Negentiende-eeuwse gevangenis in Alkmaar herbestemd tot hotel

10 januari 2022, 13:52

In het oudste stadspark van Alkmaar ligt de oorspronkelijk 19^e-eeuwse gevangenis Schutterswei. Naar ontwerp van kerssens | de ruiter architecten is het gebouw getransformeerd tot hotel, waarbij door behoud van structuren en karakteristieke elementen de voormalige functie voor de gasten ervaarbaar is gebleven.

Gevangenis Schutterswei is in 1884 ontworpen door de toenmalige ‘hoofdingenieur der gevangenissen en rechtsgebouwen’ voor Justitie, Johan F. Metzelaar. Hij is ook bekend als ingenieur-architect van de koepelgevangenissen in Arnhem en Breda.

Al binnen een aantal jaren na oplevering werd besloten tot een eerste uitbreiding van het cellencomplex. In de loop der jaren volgde nog een aantal uitbreidingen en renovaties.

Oorspronkelijk bestond het uit twee aparte gebouwen. Een duidelijk structuurelement, de looproute over de as van het gebouw van de hoofdentree tot aan de achterzijde, heeft de basis gevormd voor het ontwerp en is nog duidelijk zichtbaar, vertelt kerssens | de ruiter architecten.

Herbestemming
Nadat de Penitentiaire Inrichting in 2012 de deuren moest sluiten, heeft het complex lange tijd leeg gestaan. De gemeente Alkmaar en het Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf (RVOB) gaven kerssens | de ruiter architecten opdracht om mogelijkheden voor herbestemming te onderzoeken.

Uiteindelijk is het gebouw verworven door Hotel Schutterswei Vastgoed BV en in gebruik genomen door Hotels by Sheetz. De ligging van het complex in het groen van de Alkmaarderhout, het bekendste en oudste stadspark van Alkmaar, maakt het gebouw ook aantrekkelijk voor die functie. Tegelijkertijd vormt het hotel een verrijkende functie voor de stad, aldus het architectenbureau.

Behoud structuur en karakteristieken
In het oudste gedeelte van het complex zijn op de begane grond de lounge en het restaurant gesitueerd. Een uitbreiding uit 1891 biedt plaats aan het grootste deel van de hotelkamers.

De cellengang laat nog steeds een duidelijke cellenstructuur zien. De cellen met karakteristieke elementen, structuur, troggewelven en afmetingen zijn gehandhaafd, vertelt kerssens | de ruiter architecten. Door de voormalige cellen op gevarieerde wijze te koppelen heeft het bureau hotelkamers met een voldoende afmeting gecreëerd.

De trappartijen en galerijen met staalconstructie en donkere hardstenen platen in de cellengang zijn in geheel originele staat gebleven. In de gang bevond zich oorspronkelijk aan beide zijden een raam dat zich uitstrekte over de eerste en tweede verdieping. “Aan de westzijde was alleen het bovenste gedeelte nog intact”, legt het bureau uit. “Hier is de raampartij tot op de begane grond uitgebreid.”

Beschut hof
Een gebouwuitbreiding uit 1960, gelegen aan de westzijde, is samen met de gevangenismuur gesloopt. Hierdoor is het historische gebouw zichtbaar geworden voor voorbijgangers. Door de ingreep is ook een beschut gelegen hof ontstaan, dat plaats biedt aan een terras, legt kerssens | de ruiter architecten uit.

Bij de ontwikkeling van de hotelfunctie is ernaar gestreefd de beleving van het gebouw als gevangenis te behouden, om de gasten ‘iets extra’s’ te bieden. Uitbater Hotels by Sheetz heeft volgens kerssens | de ruiter architecten als contrast aan die ambiance een uitgesproken inrichting toegevoegd.

Trefwoorden

kerssens | de ruiter architecten transformatie hotel gevangeniscomplex johan metzelaar gevangenis herbestemming alkmaar leisure

1	Vernieuwde entree westelijke reizigerstunnel Amsterdam Centraal geopend maandag, 30 juni
2	Bij Tripolis heeft Hollandse Nieuwe van binnen ‘Van Eyck’ met meanderende trap verbonden met ‘MVRDV’ woensdag, 25 juni
3	KAAN Architecten transformeert historische fabriek in Brazilië tot cultureel centrum vrijdag, 27 juni
4	Belgisch-Nederlands team geselecteerd voor ambitieus infrastructuurproject Brussels Airport donderdag, 26 juni
5	Heren 5 architecten heet voortaan SOME architects donderdag, 26 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

Bergen kiest herontwikkelingsplan kdra voor centrumlocatie

26 maart 2024

Tweede winkelstraat van Alkmaar heringericht en vergroend

28 juli 2023

Hotel in monumentaal Amsterdams pand geheel vernieuwd en uitgebreid

27 juni 2024

Nieuw cultuurgebouw voor Alkmaar naar ontwerp Mecanoo

3 maart 2022

Introverte gevangenis opent zich als veilig en prettig schoolgebouw

23 november 2021

AM mag voormalige gevangenis Wolvenplein herontwikkelen

9 juni 2021

Werkzaamheden aan De Koepel in Haarlem gestart

4 juni 2020

Sloop Bijlmerbajes begint vandaag

3 oktober 2018

Blokhuispoort is onderdeel van de stad geworden

6 juni 2018

Het Timmermansoog: Bajespuin

16 januari 2018

Oude gevangenis wordt schoolgebouw

2 maart 2017

Consortium met Hootsmans ontwerpt nieuwe gevangenis van Antwerpen

19 augustus 2021

Hootsmans wint competitie voor groot gevangeniscomplex in Zwitserland

4 mei 2021

Bouwstart 'gevangenisdorp' Haren (B) aanstaande

31 oktober 2018

Justitieel Complex Zaanstad robuust én menselijk

30 september 2016

Nieuwe gevangenis in Zaanstad opgeleverd

3 maart 2016

Eerste gevangenissen komen leeg te staan

4 oktober 2013

Kabinet sluit groot aantal gevangenissen

22 maart 2013

Remontabel en stikstofarm gebouwd zorgcentrum voor PI Scheveningen

31 januari 2022

Vijf woongebouwen op plek oude Rijkswaterstaatpanden in Alkmaar

14 februari 2022

Winnend plan van OMA, DELVA en B-architecten voor koepelgevangenis Breda

5 juli 2022

'Lifestyle-hotel' The Den in Den Bosch met bar-restaurant op hoogte

9 augustus 2022

Winkel met hotelproducten ontworpen als een hotel

23 maart 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

BNA wordt Koninklijke Bond van Nederlandse Architectenbureaus en heeft nieuwe huisstijl

4 uur geleden

De BNA gaat vanaf vandaag officieel verder onder de naam Koninklijke Bond Nederlandse Architectenbureaus. Tegelijk met deze aanpassing introduceert de vereniging een nieuwe huisstijl en website.

Diederik Dam nieuw bestuurslid Carnegie Stichting van Vredespaleis

Vandaag, 13:15

Architect Diederik Dam treedt per 1 juli toe tot het bestuur van de Carnegie Stichting, de eigenaar en beheerder van het Vredespaleis. Zijn expertise sluit goed aan “bij de bouwkundige uitdagingen waarvoor het historische Vredespaleis staat.”

Onderzoek naar scholenbouw in gemeente Groningen resulteert in 35 aanbevelingen

30 juni, 5:42

Geen grote verzamelgebouwen, maar juist kleinere gebouwen bij elkaar in de buurt. Dat is één van de adviezen van de manifestatie Schoolvoorbeeld, een initiatief van de gemeente in samenwerking met KAW en De Zwarte Hond.

Eindhoven presenteert masterplan voor Stadhuisplein en omgeving

30 juni, 4:17

Het ‘Masterplan openbare ruimte Stadhuisplein en omgeving’ is een uitwerking van de visie die Bygg Architecture & Design eind 2023 presenteerde en stelt het plein voor als een groene en levendige plek.

Zuid-Holland kijkt langs A4 en N11 naar ruimte voor zonnepanelen

3 uur geleden

De provincie, Rijkswaterstaat, ProRail, het Hoogheemraadschap van Rijnland en betrokken gemeenten hebben afgesproken de mogelijkheden te onderzoeken.

MVRDV benoemt Floris Overheul tot nieuwe algemeen directeur

Vandaag, 14:17

Met ingang van 1 juli 2025 volgt hij Sigrid Baas op; zij bekleedde de functie sinds november 2023 op interim-basis. Overheul werkte hiervoor bij Mecanoo.

Meer hypotheekaanvragen voor verbouwing en verduurzaming huis

Vandaag, 12:09

De Hypotheker wijt de stijging aan een tekort aan geschikte seniorenwoningen, waardoor 55-plussers vaker kiezen voor het levensloopbestendig maken van de huidige woning in plaats van verhuizen.