Vernieuwing Drieklimatenkas Hortus Botanicus

1 december 2023

De blikvanger van de Amsterdamse Hortus is begin jaren 90 ontworpen door architectenbureau ZJA, als een eigentijdse constructie van staal en glas. Drie decennia later is de Drieklimatenkas toe aan een grootscheepse renovatie. Dankzij isolerende daken en gevels, hergebruik van (regen)water en slimme energiezuinige klimaatsystemen, zal dit de eerste zichtbaar duurzame, volledig klimaatneutrale publiekskas worden. Met een verbeterde beleving, zowel van buiten als binnen, terwijl de herkenbare verschijningsvorm blijft behouden. Ook de planten zullen door de herinrichting optimaal van de oriëntatie van het gebouw gaan profiteren. Een toekomstbestendige plek, waar je alles te weten kunt komen over biodiversiteit en de relatie met het klimaat.

Blikvanger van staal en glas
De Drieklimatenkas van de Hortus Botanicus aan de Nieuwe Herengracht is sinds 1993 een markant gebouw in het Amsterdamse centrum. Met zijn vernuftige combinatie van onderdelen uit productiekassen uit het Westland en een uitwendig skelet dat via trekstangen op het dak de constructie zijn stevigheid geeft, was het een flexibel en functioneel ontwerp dat de beroemde plantencollectie een nieuw huis gaf. Een aantrekkelijke hedendaagse gedaante in een eeuwenoud instituut, omringd door historische gebouwen. Het werd een geliefde attractie voor bezoekers en Amsterdammers. Inmiddels zijn er bijna dertig jaar verstreken en stelt het heden nieuwe eisen. Met de vernieuwing wil de Hortus een volledig duurzame kas realiseren die niet alleen een optimaal onderdak aan de plantencollectie biedt, maar ook een toekomstbestendige locatie is en het verhaal van de biodiversiteit vertelt. Net als in 1993 levert ZJA het architectonische ontwerp.

Het verhaal van de biodiversiteit
De klimaatcrisis en het verlies van biodiversiteit dat daarmee samenhangt is een van de grootste bedreigingen van onze tijd. De Hortus vertelt dit verhaal vanuit de planten, en wil in de vernieuwde kas laten zien wat het effect van klimaat op de biodiversiteit is, en het effect van biodiversiteitsverlies voor het leven op aarde. De Hortus wil een inspirerend voorbeeld geven aan alle Amsterdammers, en laten zien waar we met de hele stad naartoe moeten: een geheel duurzame kas, gasloos verwarmd. Die ons leert over het belang van planten op aarde. Met als doel dat mensen begrijpen hoe belangrijk groen is voor het leven op aarde, en daarnaar gaan handelen.

Ontwerp vernieuwing en verduurzaming Drieklimatenkas
Het nieuwe ontwerp van ZJA draagt de duurzame vernieuwing zichtbaar uit, terwijl het beeldbepalende silhouet van de iconische kas herkenbaar blijft. Het dak krijgt met transparante luchtkussens van ETFE folie een isolerende huid wat bij uitstek de ambitie van de Hortus uitdrukt: een geheel duurzame kas, gasloos verwarmd. De karakteristieke hoofddraagconstructie met drukstaven en trekstangen blijft behouden en de lichtgewicht luchtkussens zijn ingepast met respect voor de bestaande constructie en geometrie. Het enkelglas wordt vervangen door isolerend dubbelglas. Ook het kenmerkende ritme en de verfijning van de bestaande gevel met witte belijning komen terug. Zo blijven de uitstraling in vorm, kleur, maat en schaal herkenbaar, zoals zovelen Amsterdammers en bezoekers de iconische kas inmiddels kennen. En blijven de waarde en uitgangspunten van het oorspronkelijke ontwerp - licht en rankheid voor een optimale daglichttoetreding - behouden. Via een zeshonderd meter lange verbinding levert H’ART Museum al jarenlang ondergronds zijn restwarmte aan de Drieklimatenkas, maar gecombineerd met de hoog-isolerende gebouwschil kan de kas nu volledig van het gas af. Met alle duurzame maatregelen zal de Drieklimatenkas de eerste gasloze publiekskas van Nederland worden.

Slim klimaatsysteem en ruim zicht
Een slim klimaatsysteem dat temperatuur, luchtvochtigheid, luchtsnelheid, CO2 gehalte, lichtintensiteit en irrigatie bijhoudt maakt het mogelijk de omstandigheden optimaal te houden. Regenwater wordt verzameld en geborgen in een centrale waterberging en gebruikt voor de irrigatie van de planten. De benodigde installaties worden allemaal zoveel mogelijk weggewerkt, om in de kas zoveel mogelijk vrij zicht te houden. De karakteristieke stalen loopbrug zal een nieuwe opbouw passeren, die als waterval fungeert en de technische installaties centraliseert en grotendeels verbergt. De planten zullen door de herinrichting optimaal van de oriëntatie van het gebouw gaan profiteren. Behalve een volledig vernieuwd tropisch kasdeel, de nieuwe Kaapse ruimte en het woestijndeel, komt er ook extra tentoonstellingsruimte om het verhaal van biodiversiteit en de relatie met klimaat uit te leggen op wereldschaal. Vanuit het nieuwe uitkijkpunt op de wereldkamer in de Kaapse kas heb je een prachtig uitzicht op de drie klimaten. Met alle duurzame aanpassingen, het behoud van de kenmerkende elementen en een optimale leefomgeving voor de plantencollectie zal de vernieuwde Drieklimatenkas van de Hortus klaar zijn voor de toekomst.

Locatie

ZJA

Neem contact op

Staat van realisatie Niet van toepassing

Start ontwerpproces 2019

Oplevering 2025

Plaats Amsterdam

Meewerkende partijen

ArchitectZJA Zwarts & Jansma ArchitectenOpdrachtgeverHortus Botanicus AmsterdamAannemerAkorConstructeurABTInterieurontwerperDesignwolf, CopijnLandschapsarchitectBOOM LandscapeProjectmanagementInfinitus Solutions, C & R Hospitality ServicesInstallateurLek/Habo

Leveranciers

Dak leverantierBuitink Technology StaalbouwVic Obdam Staalbouw GevelleverancierKingspan Light + Air

Stel jezelf kort voor! Dan weet het betreffende bedrijf wie hun brochure gedownload heeft.

Wil je niet bij elke download jouw gegevens in hoeven voeren?
Klik dan hier om in te loggen. Heb je nog geen account? Maak dan hier een gratis account aan.

Voornaam

Achternaam

E-mailadres

Downloaden

Wanneer je brochures downloadt op Architectenweb.nl worden relevante gegevens van jou – zoals jouw naam en e-mailadres – met het betreffende bedrijf gedeeld. Meer hierover lees je in ons privacybeleid.

Frank Allart Schuifdeurtrekringen

Brochure

Stel jezelf kort voor! Dan weet het betreffende bedrijf wie hun model gedownload heeft.

Wil je niet bij elke download jouw gegevens in hoeven voeren?
Klik dan hier om in te loggen. Heb je nog geen account? Maak dan hier een gratis account aan.

Voornaam

Achternaam

E-mailadres

Downloaden

Wanneer je modellen downloadt op Architectenweb.nl worden relevante gegevens van jou – zoals jouw naam en e-mailadres – met het betreffende bedrijf gedeeld. Meer hierover lees je in ons privacybeleid.

Neem contact op met ZJA

Je bent momenteel niet ingelogd. Hierdoor is het alleen mogelijk om meer informatie per e-mail op te vragen. Wil je liever gebeld worden of documentatie per post ontvangen? Klik dan hier om in te loggen.
Heb je nog geen account? Maak dan hier een gratis account aan.

Voornaam

Achternaam

E-mailadres

Opmerkingen