Negentiende-eeuwse gevangenis in Alkmaar herbestemd tot hotel

10 januari 2022, 13:52

In het oudste stadspark van Alkmaar ligt de oorspronkelijk 19^e-eeuwse gevangenis Schutterswei. Naar ontwerp van kerssens | de ruiter architecten is het gebouw getransformeerd tot hotel, waarbij door behoud van structuren en karakteristieke elementen de voormalige functie voor de gasten ervaarbaar is gebleven.

Gevangenis Schutterswei is in 1884 ontworpen door de toenmalige ‘hoofdingenieur der gevangenissen en rechtsgebouwen’ voor Justitie, Johan F. Metzelaar. Hij is ook bekend als ingenieur-architect van de koepelgevangenissen in Arnhem en Breda.

Al binnen een aantal jaren na oplevering werd besloten tot een eerste uitbreiding van het cellencomplex. In de loop der jaren volgde nog een aantal uitbreidingen en renovaties.

Oorspronkelijk bestond het uit twee aparte gebouwen. Een duidelijk structuurelement, de looproute over de as van het gebouw van de hoofdentree tot aan de achterzijde, heeft de basis gevormd voor het ontwerp en is nog duidelijk zichtbaar, vertelt kerssens | de ruiter architecten.

Herbestemming
Nadat de Penitentiaire Inrichting in 2012 de deuren moest sluiten, heeft het complex lange tijd leeg gestaan. De gemeente Alkmaar en het Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf (RVOB) gaven kerssens | de ruiter architecten opdracht om mogelijkheden voor herbestemming te onderzoeken.

Uiteindelijk is het gebouw verworven door Hotel Schutterswei Vastgoed BV en in gebruik genomen door Hotels by Sheetz. De ligging van het complex in het groen van de Alkmaarderhout, het bekendste en oudste stadspark van Alkmaar, maakt het gebouw ook aantrekkelijk voor die functie. Tegelijkertijd vormt het hotel een verrijkende functie voor de stad, aldus het architectenbureau.

Behoud structuur en karakteristieken
In het oudste gedeelte van het complex zijn op de begane grond de lounge en het restaurant gesitueerd. Een uitbreiding uit 1891 biedt plaats aan het grootste deel van de hotelkamers.

De cellengang laat nog steeds een duidelijke cellenstructuur zien. De cellen met karakteristieke elementen, structuur, troggewelven en afmetingen zijn gehandhaafd, vertelt kerssens | de ruiter architecten. Door de voormalige cellen op gevarieerde wijze te koppelen heeft het bureau hotelkamers met een voldoende afmeting gecreëerd.

De trappartijen en galerijen met staalconstructie en donkere hardstenen platen in de cellengang zijn in geheel originele staat gebleven. In de gang bevond zich oorspronkelijk aan beide zijden een raam dat zich uitstrekte over de eerste en tweede verdieping. “Aan de westzijde was alleen het bovenste gedeelte nog intact”, legt het bureau uit. “Hier is de raampartij tot op de begane grond uitgebreid.”

Beschut hof
Een gebouwuitbreiding uit 1960, gelegen aan de westzijde, is samen met de gevangenismuur gesloopt. Hierdoor is het historische gebouw zichtbaar geworden voor voorbijgangers. Door de ingreep is ook een beschut gelegen hof ontstaan, dat plaats biedt aan een terras, legt kerssens | de ruiter architecten uit.

Bij de ontwikkeling van de hotelfunctie is ernaar gestreefd de beleving van het gebouw als gevangenis te behouden, om de gasten ‘iets extra’s’ te bieden. Uitbater Hotels by Sheetz heeft volgens kerssens | de ruiter architecten als contrast aan die ambiance een uitgesproken inrichting toegevoegd.

Trefwoorden

kerssens | de ruiter architecten transformatie hotel gevangeniscomplex johan metzelaar gevangenis herbestemming alkmaar leisure

1	Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025 maandag, 1 september
2	Woontoren De Vrijheid door Atelier Kempe Thill in Bajeskwartier opgeleverd maandag, 1 september
3	Nominaties Woongebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 3 september
4	Tweede prijs voor ontwerp Caruso St John, Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke en SteenhuisMeurs bij tender Tilburgse spoorzone woensdag, 3 september
5	CO2-gestuurd ontwerpen is oog hebben voor kosten. Betaalbaar is duurzamer! donderdag, 28 augustus

Gerelateerde nieuwsberichten

Bergen kiest herontwikkelingsplan kdra voor centrumlocatie

26 maart 2024

Tweede winkelstraat van Alkmaar heringericht en vergroend

28 juli 2023

Hotel in monumentaal Amsterdams pand geheel vernieuwd en uitgebreid

27 juni 2024

Nieuw cultuurgebouw voor Alkmaar naar ontwerp Mecanoo

3 maart 2022

Introverte gevangenis opent zich als veilig en prettig schoolgebouw

23 november 2021

AM mag voormalige gevangenis Wolvenplein herontwikkelen

9 juni 2021

Werkzaamheden aan De Koepel in Haarlem gestart

4 juni 2020

Sloop Bijlmerbajes begint vandaag

3 oktober 2018

Blokhuispoort is onderdeel van de stad geworden

6 juni 2018

Het Timmermansoog: Bajespuin

16 januari 2018

Oude gevangenis wordt schoolgebouw

2 maart 2017

Consortium met Hootsmans ontwerpt nieuwe gevangenis van Antwerpen

19 augustus 2021

Hootsmans wint competitie voor groot gevangeniscomplex in Zwitserland

4 mei 2021

Bouwstart 'gevangenisdorp' Haren (B) aanstaande

31 oktober 2018

Justitieel Complex Zaanstad robuust én menselijk

30 september 2016

Nieuwe gevangenis in Zaanstad opgeleverd

3 maart 2016

Eerste gevangenissen komen leeg te staan

4 oktober 2013

Kabinet sluit groot aantal gevangenissen

22 maart 2013

Remontabel en stikstofarm gebouwd zorgcentrum voor PI Scheveningen

31 januari 2022

Vijf woongebouwen op plek oude Rijkswaterstaatpanden in Alkmaar

14 februari 2022

Winnend plan van OMA, DELVA en B-architecten voor koepelgevangenis Breda

5 juli 2022

'Lifestyle-hotel' The Den in Den Bosch met bar-restaurant op hoogte

9 augustus 2022

Winkel met hotelproducten ontworpen als een hotel

23 maart 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

D66 wil stad bouwen in nieuwe polder tussen Amsterdam en Almere

Vandaag, 14:36

IJstad, zoals D66 de nieuwe stad voorlopig heeft genoemd, moet ruimte bieden aan 60.000 woningen.

's-Hertogenbosch selecteert acht ontwerpteams voor volgende ronde Citadelpoort

Vandaag, 13:31

In het gebied ten noorden van de Citadel wil de gemeente 185 tot 200 woningen bouwen, een nieuw onderkomen voor Design Museum Den Bosch realiseren en een ‘oeverpark’ aanleggen. Ook moet er een nieuwe Lage Diezebrug komen.

Tweede prijs voor ontwerp Caruso St John, Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke en SteenhuisMeurs bij tender Tilburgse spoorzone

Vandaag, 10:00

Caruso St John, Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke (ADVMB), SteenhuisMeurs eindigden onlangs op de tweede plaats bij een tender voor de Tilburgse Spoorzone.

Nominaties Woongebouw van het Jaar 2025 bekend

Vandaag, 09:00

Als onderdeel van de Architectenweb Awards 2025 wordt begin november de prijs voor Woongebouw van het Jaar 2025 uitgereikt. Uit de veertig inzendingen voor deze prijs heeft de jury vijf projecten genomineerd.

Energiekosten huishoudens Randstad lager dan in rest van het land

Vandaag, 12:27

In Groningen betaalt een gezin gemiddeld 105 euro meer per maand aan energie dan een vergelijkbaar huishouden in Utrecht.

ING en Rabobank stoppen 200 miljoen euro in Nationaal Warmtefonds

Gisteren, 11:58

Het fonds verwacht dat de bijdrage 12.500 huishoudens helpt bij het energiezuiniger maken van hun woning. Met een lening kunnen ze bijvoorbeeld een warmtepomp aanschaffen of hun vloeren isoleren.