De Hoekstee, Rotterdam. Bloemkozijn met vensterbank

De Hoekstee, Rotterdam. Vensterbank in trappenhuis

De Hoekstee, Rotterdam. Stedenbouwkundige setting, entree Peppelweg

De Hoekstee, Rotterdam. Achtergevel met entree naar tuin

De Hoekstee, Rotterdam. Entreehal met trap

De Hoekstee, Rotterdam. Entreehal met voortuin

De Hoekstee, Rotterdam. Entreehal

De Hoekstee, Rotterdam. Bovenhal met vensterbank

De Hoekstee, Rotterdam. Trappenhuis

De Hoekstee, Rotterdam. Voorgevel entree

De Hoekstee, Rotterdam. Entree met cliënten op bankje

De Hoekstee, Rotterdam. Voorgevel met balkon

De Hoekstee, Rotterdam. Detail balkon

De Hoekstee, Rotterdam. Voorgevel aan de singel

De Hoekstee, Rotterdam. Trappen verticale groep met vensterbank

De Hoekstee, Rotterdam. Trappen verticale groep

De Hoekstee, Rotterdam. Entree studio

De Hoekstee, Rotterdam. Gang

De Hoekstee, Rotterdam. Vensterbank in gang

De Hoekstee, Rotterdam. Gevel met zonwering

De Hoekstee, Rotterdam. Detail raam

De Hoekstee, Rotterdam. Detail achtergevel

De Hoekstee, Rotterdam. Achterbalkon

Woonzorggebouw door Simone Drost en Theo Kupers ingepast in naoorlogse tuinwijk

11 juli 2023, 16:28

In Rotterdam-Schiebroek is onlangs het woonzorggebouw De Hoekstee in gebruik genomen. Planet Lab Architecture (Simone Drost), Theo Kupers Architecten en Grip Studio ontwierpen een licht en helder gestructureerd gebouw, waar mensen met een stoornis in het autistische spectrum (ASS) en hun begeleiders veilig en geborgen kunnen samenwonen.

Zorgorganisatie Middin wilde een nieuw woonzorggebouw ter vervanging van een pand uit de jaren tachtig van de vorige eeuw. Het bestaande, naar binnen gekeerde gebouw voldeed niet meer aan de hedendaagse eisen ten aanzien van zorg en begeleiding. Het gebouw beantwoordde evenmin nog aan de huidige energie- en klimaateisen en was ‘opgebruikt’, vertellen de architecten.

Beschut en naar buiten gericht
Voor de vervangende nieuwbouw formuleerden de architecten en opdrachtgever gezamenlijk de wens om een duurzaam woonzorggebouw te realiseren waarin zelfstandigheid en zelfredzaamheid, ondersteund door een coachende manier van begeleiden, centraal zou staan. Met deze wens als uitgangspunt kwamen Planet Lab Architecture, Theo Kupers Architecten en Grip Studio tot een gebouw dat van binnen naar buiten is ontworpen – met de eigen studio van de bewoners als kern en daaromheen plekken voor ontmoeting én afzondering.

“De essentie van de opgave was het creëren van een bloeiende gemeenschap, beschut en naar buiten gericht tegelijk, in een licht en optimistisch woonzorggebouw met een heldere structuur en de natuur als beschermde en activerende omgeving”, legt architect Simone Drost uit.

Overal eigen ruimte
De studio’s zijn het privédomein van de bewoners: het veilige ‘thuis’ met een eigen woonslaapkamer, badkamer en pantry, waar ze zich kunnen terugtrekken. Een noodzaak voor mensen die overgevoelig zijn voor prikkels en voor hun rust en veiligheid een zeer heldere structuur nodig hebben”, zegt Drost.

Het ontwerp van de gedeelde ruimten houdt ook rekening met de specifieke behoeftes van de bewoners. Binnen het autismespectrum zijn er mensen die graag gezamenlijk optrekken en anderen die zich liever individueel bewegen. Door ruimten zoals de entree, de gangen en het trappenhuis een zekere overmaat te geven, kunnen de bewoners elkaar passeren zonder in elkaars ‘ruimte’ te komen.

“Er is voldoende plek om in die gedeelde ruimte op jezelf te blijven, zoals mensen met ASS graag willen”, legt Drost uit. Ook ontwierpen de architecten intieme zitjes in de diepe vensterbanken. Tegelijkertijd biedt de overmaat in de gangen en het trappenhuis ook ruimte voor ontmoeting en interactie van groepjes bewoners, als daaraan behoefte is.

Woongroepen
De 35 bewoners leven in vier woongroepen met acht studio’s. Elke woongroep heeft een gezamenlijke woonkamer met keuken, een werkplek voor de begeleiders en een terras of balkon. Verder bezit De Hoekstee voorzieningen als een slaapwacht, een gezamenlijke wasruimte, een fietsenberging en drie extra studio’s voor crisisopvang.

Drie van de vier woongroepen zijn horizontaal georganiseerd over de drie bouwlagen van het pand; op die manier zijn de woongroepen, omwille van de rust en veiligheid van de bewoners, van elkaar gescheiden. De vierde woongroep is verticaal over drie verdiepingen ondergebracht, met een centrale trap om beweging te stimuleren. Deze woongroep is bestemd voor mensen die zelfstandiger kunnen leven of juist extra privacy nodig hebben.

Tuinen
In nauwe samenwerking met studenten van de Aeres Hogeschool in Wageningen, alsook met zorgorganisaties voor en experts op gebied van mensen met ASS, deden Simone Drost en Harm Janssen (Grip Studio) aanvullend onderzoek naar de betekenis van tuinen voor mensen met ASS. Volgens Drost is natuur voor deze groep heel belangrijk.

De architecten hebben De Hoekstee dan ook in zijn tuinen ‘verankerd’. Ze zorgen voor enerzijds rust, aarding en structuur; anderzijds voor beweging, uitdaging en levensenergie, legt Drost uit. Tegelijkertijd werken de tuinen voor de bewoners die afstand tot de buurt nodig hebben als buffer.

In de wijk
De Hoeksteen ligt in de naoorlogse tuinwijk Rotterdam-Schiebroek. In het gebouwontwerp hebben de architecten willen uitdrukken dat de bewoners van De Hoekstee ‘gelijkwaardige wijkbewoners’ zijn, “in een eigentijds woongebouw dat ver af staat van het ouderwetse zorginstituut”, aldus architect Kupers.

De hoofdentree is ontworpen als een ‘groene kamer’ die dankzij verdiepingshoog glas een streke relatie aangaat met de tuinen. Het gemeentebankje bij de voordeur van de oudbouw, dat een centrale rol vervulde in het contact met de buurtbewoners, is teruggekeerd als opgemetseld bankje onder de luifel van de hoofdingang.

De architecten streefden met het ontwerp naar een ‘lichtvoetig’ en tegelijkertijd robuust gebouw. In vorm, maat en schaal is De Hoekstee naadloos ingevoegd in de groene wederopbouwwijk. Samen met het tegenoverliggende woongebouw vormt De Hoekstee nu een nieuwe entree tot de belangrijkste winkelstraat van Schiebroek. Met de gevels in witte baksteen, aluminium kozijnen en donkerder plint sluit De Hoekstee aan op zowel de baksteenpanden als de meer modernistische architectuur in de omgeving.

Open bij besloten
De ramen zijn geplaatst in een raster van terugliggende vlakken. In deze vlakken is ook golvend tegelwerk aangebracht dat de associatie met gordijnen geeft. Zo hebben de architecten een ‘opener’ gevelbeeld gecreëerd zonder de oppervlakte aan glas te vergroten, rekening houden met de bewoners.

Ook is gedacht aan de overgevoeligheid van de bewoners voor licht of geluid. Zo kunnen de zonneschermen afzonderlijk worden bediend en zijn materialen met zeer hoge geluidsabsorptie toegepast. In het interieur draagt de keuze voor overwegend natuurlijke materialen zoals hout, of materialen met een lichte en natuurlijke uitstraling, bij aan een gevoel van rust.

Trefwoorden

grip studio harm janssen zorg planet lab architecture zorginstelling rotterdam theo kupers architecten woonzorggebouw simone drost

1	EVA architecten transformeert Girokantoor Leeuwarden tot woongebouw vrijdag, 10 januari
2	Consortium Fullhouse transformeert voormalig gemeentekantoor Westersingel Rotterdam woensdag, 8 januari
3	Waaiervormige woonbuurt op Cruquiseiland naar integraal ontwerp van KCAP woensdag, 8 januari
4	Voormalig pand Centraal Beheer wordt mogelijk onderkomen Politie Experience maandag, 6 januari
5	Woonzorgensemble met dorpse opzet langs het Damsterdiep woensdag, 8 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

Symmetrie met accenten kenmerkt Sportzaal Sportlaan naar ontwerp Theo Kupers Architecten

22 februari 2022

Ontwerp van Theo Kupers Architecten verankert schoolgebouw in de wijk

30 september 2024

Campus voor bijzonder onderwijs biedt veiligheid en verbinding

23 september 2021

Uitbreiding voor een kinderopvang in prefab houten modules

19 november 2024

KOZ Máximaal: een gebouw voor de zintuigen

15 augustus 2016

Een dementievriendelijke omgeving voor Amstelring in monumentaal pand

6 juli 2023

Renovatie en nieuwbouw Emma Huis Amsterdam UMC van start

28 juni 2023

Woonzorggebouw voor psychiatrische patiënten in Heist-op-den-Berg klaar

7 februari 2023

Zorggebouw met bewegingsvrijheid en ruimte voor de bewoners

5 augustus 2022

Zorgcomplex met besloten tuin voor ouderen met dementie

10 maart 2022

KAW maakt ontwerp voor ‘woonzorgpark’ Rosenburg in Den Haag

22 februari 2022

Jongenspatronaat Tiel getransformeerd tot woon-zorggebouw

3 juni 2021

BiermanHenket start DO woonzorgtoren in Tilburg

28 april 2021

KAW ontwerpt specialistische zorginstelling met eigen buitenruimten

7 april 2021

FP B A ontwerpt woongebouw voor leeg perceel aan Rotterdamse Oostzeedijk

19 februari 2024

Zorggebouw in chaletstijl herbestemd tot luxe woningen

25 augustus 2020

Beeldkwaliteitsplan Health Campus Boxmeer bestuurlijk vastgesteld

5 juni 2024

Kliniek voor psychiatrische zorg naar ontwerp Eentien Architecten opgeleverd

23 juni 2020

Bouw woonzorgcentrum bij Zierikzee gestart

20 februari 2020

Toon alles

Andere nieuwsberichten

EVA architecten transformeert Girokantoor Leeuwarden tot woongebouw

10 januari, 2:32

In april wordt gestart met de transformatie van het voormalige Girokantoor in Leeuwarden naar een woongebouw. Het uit 1973 stammende gebouw, oorspronkelijk ontworpen door Abe Bonnema, gaat vanaf eind dit jaar plaats bieden aan 59 appartementen.

Kindcentrum met variërende gevels en buitenterrein voor Montfoort

10 januari, 11:52

In het Utrechtse Montfoort is afgelopen jaar een kindcentrum naar ontwerp van EGM architecten in gebruik genomen. Het gebouw biedt onderdak aan drie basisscholen en een kinderopvang.

Vernieuwde raadzaal gemeente Drimmelen is multifunctioneel

9 januari, 11:26

Het ontwerpconcept van M+R interior architecture voorziet in een flexibele ovale opstelling die gelijkwaardige interactie benadrukt. Verplaatsbare banken maken informele opstellingen mogelijk.

Houten markthal vormt sluitstuk vernieuwing Marktplein Apeldoorn

9 januari, 9:31

Afgelopen jaar is de vernieuwing van het Marktplein in Apeldoorn afgerond met de oplevering van de Markthal. Het bouwwerk, dat net als het plein is ontworpen door West 8, is vrijwel geheel van hout gerealiseerd.