Copyright: IABR
Het Merwede-Vierhavensgebied in Rotterdam
Copyright: John Gundlach - De Beeldunie
Het HAKA-gebouw in Rotterdam, hoofdlocatie van de IABR
Copyright: Hannah Antonysz

IABR 2018 bevat zelf een 'missing link'

1 juni 2018, 14:05
Vrijdag is de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam (IABR) 2018-2020 van start gegaan. Onder de titel ‘The Missing Link’ wordt verdeeld over twee edities gewerkt aan concrete opgaven in de delta van Nederland en Vlaanderen, met als focusgebieden Rotterdam en het Oost-Vlaamse kerngebied (de agglomeratie rond Gent). De curatoren zien veel heil in de verbeeldingskracht van ontwerpers. Helaas ontbreekt het deze IABR juist aan verbeelding.

Om de grootste opgaven van deze tijd, klimaatverandering en de groeiende sociale ongelijkheid, het hoofd te bieden, moeten we veranderen. Dat gaat verder dan het plaatsen van zonnepanelen op het dak of het instellen een ‘noodknop’ om de huurprijzen voor middeninkomens betaalbaar te houden. Voor het waarborgen van een leefbare wereld is een complete mentaliteitsverandering nodig.

De draagkracht van onze planeet wordt volgens de curatoren van de ‘dubbele’ IABR 2018 - 2020 op de proef gesteld door de enorme groei van de wereldbevolking, het toenemende ruimtegebruik en een eenzijdige economische focus op groei. Als we niet (snel) anders gaan denken en handelen, ligt een giftige cocktail van ecologische rampen en menselijke conflicten in het verschiet.

Het voorkomen van zo’n doemscenario is een politieke en maatschappelijke opgave, maar ook een ontwerpvraag, menen IABR-curatoren Floris Alkemade (Rijksbouwmeester), Leo van Broeck (Vlaams Bouwmeester) en Joachim Declerck (oprichter Architecture Workroom Brussels). Een fundamentele verandering vraagt om concrete perspectieven, ontwerpers kunnen die bieden.

“We hebben ontwerpers nodig om ons te laten zien wat we kunnen winnen als we veranderen”, zei Alkemade tijdens de perspresentatie van de IABR. Het stellen van bijvoorbeeld klimaatdoelen is wat hem betreft niet voldoende, mensen moeten letterlijk voor ogen hebben waar ze naar toe werken. “We dienen de toekomst te ontwerpen waar we naar verlangen”, stelde de curator.

Werkbiënnale
Grote ambities dus voor deze editie van de Rotterdamse architectuurbiënnale, die mede hierom als tweeluik wordt georganiseerd. Het eerste deel, dat vrijdag van start is gegaan in het HAKA-gebouw, heeft vooral het karakter van een ‘werkbiënnale’. Samen met andere betrokken partijen sleutelen ontwerpers aan opgaven in Rotterdam, Oost-Vlaanderen en Chennai (India).

De bijbehorende tentoonstelling is kort, maar intens. De genoemde ateliers vormen de hoofdmoot, neergezet in de vorm van onder meer werktafels en maquettes. Daarnaast worden in afzonderlijke paviljoentjes zes ‘transities’ belicht, onderdelen die aan bod komen bij de ateliers, waaronder zorg, mobiliteit en het productieve landschap.

In Atelier Rotterdam staat het vraagstuk van de energietransitie in de Maasstad centraal. Volgens de afspraken in het Klimaatakkoord van Parijs moet de wereldwijde CO2-uitstoot in 2050 met minstens tachtig procent zijn teruggedrongen. In Rotterdam, waar de haven drijft op fossiele brandstoffen en zeventig procent van de woningen lager scoort dan energielabel C, is dit een flinke opgave.

Het IABR-Atelier Rotterdam wil de energietransitie aangrijpen als een ‘hefboom voor een inclusieve en veerkrachtige stad’. Behalve een technische en infrastructurele opgave is de energietransitie ook een ruimtelijk en maatschappelijk vraagstuk, reden waarom deze ‘formidabele opdracht’ maar beter integraal en op verschillende schaalniveaus kan worden aangepakt.

Kraamkamer
Op de testsite Merwede-Vierhavens (M4H) wordt de energietransitie gekoppeld aan de ambitie van de gemeente om het gebied te ontwikkelen tot de ‘kraamkamer van de innovatieve maakindustrie’ in de regio Rotterdam. Door middel van ruimtelijk ontwerp moet worden verbeeld wat er allemaal kan in het M4H-district, waar overigens al de nodige initiatieven plaatsvinden.

Vreemd genoeg valt op dit moment amper verbeeldingskracht te bespeuren in het atelier. Het lijkt eerder een klaslokaal met economie- en aardrijkskundelessen aan de wand en een paar grote tafels in het midden dan een plek waar inspirerende ontwerpen tot stand komen. Zelfs de maquettes zijn geen echte ontwerpen, maar bijvoorbeeld een verkenning van duurzame gebouwmodellen.

Jazeker, de energietransitie in Rotterdam en M4H is ‘work in progress’, maar mag er dan nog geen enkele visie getoond worden? Is dat het juk van de organische stedenbouw? De door de afgelopen crisis opgelegde bescheidenheid bij ontwerpers? Ligt het te gevoelig bij de gemeente of een van de andere opdrachtgevers waarmee het atelier samenwerkt?

Het verbeelden van de toekomst waar we naar verlangen, zoals de taak van ontwerpers volgens de IABR-curatoren luidt, ontbreekt eigenlijk in de gehele tentoonstelling. Zoals op iedere biënnale zijn er veel ontwerpen, projecten, modellen, grafieken, foto’s en tekeningen te zien, maar als geheel is het meer een informatieve optelsom dan dat er een inspirerend totaalbeeld wordt geboden.

Daar zit kortom een ‘missing link’. 

Tegelijk met de IABR-tentoonstelling in Rotterdam is vrijdag in Brussel de expositie You Are Here van start gegaan. Rond beide IABR-exposities is een uitgebreid programma met onder meer debatten en lezingen georganiseerd. De IABR is te bezoeken tot en met 8 juli, de tentoonstelling in WTC Brussel gaat van 15 september tot en met 11 november op herhaling.

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

CPO meer&deel grote winnaar Dirk Roosenburgprijs 2025

17 oktober, 3:37

Gedetailleerde 3D-geprinte maquette toont ruimtelijke ontwikkeling Amsterdam

17 oktober, 2:56

Woongebouwen door VdpArchitecten vormen nieuwe 'voorkant' Groningse Oosterparkwijk

17 oktober, 1:48

Het Cultuurfonds kent subsidie toe aan biobased paviljoen voor Amsterdamse Bos ontworpen door Space Encounters

17 oktober, 11:07

Sweco neemt groot Belgisch architectenbureau over

17 oktober, 4:23

IMF: geen forse huizenprijsdaling bij einde hypotheekrenteaftrek

17 oktober, 12:14

EIB: 75.000 nieuwe voltijdse arbeidskrachten nodig in de bouw

17 oktober, 10:11

Groningen worstelt met afronding dertig kilometer lang fietspad naar Assen

16 oktober, 3:25

PBL: minimaal 150.000 hectare meer natuur nodig in 2050

16 oktober, 11:37

Afaina de Jong wint Amsterdamprijs voor de Kunst 2025

15 oktober, 3:19
Ronnie WeessiesRedacteur
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
BEWI IsoBouw
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux  B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
Tata Steel Colorcoat®
Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan