Oesterriffen Oosterschelde

Deltares: ‘Gebruikmaken van natuurlijke systemen’

1 mei 2014, 15:16

In aanloop naar de IABR-2014 komende zomer, die in het teken staat van het thema 'Urban by Nature', onderzoekt Architectenweb in een serie van tien interviews de wateropgave in Nederland en daarbuiten. In het zevende deel een interview met Hans Groot, projectleider bodem- en grondwaterkwaliteit bij Deltares, het nationale kennisinstituut voor bodem- en watergerelateerde problematiek.

Tekst Kirsten Hannema

Natuurlijke bouwsystemen kunnen vele malen effectiever zijn dan de traditionele constructiemethoden die de mens de afgelopen eeuw ontwikkelde, zegt Hans Groot van Deltares. Samen met stichting Ecoshape en ingenieursbureau Witteveen+Bos werkt hij aan het innovatieprogramma Building with Nature, dat een omslag in het denken over ruimtelijke ontwikkeling wil bewerkstelligen. De eerste resultaten zijn te zien op de Biënnale.

In de Stadswerven van Dordrecht, een voormalig havengebied, worden de stenige kades binnenkort vervangen door groene oevers. Een simpel, typisch voorbeeld van Building with Nature, legt Groot uit. “Het klinkt misschien logisch, maar in het verleden hadden we er andere ideeën over – kijk maar in een willekeurige haven. Terwijl de voordelen van natuurlijke oevers talrijk zijn. Het gebied krijgt een fraai aanzicht, er ontstaat meer ruimte voor biodiversiteit. Uiteraard dien je rekening te houden met golfslag door wind en scheepvaart, getijden en grote stroomsnelheden; de oevers moeten daartegen bestand zijn. Tegelijkertijd helpen de groenconstructies om deze invloeden te dempen, wat bijdraagt aan de leefomgeving voor bijvoorbeeld amfibieën en de veiligheid van recreanten. Daarmee wordt dit een aantrekkelijke locatie voor wonen en vrijetijdsbesteding.”

Building with Nature
De Stadswerven is een van de demonstratieprojecten uit het nationale innovatieprogramma dat in 2008 werd opgezet om kennis te ontwikkelen over bouwen met behulp van natuurontwikkeling. Nu een aantal principeoplossingen in kaart is gebracht, zullen deze de komende jaren in de praktijk getest worden. De betreffende projecten, gesitueerd in stedelijk gebied, moeten als showcases fungeren en laten zien dat het echt werkt.

“Building with Nature raakt aan een veel groter probleem. We hebben op de aardbol slechts een beperkte hoeveelheid grondstoffen en ruimte. We zijn er niet al te zuinig mee omgesprongen. Als we op een prettige manier op de aarde willen blijven wonen, moeten we nu de transitie van een lineaire naar een circulaire economie inzetten. We zullen meer gebruik moeten maken van natuurlijk systemen.”

Zandmotor en Oesterriffen
De afgelopen jaren is onder meer een nieuwe methode voor kustonderhoud ontwikkeld, de zogeheten Zandmotor. Daarbij wordt in één keer een grote hoeveelheid zand voor de kust aangebracht. Golven, stroming en wind zorgen er vervolgens voor dat het zand gedurende vele jaren zodanig wordt verspreid dat de kust op natuurlijke wijze aangroeit.

Een ander voorbeeld is het Oesterriffenproject, tijdens de Biënnale te zien in de Kunsthal. Doel van dit project is een betere bescherming en ecologie van de ondiepe gedeeltes (slikken) in de Oosterschelde. Met de aanleg van de Oosterscheldekering in de jaren tachtig, is het systeem van zandgeulen verstoord. Het zand in de vogelgebieden spoelt weg, diersoorten verdwijnen. De oplossing behelst het opspuiten van 130.000 kuub zand met daaromheen oesterbanken op stalen frames. “Deze frames zullen door corrosie verdwijnen”, vertelt Groot, “zodat natuurlijke riffen ontstaan. Doordat het rif de erosie van de getijdenplaten afremt wordt de biodiversiteit op de slikken en platen veilig gesteld. Tegelijkertijd behouden de slikken hun beschermende functie voor de achterliggende dijken. En het mooiste is: het heeft gewerkt. De natuur keert terug.”

Kennisdeling en vermarkting
De Rotterdamse haven heeft inmiddels ook interesse om groene kades aan te leggen. In Dordrecht wordt een tweede demonstratieproject met een groene ‘dijk’ van wilgen opgezet. De dichte begroeiing heeft een remmende werking op golven, terwijl natuurontwikkeling gestimuleerd wordt. De showcases zullen worden gevolgd worden door hbo-studenten. De uiteindelijke bedoeling is om de kennis over te dragen aan het bedrijfsleven, landschapsarchitecten, waterbeheerders en waterbouwkundig aannemers. “Zodat zij onze rol uiteindelijk overnemen en het programma uitvoeren.”

Groot denkt dat Building with Nature niet alleen een positieve invloed op natuur, leefomgeving, waterveiligheid en waterkwaliteit zal hebben, maar ook een boost aan de economie kan geven. “Wat we nu leren in Nederland, kunnen we straks exporteren, bijvoorbeeld naar Singapore of Amerika.”

Architectenweb is mediapartner van de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam (IABR). De biënnale vindt plaats van 29 mei tot en met 24 augustus 2014 en heeft de (onlangs gerenoveerde) Kunsthal als thuisbasis. Het thema ‘Urban by Nature’ wordt onder leiding van curator en landschapsarchitect Dirk Sijmons via talrijke tentoonstellingen en evenementen uitgewerkt.

Trefwoorden

iabr hans groot deltares stadshavens ecoshape rotterdam building with nature dordrecht

1	Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025 maandag, 1 september
2	Nominaties Woongebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 3 september
3	Woontoren De Vrijheid door Atelier Kempe Thill in Bajeskwartier opgeleverd maandag, 1 september
4	's-Hertogenbosch selecteert acht ontwerpteams voor volgende ronde Citadelpoort woensdag, 3 september
5	Tweede prijs voor ontwerp Caruso St John, Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke en SteenhuisMeurs bij tender Tilburgse spoorzone woensdag, 3 september

Gerelateerde nieuwsberichten

S&P waarschuwt voor klimaatverandering

16 mei 2014

Deltawerk gaat groene stroom leveren

16 juni 2015

TU Delft organiseert Delta Design Dagen

19 mei 2014

‘Meer aandacht voor gevolgen overstromingen’

16 juli 2014

Drie natuurprojecten bij Oisterwijk afgerond

8 mei 2014

Europese Commissie publiceert programma groene steden

30 maart 2015

Maarten Hajer hoofdcurator IABR-2016-

2 september 2014

'Eerst kijken waar de waterdreiging vandaan komt'

21 mei 2014

Video: introductie IABR-2014-

9 mei 2014

Eerste woningen Stadswerven in aanbouw

3 december 2014

Aboutaleb wil belasting waterveiligheid

17 juni 2014

Druk programma tijdens IABR-2014-

23 mei 2014

Campus Deltares wordt heringericht door De Urbanisten

4 mei 2016

Geuze: ‘Op de hoger gelegen grond blijken de rijken te wonen’

23 mei 2014

Singapore krijgt 'Nederlandse' polder

12 december 2016

IABR-2014: landschap als ecologisch medicijn

30 mei 2014

'Ontwerper moet meer weten van waterveiligheid'

15 mei 2014

Schultz wil hulp bij waterproblemen leiden

2 juni 2014

LOLA: ‘Dijk is belangrijkste uitvinding BV Nederland’

7 april 2014

Ovink: ‘Rebuild by Design is vooral cultureel proces’

11 april 2014

Luiten: ‘Water wordt steeds vaker omarmd'

2 april 2014

Royal HaskoningDHV: Wateropgaven zijn vakoverstijgend

25 april 2014

Vier winnaars Call for Projects bekend

30 april 2014

De Urbanisten: Klimaat en leefbaarheid tegelijk aanpakken

15 april 2014

Het Nieuwe Instituut bouwt Yourtopia-paviljoen

15 april 2014

IABR maakt projecten hoofdtentoonstelling bekend

25 april 2014

Contract Schieblock minstens vijf jaar verlengd

19 maart 2014

‘Dijkverzwaring als aanjager stedelijke ontwikkeling’

29 april 2014

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Limburgse bessenplantage uitgebreid met (on)opvallende groepsaccommodatie

Vandaag, 14:47

Op de bessenplantage Blankwater in Swalmen is naar ontwerp van Jasper Smits Architecten in samenwerking met Raumkultur een groepsaccommodatie opgeleverd.

Van Bergen Kolpa architecten levert innovatiecentrum voor metropolitane tuinbouw in Hengshui op

Vandaag, 13:00

In de Chinese stad Hengshui is een innovatiecentrum voor metropolitane voedselproductie naar ontwerp van het Nederlandse bureau gebouwd. De zogeheten Vertical Farm is gebouwd op het Hengshui International Horticultural Park.

NEXT architects ontwerpt onderwijs- en sportcomplex in nieuwe wijk Voorhout

Vandaag, 10:40

Het gebouw gaat onderdak bieden aan twee basisscholen, een kinderdagverblijf, een sportzaal en de maatschappelijke voorzieningen voor de nieuwe wijk. Het complex wordt gerealiseerd van hout en andere biobased materialen, meldt NEXT.

D66 wil stad bouwen in nieuwe polder tussen Amsterdam en Almere

Gisteren, 14:36

IJstad, zoals D66 de nieuwe stad voorlopig heeft genoemd, moet ruimte bieden aan 60.000 woningen.

Kenniscentrum: veel studenten zoeken niet meer naar kamer

Vandaag, 12:08

Steeds minder studenten gaan op kamers, constateert Kences.

Ronald Schleurtholts gestart als hoogleraar Heritage & Design aan TU Delft

Vandaag, 11:22

Met het oog op de klimaatdoelen bepleit de partner bij cepezed een herwaardering van alle bestaande gebouwen, ook de niet-monumenten.

Energiekosten huishoudens Randstad lager dan in rest van het land

Gisteren, 12:27

In Groningen betaalt een gezin gemiddeld 105 euro meer per maand aan energie dan een vergelijkbaar huishouden in Utrecht.

ING en Rabobank stoppen 200 miljoen euro in Nationaal Warmtefonds

2 september, 11:58

Het fonds verwacht dat de bijdrage 12.500 huishoudens helpt bij het energiezuiniger maken van hun woning. Met een lening kunnen ze bijvoorbeeld een warmtepomp aanschaffen of hun vloeren isoleren.