Timeless Box, Skybox Johan Cruijff ArenA, Amsterdam
1 december 2023
Wie staat er bij stil dat er golven schuil gaan in de bruine kartonnen dozen, die stil en onopvallend door de wereld bewegen? Het materiaal waarvan ze gemaakt zijn bestaat uit twee platen dik karton waartussen een dunner kartonnen blad op en neer golft. Een papieren golf schept ruimte en structuur. Met die lucht en kreukelzone is het sterk, licht en heeft het zelfs isolerende en beschermende eigenschappen.
Voor het ontwerp in The Timeless Box, een skybox in de Johan Cruijff ArenA in Amsterdam, op uitnodiging van Hans van Veggel en Timeless Investments, werkte architectenbureau ZJA met dit alledaagse materiaal, maar negeerde alle nuttige eigenschappen ervan. Het gaat hier om de schoonheid die is op te wekken door een spel twee soorten golven: machinaal regelmatige, en golven met een natuurlijker regelmaat.
Wanden van golfkarton
Net als de binnenkant van het golfkarton zijn de wanden in de Timeless Box opgebouwd uit simpele, regelmatige elementen: 6000 platen golfkarton van 6mm dik, naar een geraffineerd ontwerp met de laser-zaag gesneden, plaat voor plaat, en zorgvuldig, met de hand op elkaar gelijmd. Een herhalend proces, waarbij niet één plaat identiek is. Vervolgens werden de duizenden platen één voor één zorgvuldig met de hand verlijmd. Het resultaat is een omgeving die een boeiende visuele en ruimtelijke ervaring biedt, verwijzend naar natuurlijke schoonheid. De zachte, golvende lijnen in wanden, bank en bar-element, zijn vastgelegd in algoritmes die in de natuur ook de vorm van heuvels, rimpelingen in een meer of de ribbelige zandduinen in de woestijn beschrijven.
Parametrische ontwerp-methode
In het sprookje van Repelsteeltje wordt de wanhopige molenaarsdochter opgesloten in een kamer om uit een berg stro goud te spinnen. Ze wordt gered door de verschijning van Repelsteeltje, een geheimzinnige sarcastische dwerg, die inderdaad aan haar spinnewiel goud maakt van stro. De parametrische ontwerp-methode die voor de Timeless Box gebruikt is, tovert uit het van stro gemaakte karton, een soort goud. Dat goud bestaat hier uit een duizelingwekkende ruimtelijke kijk-ervaring. Wie de tijd neemt en van positie verandert, ontdekt kleurnuances, wisselende diepte-effecten, lichte en donkere golven en tegengolven.
Een wiskundig spel
Het materiaal lijkt soms water, dan weer grof geweven stof, dan weer een papieren rots. Al die gedaanteverwisselingen zijn het gevolg van een wiskundig spel met twee soorten golven. De rechte, regelmatige golven in het karton botsen op de sierlijke golven waarin het materiaal gesneden is. Ze doorsnijden elkaar en zo ontstaan patronen van schaduw en weerspiegeling. Een kleine verandering van positie in de ruimte roept schaduwen en nieuwe golfpatronen op.
In de Timeless Box bevind je je binnenin een sculptuur, waar muziek voor de ogen gemaakt wordt van licht, karton en algoritmes. The Timeless Box laat zien dat je met een verfijnd ontwerp, vele uren handwerk en concentratie zelfs met eenvoudig materiaal een ervaring van schoonheid en luxe kunt creëren.