Collective Gardens Revival door PUPA

IABR-2014: landschap als ecologisch medicijn

30 mei 2014, 13:55

Donderdag is de zesde editie van de Internationale Architectuurbiënnale Rotterdam (IABR-2014-) van start gegaan. Architectenweb heeft de hoofdtentoonstelling Urban by Nature bezocht en zag dat de focus ligt op landschapsarchitectuur. Is de stedenbouwkundige van de 21^e eeuw een landschapsarchitect?

Tekst Ronnie Weessies

We leven in het Antropoceen, vertelde curator Dirk Sijmons bij de opening van de IABR. De invloed van de mens op de aarde reikt inmiddels zover, dat we niet meer kunnen ontsnappen aan onze verantwoordelijkheid voor de natuur. Wat de mens doet, heeft directe gevolgen voor het verloop van natuurlijke processen.

Met dit uitgangspunt kunnen we onszelf de schuld geven van milieuproblemen en zaken als klimaatverandering, maar een optimistisch ontwerper als Sijmons kijkt uiteraard liever naar de mogelijkheden om de dingen ten goede te doen keren. De tentoonstelling Urban by Nature laat zien op welke manieren architectuur hier aan bij kan dragen.

Voormalige industriële gebieden die worden getransformeerd tot parken, een nieuw landschap dat bloeit op boorstof uit een pas aangelegde treintunnel; het menselijke vernuft om de natuur mee te laten profiteren van onze ontwikkelingen is ongekend. We zijn zelfs al zover om grond die nergens voor wordt gebruikt om te zetten in ‘nieuwe wildernis’.

Ecologisch verantwoord
Opvallend aan de expositie is de grote rol die wordt toegedicht aan landschapsarchitectuur om ecologisch verantwoord om te gaan met onze omgeving. Het zou daarbij gemakkelijk zijn te wijzen naar de curator, die zelf landschapsarchitect is. Veel van het getoonde werk is echter ontworpen door bureaus uit de ‘reguliere’ architectuur of stedenbouw.

Neem bijvoorbeeld de deeltentoonstelling Rebuild by Design, waar de beste inzendingen van de gelijknamige prijsvraag zijn te zien. Om het door de orkaan Sandy getroffen gebied aan de oostkust van de VS klimaatbestendig te herbouwen, zetten ook kantoren als BIG en OMA in op strategieën voor het landschap. Bouwen dient vooral ter invulling.

Charles Waldheim, hoofd landschapsarchitectuur bij de Harvard Graduate School of Design, schrijft in zijn essay over de IABR dat in de expositie vraagtekens worden gezet bij ‘de ononderbroken relevantie van een architectonische metafoor voor de stedelijke orde, maar ook bij de ononderbroken status van het architectonische object binnen de hedendaagse stedenbouw’.

We moeten meer het landschap analyseren om tot goede stedenbouw te komen, zo luidt een van de boodschappen die Urban by Nature uitdraagt. Wat kenmerkt de ondergrond, hoe lopen de verschillende stromen door de stad en hoe kunnen al deze lagen op een ecologisch goede wijze worden verbonden tot een geheel?

Een en ander is uitgewerkt in het IABR-Projectatelier Rotterdam, het sluitstuk van de expo in hal 3. De bureaus .Fabric en James Corner Field Operations hebben vier samenhangende strategieën voor een nieuw metabolisme in de Maasstad ontwikkeld, op basis van data die op een Nederland van Boven-achtige wijze zijn weergegeven.

Verschuivende focus
Erg sprekend en zinvol allemaal, maar is hiermee de landschapsarchitect opgestaan als de stedenbouwkundige van deze eeuw, zoals Waldheim betoogt in zijn essay over de IABR? Of moeten we het zien als onderdeel van de verschuivende focus in de stedenbouw, waar de bakens sinds de economische crisis toch al flink zijn verzet?

Hoe dan ook, Urban by Nature viert het landschap, ook in de opzet van de tentoonstelling. De zogeheten Tuinkamer is visueel verbonden met het fleurigste deel van het Museumpark, het ‘ondergrondse’ deel is vormgegeven als een tunnelbuis en de hal die in het teken staat van het stedelijk metabolisme biedt zicht op de verkeersstromen van de Westzeedijk.

De Internationale Architectuurbiënnale Rotterdam gaat door tot en met 24 augustus. Naast de tentoonstellingen in de Kunsthal en het Natuurhistorisch Museum kent het evenement ook een uitgebreid aanvullend programma met onder meer congressen en excursies. Architectenweb is mediapartner van IABR-2014-.

Trefwoorden

dirk sijmons urban by nature iabr

1	Nominaties Kantoorgebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 10 september
2	10 nieuwe steden dinsdag, 9 september
3	Bouwend Nederland: ‘Er komt een groot tekort aan bouwers’ dinsdag, 9 september
4	Rijksbouwmeester: tijd van nieuwe steden bouwen ligt achter ons maandag, 8 september
5	Transformatie Arnhems postgebouw tot rijkskantoor De Nieuwe Post van start woensdag, 10 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Een iglo of een heuvel met een hoedje op?

3 juni 2014

Amsterdam overweegt deelname IABR 2016

2 oktober 2014

Nederland en België werkveld voor IABR-tweeluik

20 april 2017

‘Meer aandacht voor gevolgen overstromingen’

16 juli 2014

IABR-2016: handen en hoofd niet meer gescheiden

26 april 2016

'Nederlandse' drijvende tuin in Taiwanese stad

15 januari 2015

Flexibele transformatie OMA voor Lafayette

4 augustus 2014

De Urbanisten: Klimaat en leefbaarheid tegelijk aanpakken

15 april 2014

Royal HaskoningDHV: Wateropgaven zijn vakoverstijgend

25 april 2014

Geuze: ‘Op de hoger gelegen grond blijken de rijken te wonen’

23 mei 2014

Het Nieuwe Instituut bouwt Yourtopia-paviljoen

15 april 2014

Ruim 132.000 bezoekers voor 5e IABR

18 december 2012

‘Oplossen milieuproblemen begint in de stad’

5 februari 2014

'Eerst kijken waar de waterdreiging vandaan komt'

21 mei 2014

Druk programma tijdens IABR-2014-

23 mei 2014

Architectuurjaar 2012 (2): 5e IABR

11 december 2012

Contract Schieblock minstens vijf jaar verlengd

19 maart 2014

Verplaatsing mijnbouwstad gaat van start

22 mei 2014

IABR–2014–: ecologie van de stad

17 maart 2014

Vier winnaars Call for Projects bekend

30 april 2014

TU Delft organiseert Delta Design Dagen

19 mei 2014

Ideeënprijsvraag voor 'stromen in de stad'

30 oktober 2013

IABR 2014 zoekt projecten

3 mei 2013

‘Dijkverzwaring als aanjager stedelijke ontwikkeling’

29 april 2014

Deltares: ‘Gebruikmaken van natuurlijke systemen’

1 mei 2014

IABR maakt projecten hoofdtentoonstelling bekend

25 april 2014

Ovink: ‘Rebuild by Design is vooral cultureel proces’

11 april 2014

LOLA: ‘Dijk is belangrijkste uitvinding BV Nederland’

7 april 2014

Luiten: ‘Water wordt steeds vaker omarmd'

2 april 2014

'Ontwerper moet meer weten van waterveiligheid'

15 mei 2014

2012: geen crisis maar nieuwe realiteit

24 december 2012

Video: introductie IABR-2014-

9 mei 2014

Arcadis moet metro New York beschermen

24 november 2014

Congres over verstedelijking in Afrika

10 maart 2015

Programma achtste editie IABR bekendgemaakt

17 mei 2018

Landschapstriënnale 2017 gaat van start

30 augustus 2017

Akkoord getekend over kustbeheer China

29 oktober 2015

Schultz wil hulp bij waterproblemen leiden

2 juni 2014

Jakarta vecht met Rotterdam tegen water

10 december 2014

BNA houdt 'varend congres' in Rotterdam

5 november 2014

IABR–2016: tentoonstelling en debat

25 januari 2016

Onderzoek naar zelfsturende vloot Amsterdam

20 september 2016

OMA ontwerpt 'parkbrug' Washington DC

17 oktober 2014

Winnaars Rebuild by Design bekend

3 juni 2014

Video: opbouw Yourtopia-paviljoen

30 mei 2014

Maarten Hajer hoofdcurator IABR-2016-

2 september 2014

'Call for projects' IABR 2016

16 april 2015

IABR 2018 bevat zelf een 'missing link'

1 juni 2018

Nieuwe coalitie tegen klimaatverandering

19 november 2014

Interesse voor coalitie tegen overstromingen

29 april 2015

IABR publiceert Call for Practices

1 november 2017

Aboutaleb wil belasting waterveiligheid

17 juni 2014

Nederland investeert twintig miljard in Deltaplan

16 september 2014

Rivierengebied herdenkt hoogwater 1995

19 januari 2015

Wereldbank: afvalberg groeit met zeventig procent in 2050

21 september 2018

Programmareeks over antropoceen in Pakhuis de Zwijger

14 december 2018

Nieuwe curatoren voor IABR-2020

20 juni 2019

Uitstel voor IABR 2020

8 mei 2020

Toon alles

Andere nieuwsberichten

JKMM Architects wint prijsvraag voor nieuw architectuur- en designmuseum Helsinki

12 september, 3:10

Het bureau werd bij de anonieme prijsvraag geselecteerd uit liefst 624 inzendingen. Het gebouw moet vanaf 2030 een nieuw herkenningspunt worden voor de Eteläsatama-haven in het zuiden van de stad.

Behandelcentrum van atelier PRO is poortgebouw voor wijk

12 september, 2:15

Nieuw gebouw voor Eijkman Kliniek in Nijkerk is ontworpen door atelier PRO.

Wij Maken Nederland organiseert verkiezingsdebat over nieuwe Nota Ruimte

12 september, 1:31

Op maandag 6 oktober organiseert het onafhankelijk netwerk van stad- en landmakers Wij Maken Nederland een verkiezingsdebat over de Nota Ruimte.

Natrufied Architecture wint prijsvraag voor biobased geluidsscherm

12 september, 11:51

Het ontwerp Zacht Zicht werd gekozen uit negentien inzendingen voor de Start-up Challenge 2025. Het scherm bestaat uit een houten draagstructuur, waarin vezelgewassen zijn verwerkt.

Aartsen wil doelen circulaire economie ‘actualiseren’

12 september, 10:38

"We gaan kijken wat er nodig is om het aan de ene kant realistisch te maken, zonder dat je weer zwabberbeleid gaat krijgen", zegt de demissionair staatssecretaris.