Negentiende-eeuwse gevangenis in Alkmaar herbestemd tot hotel

10 januari 2022, 13:52

In het oudste stadspark van Alkmaar ligt de oorspronkelijk 19^e-eeuwse gevangenis Schutterswei. Naar ontwerp van kerssens | de ruiter architecten is het gebouw getransformeerd tot hotel, waarbij door behoud van structuren en karakteristieke elementen de voormalige functie voor de gasten ervaarbaar is gebleven.

Gevangenis Schutterswei is in 1884 ontworpen door de toenmalige ‘hoofdingenieur der gevangenissen en rechtsgebouwen’ voor Justitie, Johan F. Metzelaar. Hij is ook bekend als ingenieur-architect van de koepelgevangenissen in Arnhem en Breda.

Al binnen een aantal jaren na oplevering werd besloten tot een eerste uitbreiding van het cellencomplex. In de loop der jaren volgde nog een aantal uitbreidingen en renovaties.

Oorspronkelijk bestond het uit twee aparte gebouwen. Een duidelijk structuurelement, de looproute over de as van het gebouw van de hoofdentree tot aan de achterzijde, heeft de basis gevormd voor het ontwerp en is nog duidelijk zichtbaar, vertelt kerssens | de ruiter architecten.

Herbestemming
Nadat de Penitentiaire Inrichting in 2012 de deuren moest sluiten, heeft het complex lange tijd leeg gestaan. De gemeente Alkmaar en het Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf (RVOB) gaven kerssens | de ruiter architecten opdracht om mogelijkheden voor herbestemming te onderzoeken.

Uiteindelijk is het gebouw verworven door Hotel Schutterswei Vastgoed BV en in gebruik genomen door Hotels by Sheetz. De ligging van het complex in het groen van de Alkmaarderhout, het bekendste en oudste stadspark van Alkmaar, maakt het gebouw ook aantrekkelijk voor die functie. Tegelijkertijd vormt het hotel een verrijkende functie voor de stad, aldus het architectenbureau.

Behoud structuur en karakteristieken
In het oudste gedeelte van het complex zijn op de begane grond de lounge en het restaurant gesitueerd. Een uitbreiding uit 1891 biedt plaats aan het grootste deel van de hotelkamers.

De cellengang laat nog steeds een duidelijke cellenstructuur zien. De cellen met karakteristieke elementen, structuur, troggewelven en afmetingen zijn gehandhaafd, vertelt kerssens | de ruiter architecten. Door de voormalige cellen op gevarieerde wijze te koppelen heeft het bureau hotelkamers met een voldoende afmeting gecreëerd.

De trappartijen en galerijen met staalconstructie en donkere hardstenen platen in de cellengang zijn in geheel originele staat gebleven. In de gang bevond zich oorspronkelijk aan beide zijden een raam dat zich uitstrekte over de eerste en tweede verdieping. “Aan de westzijde was alleen het bovenste gedeelte nog intact”, legt het bureau uit. “Hier is de raampartij tot op de begane grond uitgebreid.”

Beschut hof
Een gebouwuitbreiding uit 1960, gelegen aan de westzijde, is samen met de gevangenismuur gesloopt. Hierdoor is het historische gebouw zichtbaar geworden voor voorbijgangers. Door de ingreep is ook een beschut gelegen hof ontstaan, dat plaats biedt aan een terras, legt kerssens | de ruiter architecten uit.

Bij de ontwikkeling van de hotelfunctie is ernaar gestreefd de beleving van het gebouw als gevangenis te behouden, om de gasten ‘iets extra’s’ te bieden. Uitbater Hotels by Sheetz heeft volgens kerssens | de ruiter architecten als contrast aan die ambiance een uitgesproken inrichting toegevoegd.

Trefwoorden

kerssens | de ruiter architecten transformatie hotel gevangeniscomplex johan metzelaar gevangenis herbestemming alkmaar leisure

1	Rotterdam presenteert definitief ontwerp voor verbouwing Boijmans van Beuningen donderdag, 30 oktober
2	Appartementengebouw op plek oude basisscholen in Mijdrecht woensdag, 29 oktober
3	Oude werkplaats Rotterdamse haven getransformeerd tot 'basecamp' logistiek bedrijf donderdag, 30 oktober
4	Bouw eerste permanente gebouw Francis Kéré in Europa gestart woensdag, 29 oktober
5	Wenink Holtkamp Architecten borduurt met Villa R voort op context dinsdag, 28 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Bergen kiest herontwikkelingsplan kdra voor centrumlocatie

26 maart 2024

Tweede winkelstraat van Alkmaar heringericht en vergroend

28 juli 2023

Hotel in monumentaal Amsterdams pand geheel vernieuwd en uitgebreid

27 juni 2024

Nieuw cultuurgebouw voor Alkmaar naar ontwerp Mecanoo

3 maart 2022

Introverte gevangenis opent zich als veilig en prettig schoolgebouw

23 november 2021

AM mag voormalige gevangenis Wolvenplein herontwikkelen

9 juni 2021

Werkzaamheden aan De Koepel in Haarlem gestart

4 juni 2020

Sloop Bijlmerbajes begint vandaag

3 oktober 2018

Blokhuispoort is onderdeel van de stad geworden

6 juni 2018

Het Timmermansoog: Bajespuin

16 januari 2018

Oude gevangenis wordt schoolgebouw

2 maart 2017

Consortium met Hootsmans ontwerpt nieuwe gevangenis van Antwerpen

19 augustus 2021

Hootsmans wint competitie voor groot gevangeniscomplex in Zwitserland

4 mei 2021

Bouwstart 'gevangenisdorp' Haren (B) aanstaande

31 oktober 2018

Justitieel Complex Zaanstad robuust én menselijk

30 september 2016

Nieuwe gevangenis in Zaanstad opgeleverd

3 maart 2016

Eerste gevangenissen komen leeg te staan

4 oktober 2013

Kabinet sluit groot aantal gevangenissen

22 maart 2013

Remontabel en stikstofarm gebouwd zorgcentrum voor PI Scheveningen

31 januari 2022

Vijf woongebouwen op plek oude Rijkswaterstaatpanden in Alkmaar

14 februari 2022

Winnend plan van OMA, DELVA en B-architecten voor koepelgevangenis Breda

5 juli 2022

'Lifestyle-hotel' The Den in Den Bosch met bar-restaurant op hoogte

9 augustus 2022

Winkel met hotelproducten ontworpen als een hotel

23 maart 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Uitbreiding met afgeronde luifel voor Eindhovense jarenvijftigvilla

32 minuten geleden

In Eindhoven heeft Bureau Fraai een villa uit de jaren vijftig gemoderniseerd en voorzien van een eigentijdse uitbouw.

NOAHH ontwerpt nieuw zwembad in Noordersportpark Haarlem

Vandaag, 10:36

Het zwembad, dat wordt gecombineerd met ongeveer tweehonderd woningen, verrijst op de plek van het huidige zwembad De Planeet. De woningen worden naar goed Haarlems voorbeeld als hoven gegroepeerd rond het zwembad.

Spectaculaire overkapping voor vernieuwd Arnhems busstation Kronenburg

Gisteren, 16:20

Het busstation bij winkelcentrum Kronenburg in Arnhem is vernieuwd. Het station is daarbij voorzien van een golvende dubbele overkapping naar ontwerp van Ruud-Jan Kokke.

Mecanoo transformeert oud laboratoriumgebouw tot informatie- en ontvangstpaviljoen

Gisteren, 15:07

In het Taiwanese Tainan gaat Mecanoo in samenwerking met architectenbureau Mayu en ontwerpbureau Kossmanndejong een verouderd onderzoekscentrum en laboratorium transformeren.

Arons en Gelauff benoemt drie associates

3 uur geleden

Eva Heldeweg, Gijs Beckman en Thom Zijlstra zijn benoemd tot associate partner bij Arons en Gelauff architecten.

DigiBouw 2025 – enkele tips

4 uur geleden

Op 19 en 20 november 2025 vindt in het Beatrixgebouw van de Jaarbeurs in Utrecht de tweede editie van DigiBouw plaats. Enkele tips voor sessies die voor architecten van toegevoegde waarde zijn.