorheen zo beeldbepalend in de Russische woningarchitectuur, heeft men nu een afkeer.”
In Vander Park is baksteen ingezet als kader voor de puien, bestaand uit vensters en aluminium panelen. Baijense: “We ontwikkelden uit de Hagemeistersorteringen Liverpool GT+FU, Woerden Alt, Lübeck GT+FU, Kopenhagen BA, Luca en Weimar HS vijf gevelontwerpen – steeds met een andere invulling van Hagemeisterstenen.”
Onder de vijf standaardgevels bevinden zich ook twee oplossingen voor de plinten: één met erkers en één met meer tektoniek. Baijense: “In dat laatste gevelaanzicht is iets meer gedetailleerd, bijvoorbeeld door sorteringen en kleuren te mixen, dankzij verticaal metselwerk en uitkragende stenen. Zo realiseerden we op voetgangersniveau meer textuur. Ook daaruit spreekt de aandacht voor de menselijke maat in dit project.”
Het metselwerk in Vander Park is bijna volledig traditioneel gemetseld. De vrij lange Hagemeisterstenen (290 mm lengtemaat) zijn in halfsteensverband verwerkt in een moduulmaat van 300 mm, op een beukmaat van 8.10 m. Het ontwerp van de Architekten Cie. ontving de Urban Award 2018.
Projectgegevens
Opdrachtgever: PIK Group. Moskou
Architect: de Architekten Cie., Amsterdam
Partner: Pero Puljiz
Projectarchitect: Jan-Willem Baijense
Co-architect Rusland: Apex Project Bureau, Moskou
Hoofdaannemer: Boes Construction, Moskou
Baksteen: Liverpool GT+FU, Woerden Alt, Lübeck GT+FU, Kopenhagen BA, Luca en Weimar HS
Gemetseld geveloppervlak: Liverpool GT+FU ca. 2.454 m²; Woerden Alt ca. 2.500 m²; Lübeck GT+FU ca. 4.000 m²; Kopenhagen BA ca. 3.800 m²; Luca ca. 6.500 m²; Weimar HS ca. 7.500 m²