Verslag van Architectenreis 2015: Guangzhou

18 november 2015, 11:53

Van 6 tot en met 12 november organiseerde Architectenweb voor veertig architecten van grotere bureaus en verschillende leveranciers een rondreis door de Pearl River Delta in Zuidoost-China. Hier bezochten we drie steden. De tweede stop: Guangzhou.

Bijna iedere grote Chinese stad heeft er een of werkt eraan: een monumentale as waaraan de belangrijkste openbare gebouwen en hoogste torens van de stad staan. Van alle Chinese steden heeft Guangzhou, op twee uur rijden van Hong Kong, waarschijnlijk het indrukwekkendste ensemble gebouwd. Hier staat niet alleen de hoogste toren van China, maar ook een theater, een bibliotheek en een museum, plus nog eens twee enorm hoge kantoortorens.

Het geheel doet ergens wel wat denken aan een mannelijke vogel die in een paringsdans zijn mooiste veren tentoonspreid om een vrouwtje te verleiden. Een van de architecten die deelnam aan de studiereis constateerde dat Guangzhou het beeld van de Westerse stad heeft nagebouwd en vroeg zich af of de stad de bijbehorende inhoud ook kon bieden. In het korte bezoek aan de stad kon hier geen uitsluitsel over gegeven worden. Met meer dan vijftien miljoen inwoners zou je zeggen dat de stedelijke druk voor deze voorzieningen meer dan aanwezig is. Maar in en om de gebouwen was het bij ons bezoek steeds opvallend rustig.

De monumentale as in het centrum van Guangzhou ligt dwars op de Parelrivier en loopt van de noordoever door tot op de zuidoever. Vooral vanuit de hoogbouw is de as goed te ervaren. Op het maaiveld is dat lastiger. Dat komt vooral door de schaal van het gebied. Om het plein in het midden niet nog groter te maken dan hij al is, is eromheen een park aangelegd. De hoge beplanting hiervan onttrekt de lagere publieke gebouwen echter af en toe aan het zicht, waardoor het geheel wat onoverzichtelijk wordt. De beste manier om je hier te oriënteren is door de hoogbouw te volgen. Uiteindelijk blijf je als voetganger het gevoel houden in een te groot stedelijke gebaar rond te lopen.

De gebouwen rond het ‘praalplein’ zijn ontworpen door een internationaal gezelschap van architecten. De bibliotheek is ontworpen door Nikken Sekkei, het museum door Rocco Architects en het theater door Zaha Hadid Architects. De uitkijktoren op de zuidoever van de stad is ontworpen door het Nederlandse Information Based Architecture. De ronde wolkenkrabber is ontworpen door Wilkinson Eyre, de hoekige wolkenkrabber door KPF.

Bibliotheek, museum en theater
Van de verschillende gebouwen is de bibliotheek het gewoonst. Het licht gekromde gebouw is georganiseerd rond een licht atrium dat over de volledige lengte en hoogte van het gebouw loopt. Het atrium zelf en de verdiepingen zijn wat spartaans ingericht. Iets meer atmosfeer en ruimte voor ontmoeting had hier niet misstaan.

Heel anders is het gigantische museum van de stad. De verspringingen in de gevel maskeren slim hoe gesloten het gebouw van buiten is. Binnen verkleint een dubbele stalen ‘voile’ slim de grote schaal van het gebouw. Alle tentoonstellingsruimtes liggen in een ring rond een atrium. Wanneer je rond dit atrium beweegt, bevindt je je voor, tussen en achter de gebouwhoge voiles. Een prachtig spel van doorzichtigheid.

Het dubbele theater naar ontwerp van Zaha Hadid Architects is wereldwijd gepubliceerd en valt wat betreft het ontwerp van zijn grootste zaal absoluut niet tegen. Hier komt de vrijgevormde architectuur van Zaha Hadid werkelijk tot zijn recht, merkte een van meereizende architecten op. Vooral de buitenzijde van de gebouwen bleken plaatselijk sterk vervuild en ook bouwkundige mankementen te vertonen. Of zoals een inwoner van de stad later zou opmerken: regent het buiten hard, dan regent het er binnen zachtjes. Dit bijzondere ontwerp verdient beter.

International Finance Center
Van de twee torens die achter de publieke gebouwen staan, is het door Wilkinson Eyre ontworpen Guangzhou International Finance Center (IFC) de bijzonderste. De toren heeft een plattegrond in de vorm van een opgebolde driehoek. In zijn silhouet wordt de toren naar boven toe steeds iets slanker.

De onderste zeventig verdiepingen van de toren zijn ingericht als kantoorruimte. De bovenste dertig verdieping huisvest een Four Seasons Hotel. Alle hotelkamers liggen rond een atrium, wat betekent dat vanaf de dubbelhoge foyer op de zeventigste verdieping omhoog gekeken kan worden tot het glazen dak van de toren. Een hotel van letterlijk en figuurlijk ongekend hoog niveau.

Canton Tower
Op de zuidoever van de Parelrivier is de Canton Tower met zijn spectaculaire gedraaide vorm de tegenhanger van het IFC in de skyline van Guangzhou. De 600 meter hoge uitkijk- en televisietoren is ontworpen door Mark Hemel en Barbara Kuit van het Nederlandse architectenbureau Information Based Architecture, dat hierbij samenwerkte met het Nederlandse kantoor van het internationale ingenieursbureau Arup.

Van een brede basis met winkels worden bezoekers aan de Canton Tower met glazen liften omhooggeschoten. Voor extra bezoekerscapaciteit hebben de liften twee verdiepingen en kent het uitzichtplatform bovenin ook twee verdiepingen. Wie geen hoogtevrees heeft kan door een glazen vloer vanaf het uitzichtplatform 450 meter naar beneden kijken.

Information Based Architecture heeft ervoor gekozen de glazen pui van het uitkijkplatform achter het constructieve diagrid te leggen. Dit houdt het silhouet van de toren strak, maar zorgt er op het uitkijkplatform voor dat het uitzicht sterk wordt ingekaderd. De diagonale kozijnen van de glazen pui kaderen het uitzicht nog verder in. Dat is jammer.

‘s Avonds transformeert de Canton Tower tot een enorm lichtkunstwerk dat continu van kleur verandert. Hier overheen worden bovenin de toren grote reclameboodschappen getoond. De Canton Tower heeft te maken met tegenvallende bezoekersaantallen, zo vertelde onze gids in Guangzhou; reclames moeten de inkomsten nu aanvullen.

Smog
De context helpt de exploitatie van de Canton Tower niet. Zoals we met het reisgezelschap zelf ook goed konden ervaren heeft Guangzhou regelmatig te maken met smog. Tijdens ons bezoek aan de stad was op geen enkel moment de horizon te zien. Echt ver kijken vanaf de Canton Tower was er helaas ook niet bij.

Onze gids vertelde dat zodra er blauwe lucht te zien is in de stad, veel inwoners er een foto van maken, die delen op sociale media, en naar buiten gaan. Meer dan tweehonderd dagen per jaar is er in de stad echter geen blauwe lucht te zien, vertelde ze. Hoe interessant de gebouwen in het centrum van de stad ook zijn, om de leefkwaliteit in de stad werkelijk te verhogen zal eerst de smog in de stad teruggedrongen moeten worden.

P.S.
Enkele kilometers uit het centrum van de stad bezochten we met het reisgezelschap ook het Redtory district: een fabrieksterrein uit de jaren zestig waar conserven geproduceerd werden, maar waar zich nu creatieve bedrijven gevestigd hebben. Opvallend in het gebied is dat de gevels van de oude gebouwen niet gerestaureerd zijn, zoals in het westen in de regel gebeurt, maar dat het bouwvallige uiterlijk bewust intact gelaten is. Veel gebouwen hebben daardoor een subliem-soort-van-schoonheid over zich gekregen.

Het is interessant om te zien dat ook dit soort creatieve broedplaatsen in China al een plek hebben. In het hoogstedelijke Guangzhou vormt het Redtory district een oase van rust en kleinschaligheid. Een van de galeriehouders vertelde wel dat het gerucht gaat dat de oude gebouwen plaats moeten maken voor nieuwbouw. Mocht het zover komen, dan zijn er wellicht minder centraal gelegen plekken in deze enorme stad die de functie van broedplaats kunnen overnemen.

De Architectenreis 2015 werd mede mogelijk gemaakt door AGC, Daikin, Derako, Desso, Kingspan, Renson, Reynaers en Rockfon.

Architectenweb organiseerde deze studiereis samen met Rientjes & Partners.

Trefwoorden

canton tower michiel van raaij architectenreis 2015 guangzhou smog guangzhou opera house

1	Voormalig V&D-pand in Maastricht wordt woon- en winkelcomplex maandag, 9 december
2	Woongebouwen met houten modules vervangen verouderde portiekflats Schalkwijk vrijdag, 6 december
3	Schiphol zoekt architecten om luchthaven consistentere uitstraling te geven vrijdag, 6 december
4	Maarten van Kesteren ontvangt Abe Bonnema Prijs voor Jonge Architecten 2024 zaterdag, 7 december
5	Bouw hoogbouwcomplex The Modernist tegenover Rotterdam Centraal gestart maandag, 9 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Verslag van Architectenreis 2019: Tokyo

22 november 2019

Verslag van Architectenreis 2017: São Paulo

14 november 2017

China telt 102 miljoenensteden

20 maart 2017

Verslag van Architectenreis 2015: Hong Kong

17 november 2015

Verslag van Architectenreis 2015: Shenzhen

19 november 2015

Verslag van Architectenreis 2017: Rio de Janeiro

16 november 2017

Ma Yansong sponsort reis naar China

18 april 2017

Verslag van Architectenreis 2017: Brasilia

15 november 2017

Verslag van Architectenreis 2015: Hong Kong

17 november 2015

Chinees operagebouw Zaha Hadid voltooid

4 maart 2011

Verslag van Architectenreis 2015: Shenzhen

19 november 2015

Rotterdam heeft eerste Smog Free Tower

9 september 2015

Hoogste toren van China geopend

29 september 2010

Video: Reaching for the sky

1 november 2013

Chinese toren van Nederlandse architect ‘staat’

6 oktober 2008

Chinees theater Hadid getroffen door brand

12 mei 2009

Grootste circulaire toren ter wereld opgeleverd

2 januari 2014

West 8 maakt masterplan Guangzhou-delta

25 februari 2013

'Verstedelijking China kost 6,3 biljoen euro'

21 mei 2013

NL architect bouwt tv-toren van maar liefst 610 meter

10 december 2005

Lucht boven China viezer dan ooit gemeten

9 november 2015

Verslag van Architectenreis 2019: Kyoto

21 november 2019

Toon alles

Andere nieuwsberichten

TALKS about architecture organiseert twee lezingen in januari

Gisteren, 16:26

De Italiaanse architect Francesca Torzo bijt op donderdag 16 januari het spits af, een week later op 23 januari gevolgd door het Zweedse Fabel Arkitektur.

Bonaire krijgt kleurrijke en volwaardige gemeenschapsbibliotheek

Gisteren, 15:26

Met de realisatie van de bibliotheek, waarvoor het Groningse advies- en ontwerpbureau includi het interieur heeft ontworpen, gaat voor de eilandbewoners een droom in vervulling.

Gevel van zonnepanelen voor onderwijscomplex De Kikker

Gisteren, 14:32

De gevel van onderwijscomplex De Kikker in Amsterdam is grondig vernieuwd. De oude gifgroene beplating heeft plaatsgemaakt voor een kleurrijke gevel van zonnepanelen.

BouwBeurs 2025 vanaf 3 februari in Koninklijke Jaarbeurs

Gisteren, 13:20

De Jaarbeurs in Utrecht biedt van 3 tot en met 7 februari 2025 ruimte aan zes hallen vol nieuwe producten en ontwikkelingen, kennissessies, sectorpresentaties en meer.