Winnend plan van OMA, DELVA en B-architecten voor koepelgevangenis Breda

5 juli, 10:04

De 19^e-eeuwse monumentale koepelgevangenis van Breda krijgt een nieuwe bestemming als levendige woonomgeving met plaats voor culturele en commerciële ruimten. Het plan ‘Koepel District’ van ontwikkelaars Being & VDD Project Development en het architectenteam van OMA, DELVA en B-architecten is onlangs als winnaar aangewezen na een openbare verkoopprocedure van het Rijksvastgoedbedrijf.

Het markante koepelcomplex grenst aan het historische centrum van Breda en beslaat een terrein van ruim drie hectare groot. Het complex omvat diverse monumentale gebouwen, met het indrukwekkende gevangenisgebouw zelf als blikvanger.

Een koepel met ijzeren spanten en een diameter van 53 meter bekroont het 30 meter hoge gebouw. Rond de open, cirkelvormige middenruimte liggen 205 identieke cellen. Verder maken een voormalige vrouwengevangenis, een poortgebouw en verschillende gerechtsgebouwen deel uit van het complex.

Uitgangspunten
Acht jaar geleden werd de gevangenis, officieel de Penitentiaire Inrichting de Boschpoort, definitief gesloten. Begin vorig jaar zette het Rijksvastgoedbedrijf het koepelcomplex, een rijksmonument, via een strikte procedure te koop.

Op basis van een enquête die door vele inwoners van Breda werd ingevuld, stelde de gemeente een nota van uitgangspunten op. Speerpunten waren een internationaal onderscheidend karakter, een unieke identiteit, een duurzame, toekomstbestendige transformatie en een open relatie met de omliggende gebieden, zo meldt het winnende team.

Levendige woonomgeving
De komende jaren transformeren de ontwikkelaars en het ontwerpteam de locatie tot “een levendige bestemming die past bij de hedendaagse dynamiek van Breda.” Een nieuw ontwerp moet het voorheen gesloten complex omvormen tot een open en doorwaadbaar gebied dat met diverse landschappen aansluiting krijgt bij de Bredase binnenstad.

De kracht van project ‘Koepel District’ ligt in het behouden van het bestaande historisch erfgoed in combinatie met duurzame vernieuwing, legt het winnende team uit. Ook liet het Rijsvastgoedbedrijf zich overtuigen door de visie en ontwikkelstrategie.

Duurzaam dorp in de stad
Het plan van het winnende team gaat uit van een toekomstgericht en vooral toegankelijk project door een ‘dorp in de stad’ te creëren. Deze compacte gemeenschap biedt woonruimte in alle segmenten, plek om te verblijven en te ontmoeten en ruimte om te (net)werken, ontspannen, sporten en cultuur te beleven.

Het team heeft daarbij ook aandacht voor ecologie en duurzaamheid, zo laat het weten. De plannen zetten maximaal in op circulair bouwen, onder meer door hergebruik en recycling van bouwmateriaal, en op een verlaging van energieverbruik. Voor dat laatste worden technieken als bodemwarmte, pv-panelen en warmtepompen toegepast.

Bekend terrein
OMA boog zich overigens al eerder over de mogelijkheden voor renovatie en aanpassing van een koepelgevangenis. In 1979 kreeg het architectenbureau het verzoek van de Rijksgebouwendienst om te onderzoeken hoe het functioneren van de koepelgevangenis van Arnhem (eventueel) kon worden verbeterd en aangepast aan de nieuwe ideeën over het gevangeniswezen.

Niet alleen de gebouwtypologie, ook de locatie is voor OMA min of meer bekend terrein. De gevangeniscomplex van Breda grenst aan Chassé Park, het voormalige militaire terrein van de Chassé Kazerne; de transformatie werd in 2007 officieel afgerond. Het masterplan daarvoor werd gemaakt door OMA; het bureau ontwierp er zelf ook onder meer de ondergrondse parkeergarage en woongebouw Carré.

Panopticum
De koepelgevangenis van Breda werd tussen 1882 en 1886 gebouwd naar een ontwerp van architect en ingenieur Johan Frederik Metzelaar, die er internationale bekendheid mee verwierf. Voor zijn ontwerp nam Metzelaar het door de Brit Jeremy Bentham bedachte panopticum-principe als uitgangspunt. Vanuit de open, cirkelvormige middenruimte konden bewakers de hele gevangenis overzien. Rond de middenruimte liggen 205 identieke cellen.

Trefwoorden

transformatie delva landscape architecture | urbanism vdd project development herbestemming gevangenis koepelgevangenis oma delva being development b-architecten breda rijksmonument

1	Ontwerpvisies voor renovatie en nieuwbouw Stadstheater Arnhem gepresenteerd woensdag, 07 december
2	BDP ontwerpt Metropolis Lyceum in Amsterdam-Noord vrijdag, 02 december
3	Heutink neemt nieuw hoofdkantoor met distributiecentrum in gebruik dinsdag, 06 december
4	Compact woonensemble met binnenhof op smalle kavel in Oostenburg maandag, 05 december
5	Happel Cornelisse Verhoeven presenteert gerenoveerd stadhuis Groningen vrijdag, 02 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Postpark van DELVA is een eerste stap in vergroening HS Kwartier

AMO presenteert identiteit voor winkels Stone Island

BLAStprijs 2022 voor woningbouwplan Blossem

Compleet en duurzaam herontwerp Campus Aquafin door B-architecten

Openbare verkoop voor koepelgevangenis Breda

Vijf toekomsten koepelgevangenis Breda geschetst

Werkzaamheden aan De Koepel in Haarlem gestart

Beslaglegging De Koepel door Asselbergs opgeheven

Te koop: koepelgevangenis Arnhem

Negentiende-eeuwse gevangenis in Alkmaar herbestemd tot hotel

Introverte gevangenis opent zich als veilig en prettig schoolgebouw

AM mag voormalige gevangenis Wolvenplein herontwikkelen

Sloop Bijlmerbajes begint vandaag

Blokhuispoort is onderdeel van de stad geworden

Nederlandse bureaus aan de slag in noordelijke stationsomgeving Roeselare

Ontwerpmanifestatie Bouw Anders (slot): Cascoop De Suikerzijde

Versteend plein bij winkelcentrum Rijswijk omgetoverd tot stadspark

Taipei Performance Arts Centre geopend voor publiek

Andere nieuwsberichten

Gebouw door Kraaijvanger Architects markeert scharnierpunt Katendrecht

2 uur geleden

Naar verwachting wordt eind volgend jaar gestart met de bouw van De Scharnier op Katendrecht in Rotterdam. Het door Kraaijvanger Architects ontworpen gebouw bestaat uit een kleine 120 woningen, maatschappelijke functies en horeca.

WeWantMore geeft modeboetiek ingetogen elegantie

Gisteren, 14:42

Voor een boetiek in Leuven ontwierp de studio WeWantMore zowel het interieur als de branding, met een befaamde uitspraak van Coco Chanel in gedachten.

Ontwerpvisies voor renovatie en nieuwbouw Stadstheater Arnhem gepresenteerd

Gisteren, 13:42

De vijf genomineerde ontwerpteams voor de renovatie van het Stadstheater Arnhem hebben hun ontwerpvisie gepresenteerd. De teams van architecten en adviseurs hebben in de afgelopen twee maanden gewerkt aan een plan.

Office Winhov herstelt verzekeringsbank Arthur Staal in oude luister

Gisteren, 11:37

In het ontwerp heeft Office Winhov de twee bouwdelen van het pand gerestaureerd volgens de oorspronkelijke uitstraling, de kantoorsfeer van de jaren 1960 diende als inspiratie voor het interieur.

BNO publiceert derde editie Dutch designers Yearbook

4 uur geleden

Het jaarboek geeft een overzicht dat reikt van prijswinnend design tot beeldbepalende ontwerpers en toont volgens BNO hun vindingrijkheid in een chaotisch jaar vol onzekerheden.

Politiek: stikstofruimte niet naar wegen of luchtvaart

4 uur geleden

Vrijwel alle partijen willen dat het kabinet PAS-melders helpt en bijvoorbeeld woningbouw voorrang geeft.

Expositie over verleden en toekomst Zomerhofkwartier Rotterdam

Vandaag, 09:33

Vrijdag start in Rotterdam een expositie over het Zomerhofkwartier en Pompenburg.

Nieuw stadion Feyenoord City definitief van de baan

Gisteren, 15:59

Het Rotterdamse college van burgemeester en wethouders meldt dit woensdag aan de gemeenteraad in een voortgangsrapport.

Urgenda wil ‘mythes ontkrachten’ over wonen zonder aardgas

Gisteren, 11:02

Met een nieuw expertisecentrum wil duurzaamheidsorganisatie Urgenda mensen laten zien hoe ze hun huis kunnen verduurzamen en “mythes ontkrachten” over aardgasvrij wonen.