Gesprek met Ma Yansong over ontwerpen die emotie oproepen

11 juli

Bij de opening van Fenix heeft architect Ma Yansong van MAD staan kijken hoe er op de ontworpen ruimtes gereageerd werd. Dat observeren doet hij graag. Hij zag mensen in tranen en mensen elkaar kussen. Iedereen ervaart het museum en de spiralende dubbele trap die eruit omhoog rijst op zijn eigen manier, constateert hij.

https://www.buzzsprout.com/297197/episodes/17486167

Het verhaal gaat dat Ma Yansong bij het eerste bezoek aan de Fenix loods met Wim Pijbes van Stichting Droom en Daad zo stil was dat Wim zich afvroeg of hij er wel iets mee kon. Maar aan het eind van het bezoek constateerde Ma dat het allemaal om beweging ging en maakte daarna een schets van een spiralende route die uit de loods omhoog zou komen.

Die schets vatte zijn emotie bij die plek en het toekomstige museum samen. Hij vond het vervolgens heel belangrijk om die schets zo nauwgezet mogelijk te vertalen in een gebouwde realiteit. In de podcast benoemt hij dat als hij die schets op een ander moment had gemaakt, die er waarschijnlijk anders uit had gezien. Maar het gaat in zijn optiek niet om het bereiken van perfectie, maar om de menselijkheid die uit de schets naar voren komt. Dat de route geen geoptimaliseerde spiraal is, maar juist een onregelmatige vorm heeft. Dat hij niet op kolommen rust, maar voor je gevoel zweeft. Dat hij door het dak heenbreekt en daar richting de kade uitkraagt. Bij de gerealiseerde spiralende trap hoopt hij dat mensen ervaren wat hij er destijds ook bij gevoeld heeft.

Met gekromde lijnen en een wat abstractere materialisering hoopt Ma in zijn werk emotie op te roepen bij mensen die er een bezoek aan brengen of het gebruiken. Bouwkundige details en installaties wil hij zoveel mogelijk onzichtbaar maken, zodat de aandacht uitgaat naar de ruimtes, en hoe het licht daar op of in valt. Voor mensen om het op hun eigen manier te kunnen ervaren, moet de ruimte enerzijds abstract genoeg zijn en anderzijds ook specifiek genoeg zijn – daarin zoekt hij steeds een balans.

In de podcast geeft hij aan dat hij in zijn werk ervoor waakt gebouwen te perfect of te mooi te maken. Dat kan gebouwen namelijk ook afstandelijk maken. Juist in de imperfectie zit het menselijke, vindt hij. Daaraan gekoppeld zit de wens om gebouwen te maken die echt voor iedereen zijn, voor alle lagen van de bevolking, dus niet alleen voor een elite. Daarom is hij ook zo enthousiast over Fenix en het naastgelegen Danshuis, waar hij momenteel nog aan werkt; beide instellingen richten zich op iedereen in de stad.

Het gesprek komt via het werk van Antoni Gaudi en de hutongs waarin hij opgroeide uit bij de woningbouwopgave in China. Het gaat er in een samenleving om dat we omgaan met mensen die anders tegen dingen aankijken, vindt hij. Waar die onderlinge dialoog in de hutongs sterk aanwezig was, is het wonen in een woontoren erg individueel. Daarbij worden woongebieden in China vaak ook nog omheind, zodat je alleen nog gelijkgestemden tegenkomt.

In de tentoonstelling in het Nieuwe Instituut wordt een groot sociale woningbouwproject getoond dat MAD in Beijing heeft ontworpen. Bovenop een laag met voorzieningen, die zich openen naar de straat, is een gemeenschappelijke, verhoogde daktuin gerealiseerd voor de bewoners, maar waar anderen ook kunnen komen. Andere woongebieden zouden zich op een vergelijkbare manier kunnen openen, stelt hij voor.

Ma reist veel en uit de ontmoetingen tijdens die reizen ontwikkelt hij veel ideeën voor projecten. Tijdens de Avond met Ma Yansong in het Nieuwe Instituut vertelde hij dat hij op Katendrecht Chinese migranten heeft ontmoet en vertelde enthousiast over hun verhalen. Maar ook zoiets als de verdiepte passage van Rotterdam Centraal. Dat bracht hem op het idee om ook zoiets toe te passen bij een station dat hij in China ontwerpt.

Als het over de toekomst van onze steden gaat, pleit hij voor een balans tussen bebouwing en natuur, en tegelijkertijd voor een grotere vrijheid. Onbewust beperken we ons als architecten nog teveel, vindt hij. Er is ruimte voor veel meer creativiteit en daarbij hoort wat hem betreft ook een grotere tolerantie voor de ideeën van anderen.

Deze podcast wordt mede mogelijk gemaakt door AGC. Halverwege de podcast vertelt Anton Peters van AGC over hun low-carbon glas dat maar liefst 45% minder CO2-uitstoot heeft dan traditioneel glas.

De bij de podcast gebruikte foto's van Fenix zijn gemaakt door architectuurfotograaf Iwan Baan.

At the opening of Fenix, architect Ma Yansong of MAD observed the reactions to the designed spaces. He enjoys observing. He saw people in tears and others kissing each other. Everyone experiences the museum and the spiraling double staircase that rises out of it to the sky in his own way, he notes.

The story goes that Ma Yansong was so quiet during his first visit to the Fenix warehouse with Wim Pijbes of the Droom en Daad Foundation, the commissioner of the museum, that Wim wondered if Ma could do anything with it. But at the end of the visit, Ma noted that it was all about movement and then sketched a spiraling route that would emerge from the warehouse.

That sketch encapsulated his emotions about the location and the future museum. He subsequently felt it was crucial to translate that sketch as accurately as possible into a built reality. In the podcast, he mentions that if he had made that sketch at a different time, it probably would have looked different. But in his view, it's not about achieving perfection, but about the humanity that emerges from the sketch. That the route isn't an optimized spiral, but rather has an irregular shape. That he doesn't rest on columns, but that it appears to be floating. That it breaks through the roof and then cantilevers out towards the quay. With the completed spiral staircase, he hopes people will experience what he originally felt.

With curved lines and a more abstract materialization, Ma hopes his work will evoke emotion with those who visit or use it. He strives to conceal architectural details and installations as much as possible, so that the focus is on the spaces and how the light falls on or into them. For people to experience them in their own way, the spaces must not be too abstract but also not too specific – he constantly searches for the right balance.

In the podcast, he indicates that in his work, he's careful not to make buildings too perfect or too beautiful. This can also make buildings seem distant. He believes that imperfection is precisely where the human element lies. Linked to this is his desire to create buildings that are truly for everyone, for all levels of society, not just for an elite. That's why he's so enthusiastic about Fenix and the adjacent Danshuis, which he's currently working on; both institutions focus on everyone in the city.

Through the work of Antoni Gaudi and the hutongs where he grew up, the conversation leads to the design of mass housing in China. He believes that society is all about interacting with people who see things differently. While that dialogue was strong in the hutongs, living in a high-rise apartment building is highly individual. Moreover, residential areas in China are often walled off, so you only encounter like-minded people.

The exhibition at the Nieuwe Instituut showcases a large social housing project designed by MAD in Beijing. Atop a level of shops and other amenities that open onto the street, a communal, raised roof garden has been created for residents, which is also accessible to others. He proposes that other residential areas could open up in a similar way.

Ma travels extensively, and from his encounters on these trips, he develops many project ideas. During the Evening with Ma Yansong at the Nieuwe Instituut, he mentioned meeting Chinese migrants in Katendrecht and was enthusiastically recounting their stories. He also mentioned something like the sunken passage at Rotterdam Central Station. This inspired him to apply a similar concept to a station he's designing in China.

When it comes to the future of our cities, he advocates for a balance between buildings and nature, while simultaneously fostering greater freedom. He believes we, as architects, still unconsciously restrict ourselves too much. There's room for much more creativity, and he believes this should also include greater tolerance for the ideas of others.

This podcast is made possible by AGC. Halfway through the podcast, Anton Peters of AGC discusses their low-carbon glass, which has a 45% lower CO2 emissions than traditional glass.

The photos of Fenix used in the podcast have been taken by architectural photographer Iwan Baan.

Beschikbaarheid

Beluister je de podcast via Apple Podcasts? Laat ons daar in de comments dan weten wat je ervan vindt: dat helpt ons om daar beter gevonden te worden!

Is de podcast via jouw favoriete app daarvoor nog niet te beluisteren? Laat ons dan via redactie@architectenweb.nl weten welke app je gebruikt, dan proberen we ‘m ook daarop beschikbaar te maken.

Trefwoorden

emotie interview ma yansong inclusiviteit ervaring hutongs danshuis fenix beleving rotterdam architectenweb michiel van raaij podcast woningbouw china