Plan RoyalHaskoningDHV en OMA voor Rebuild by Design

Royal HaskoningDHV: Wateropgaven zijn vakoverstijgend

25 april 2014, 12:24

In aanloop naar de IABR-2014 komende zomer, die in het teken staat van het thema 'Urban by Nature', onderzoekt Architectenweb in een serie van tien interviews de wateropgave in Nederland en daarbuiten. In het vijfde deel een interview met Marten Hillen, die als waterbouwkundig ingenieur bij Royal HaskoningDHV samen met OMA een plan voor Rebuild by Design maakte.

Tekst Kirsten Hannema

Nederland loopt voorop in de manier waarop met waterveiligheid omgegaan wordt, ziet Marten Hillen van Royal HaskoningDHV. De verdediging tegen het water is goed georganiseerd en steeds vaker worden werkzaamheden aan dijken en rivieren aangegrepen om het stedelijk leefklimaat te verbeteren.

Kennis die het bovendien goed doet als exportproduct. Een positieve ontwikkeling, vindt Hillen, als we maar niet de basis vergeten: een watersysteem dat functioneert en veilig is. “Waar men in het buitenland op vastloopt zijn complexe waterproblemen. De vraag aan ons is niet: zorg dat het er hier leuk uitziet.”

Hillen, gespecialiseerd in waterveiligheid, werkte onder meer aan projecten in New Orleans (na orkaan Katrina), New York (na orkaan Sandy) en Vietnam, en woont nu in Singapore, waar hij zich bezig houdt met een groot kustproject. Een multidisciplinair team, op het grensvlak van techniek en ontwerp – dat is de habitat van waaruit hij het liefst opereert.

“Wateropgaven zijn bij uitstek vakoverstijgende opgaven. Civiele techniek, architectuur, stedenbouw, landschapsontwerp – al die onderwerpen komen bij elkaar, en daaruit kunnen fantastische nieuwe ideeën ontstaan.”

Overstromingsrisicobenadering
Een voorbeeld van zo’n nieuw idee is het plan dat Royal HaskoningDHV samen met OMA maakte voor Rebuild by Design, de ontwerpwedstrijd die de Amerikaanse overheid in 2013 uitschreef om de door Sandy getroffen oostkust op een duurzame manier te herbouwen. Kern van het plan is een overstromingsrisicobenadering.

Daarmee worden de locaties geïdentificeerd waar de grootste risicoreductie behaald kan worden met het beschikbare budget – denk aan belangrijke vervoersknooppunten, luchthavens en bedrijventerreinen. Berekeningen nemen vervolgens niet alleen de kans op een overstroming mee, maar ook de consequenties. “Het klinkt misschien niet spannend”, erkent Hillen. “Maar het gaat hier wél om de basis van het uiteindelijke ontwerp.”

Een van de ontwerplocaties die uit deze visie naar boven kwam drijven, was de stad Hoboken, direct tegenover Manhattan aan de Hudson gelegen. Een vervoersknooppunt waar trein, metro, ferry en bus bij elkaar komen, dagelijks 50.000 reizigers passeren – evenveel als het aantal inwoners – en waar ook een belangrijke waterzuiveringsinstallatie staat.

“Hoboken is dubbel kwetsbaar”, legt Hillen uit. “Er is een risico op overstroming door stormvloed – de schade na Sandy bedroeg ruim 250 miljoen dollar – terwijl op jaarlijkse basis wateroverlast ontstaat door hevige regenval.”

Resist, delay, store, discharge
De integrale aanpak heet resist, delay, store, discharge. Dat wil zeggen: creëer stormvloedkeringen met voldoende hoogte (resist). Vertraag het water voordat het in het riool terecht komt, zodat de piekregenval afgevlakt wordt (delay).

Sla water deels op in recreatieve zones en groene daken – zeer welkom aangezien 94 procent van de stad uit verhard oppervlak bestaat (store). En pomp het pas daarna weg (discharge). Dit alles bij elkaar moet niet alleen de risico’s op waterproblemen inperken, maar ook de leefbaarheid verbeteren doordat deze elementen met andere functies zoals recreatie worden gecombineerd.

Hoe ziet het er concreet uit? Hillen: “Onze aanpak betreft een strategie, het eindbeeld moet nog bepaald worden. Maar we hebben wel zwakke plekken aangewezen langs de kade en gezegd dat de natuurlijke inham van de rivier een goede plek zou zijn voor een multifunctionele waterkering in combinatie met een park en vastgoedontwikkeling.

Bij het station en de ferryterminal ligt het anders. Daar heb je te maken met een monumentaal gebouw, en ligt het voor de hand de waterkering te integreren, zoals in Amsterdam bij de Noord-Zuidlijn is gedaan. Zo is er een reeks situatie-specifieke waterkeringen die samen een keten vormen.”

Trots is Hillen vooral op de manier waarop alle betrokkenen hun krachten hebben weten te bundelen. “De ambitie om van een kwetsbare stad een voorloper te maken is groot. Deze ontwerpopgave gaat niet alleen over leuke groene daken en een mooi park, maar vooral over de vraag of het effectief werkt en realiseerbaar is. Dat er inmiddels zestig letters of support van allerlei instellingen liggen, laat zien dat er veel steun is voor het plan.”

Architectenweb is mediapartner van de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam (IABR). De biënnale vindt plaats van 29 mei tot en met 24 augustus 2014 en heeft de (onlangs gerenoveerde) Kunsthal als thuisbasis. Het thema ‘Urban by Nature’ wordt onder leiding van curator en landschapsarchitect Dirk Sijmons via talrijke tentoonstellingen en evenementen uitgewerkt

Trefwoorden

rebuild by design marten hillen íabr-2014 oma royal haskoningdhv

1	Realisatie omvangrijk houten gebouw van Nudus voor Havenbedrijf Rotterdam stap dichterbij woensdag, 20 november
2	Een houten villa genesteld in het bos donderdag, 21 november
3	Museum Kruithuis ’s-Hertogenbosch officieel geopend na zorgvuldige transformatie dinsdag, 19 november
4	Team onder leiding van KAAN Architecten ontwerpt geavanceerd onderzoeksgebouw in Lausanne maandag, 18 november
5	Sereen toevluchtsoord hoog boven de stedelijke drukte woensdag, 20 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Arcadis moet metro New York beschermen

24 november 2014

IABR-2014: landschap als ecologisch medicijn

30 mei 2014

Zuiderzeemuseum bootst overstroming na

13 januari 2015

Jakarta vecht met Rotterdam tegen water

10 december 2014

Aboutaleb wil belasting waterveiligheid

17 juni 2014

Winnaars Rebuild by Design bekend

3 juni 2014

Royal HaskoningDHV maakt weer winst

16 maart 2015

‘Meer aandacht voor gevolgen overstromingen’

16 juli 2014

Deltares: ‘Gebruikmaken van natuurlijke systemen’

1 mei 2014

Rivierengebied herdenkt hoogwater 1995

19 januari 2015

Video: introductie IABR-2014-

9 mei 2014

IABR maakt projecten hoofdtentoonstelling bekend

25 april 2014

Eerste klimaatbestendige wijk in Kopenhagen

11 februari 2015

S&P waarschuwt voor klimaatverandering

16 mei 2014

Nederland investeert twintig miljard in Deltaplan

16 september 2014

'Ontwerper moet meer weten van waterveiligheid'

15 mei 2014

‘Dijkverzwaring als aanjager stedelijke ontwikkeling’

29 april 2014

Geuze: ‘Op de hoger gelegen grond blijken de rijken te wonen’

23 mei 2014

Singapore krijgt 'Nederlandse' polder

12 december 2016

Maarten Hajer hoofdcurator IABR-2016-

2 september 2014

TU Delft organiseert Delta Design Dagen

19 mei 2014

Druk programma tijdens IABR-2014-

23 mei 2014

Schultz wil hulp bij waterproblemen leiden

2 juni 2014

Nederland wordt waterexpert van Wereldbank

13 oktober 2014

Interesse voor coalitie tegen overstromingen

29 april 2015

Ontwerpen Rebuild by Design gepresenteerd

4 april 2014

De Urbanisten: Klimaat en leefbaarheid tegelijk aanpakken

15 april 2014

Veel NL'se expertise geselecteerd voor Rebuild by Design

12 augustus 2013

IABR–2014–: ecologie van de stad

17 maart 2014

Ovink: ‘Rebuild by Design is vooral cultureel proces’

11 april 2014

Luiten: ‘Water wordt steeds vaker omarmd'

2 april 2014

LOLA: ‘Dijk is belangrijkste uitvinding BV Nederland’

7 april 2014

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Meerstemmige geschiedenis en toekomst architectuur centraal tijdens symposium

22 november, 3:50

Op maandag 2 december organiseert Arcam in Pakhuis de Zwijger Amsterdam het symposium Hervertellingen. Het symposium draait om het meerstemmiger maken van de geschiedenis en toekomst van de Amsterdamse architectuur.

Tijdelijke woningen voor Oekraïense vluchtelingen en starters in Eemnes

22 november, 1:46

In Eemnes zijn ruim veertig tijdelijke woningen voor Oekraïense vluchtelingen en jonge starters naar ontwerp van Studio Selva opgeleverd. Met name in het ontwerp voor openbare ruimte naar manieren gezocht om het gemeenschapsgevoel te bevorderen.

De Warren ontvangt Ammodo Architecture Award

22 november, 10:48

De Ammodo Architecture Award is een nieuwe internationale architectuurprijs om de wereldwijde ontwikkeling van toonaangevende sociaal en ecologisch verantwoorde architectuur te stimuleren.

Een houten villa genesteld in het bos

21 november, 5:31

Het ontwerp van Kumiki Architecture voor Bosvilla Oostvoorne is erop gericht dat de familiewoning als het ware opgaat in de natuur. De volumes van de benedenverdieping liggen iets verzonken en de gevel is bekleed met gebrand hout.