Bjarke Ingels (BIG) presenteert het ontwerp BIG U

BIG Team - BIG U

Kristian Koreman (ZUS) presenteert het ontwerp The Meadowlands

MIT CAU + ZUS + URBANISTEN - The Meadowlands

OMA - Resist, Delay, Store, Discharge

WXY/West 8 - Blue Dunes

WB unabridged with Yale ARCADIS - Resilient Bridgeport

SCAPE / Landscape Architecture - Living Breakwaters

Ovink: ‘Rebuild by Design is vooral cultureel proces’

11 april 2014, 11:41

In aanloop naar de IABR-2014 komende zomer, die in het teken staat van het thema 'Urban by Nature', onderzoekt Architectenweb in een serie van tien interviews de wateropgave in Nederland en daarbuiten. In het derde deel van de serie een interview Henk Ovink, initiator van de Rebuild by Design ontwerpcompetitie.

Tekst Kirsten Hannema

Rebuild by Design, de ontwerpcompetitie die de Amerikaanse overheid heeft uitgeschreven om innovatieve oplossingen te vinden voor de door orkaan Sandy overstroomde gebieden langs de oostkust, is volgens vice-voorzitter Henk Ovink bij uitstek een voorbeeld van ‘Urban by Nature’. “Nog meer dan een ontwerpopgave is dit een cultureel proces.”

Twee jaar geleden was Ovink, destijds Directeur Ruimtelijke Ontwikkeling bij de Rijksoverheid, nog curator van de Rotterdamse Architectuurbiënnale Making City. Nu woont en werkt hij in Amerika als wateradviseur van de minister van huisvesting en stedelijke ontwikkeling Shaun Donovan en president Obama. Een van zijn eerste wapenfeiten is Rebuild by Design, een door hem opgezet ontwerp/onderzoekprogramma om tot innovatieve ideeën te komen voor de aanpak van de waterproblematiek in de New Jersey regio, die in 2012 zwaar werd getroffen door orkaan Sandy. De eerste oogst ontwerpen zal te zien zijn tijdens de Architectuurbiënnale Urban by Nature.

Verdeelde regionale politiek
“Rebuild by Design is bij uitstek een voorbeeld van Urban by Nature”, zegt Ovink. “Sandy heeft laten zien hoe kwetsbaar de New Yorkse regio is. Het besef is doorgedrongen dat er iets fundamenteel moet veranderen; herbouwen is geen oplossing, het hele stedelijke en watersysteem moet opnieuw uitgevonden worden.”

President Obama heeft hiervoor een zogenaamde Taskforce opgericht. Als adviseur kreeg Ovink drie opdrachten mee: kijk naar regionale schaal, de lange termijn en richt je op innovatie. “Zeer uitdagend, want de regionale politiek is hier sterk verdeeld, terwijl alle relevante opgaven spelen op de regionale schaal. Nadenken over een langere periode is door de vele verkiezingen elk jaar ook ingewikkeld. En in innovatie is men wel geïnteresseerd, maar meestal gericht op een vastomlijnd probleem. Daarbij zijn de Verenigde Staten juridisch een complex land; er gaapt een gigantische kloof tussen idee en uitvoering.”

Rebuild by Design
Ovink kwam met het plan voor Rebuild by Design. Tien ontwerpteams werden uitgenodigd om voor verschillende locaties oplossingen te bedenken, waarvan een aantal ook daadwerkelijk uitgevoerd wordt. Onder hen opvallend veel Nederlandse architecten en ingenieursbureaus, zoals OMA, West 8, Royal HaskoningDHV, Arcadis, ZUS en de Urbanisten.

Het programma was aanvankelijk controversieel. “Competities worden door de Amerikaanse overheid op een bepaalde manier benaderd: je beschrijft een probleem, laat het los op de markt, kiest vervolgens het beste plan, voert het uit – klaar. Dat voelde als een failliet proces, alsof je de klimaatcrisis even oplost door een lijstje af te vinken. Terwijl we nog helemaal niet wéten wat nu precies het probleem is.

Integraal ontwerpen
Wat ik wilde, was de beste mensen uit de wereld, de betrokkenen regionale partijen en de bewoners bij elkaar brengen in een intensief proces. Veldonderzoek doen, deskresearch en ontwerpend onderzoek. En dán de regio definiëren met al zijn kwetsbaarheden én kansen voor vernieuwing en een werkelijk duurzame ontwikkeling.”

“Dat vond men te ingewikkeld. Maar ik geloof heilig dat je die complexiteit die in deze opgave besloten ligt moet omarmen. Ik ben de regio ingegaan om coalities te vormen, en het is gelukt om een hechte groep instellingen, bedrijven, mensen én geld te verzamelen. Eind van het liedje is dat Rebuild by Design als derde van 69 aanbevelingen genoemd wordt in het rapport, en nu een van de eerste prioriteiten is in Obama’s klimaatagenda. Dat is bijzonder hoopvol.”

In uitwerking integrale perspectief bewaken
Over de eerste resultaten, onlangs gepresenteerd, is Ovink enthousiast. “Alle teams laten zien dat ze in staat zijn de regionale schaal te verbinden met concrete interventies. Dat is belangrijk; vaak zie je dat een proces langzaamaan een trechtervorm aanneemt. Dan wordt uiteindelijk ‘gewoon’ een wijkje ontwerpen; het integrale perspectief verdwijnt letterlijk en figuurlijk uit beeld.”

Het belangrijkste voor de toekomst van Rebuild by Design? “Samenwerking. Tegen de teams heb ik in het begin gezegd: jullie mogen nog niets ontwerpen. Zoek eerst de spelers die je nodig hebt. Alleen met hun kennis en kunde kun je je eigen vakmanschap goed inzetten en ontwikkelen. Want het gaat erom dat er uiteindelijk echte verandering plaats vindt, in de regio, in projecten en beleid, maar ook in de ontwerpwereld, in de processen waarmee we deze complexe opgaven benaderen.”

Architectenweb is mediapartner van de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam (IABR). De biënnale vindt plaats van 29 mei tot en met 24 augustus 2014 en heeft de (onlangs gerenoveerde) Kunsthal als thuisbasis. Het thema ‘Urban by Nature’ wordt onder leiding van curator en landschapsarchitect Dirk Sijmons via talrijke tentoonstellingen en evenementen uitgewerkt.

Trefwoorden

new york urban by nature henk ovink rebuild by design iabr sandy

1	Ruimtelijk kader voor verdichting Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord vastgesteld dinsdag, 17 december
2	Bouw 92 meter hoge Victoriatoren in Eindhoven gestart donderdag, 19 december
3	Bouw 741 woningen in Max Euwe Kwartier Rotterdam gestart donderdag, 19 december
4	Maretoren voegt gemengd programma toe aan stationsgebied Leiden maandag, 16 december
5	Stedenbouwkundige visie en beeldkwaliteitplan Rijnhaven in Alphen vastgesteld woensdag, 18 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Interesse voor coalitie tegen overstromingen

29 april 2015

Maarten Hajer hoofdcurator IABR-2016-

2 september 2014

Het Nieuwe Instituut bouwt Yourtopia-paviljoen

15 april 2014

Plan Rebuild by Design wordt werkelijkheid

26 september 2017

De Urbanisten: Klimaat en leefbaarheid tegelijk aanpakken

15 april 2014

‘Dijkverzwaring als aanjager stedelijke ontwikkeling’

29 april 2014

IABR maakt projecten hoofdtentoonstelling bekend

25 april 2014

Royal HaskoningDHV maakt weer winst

16 maart 2015

Royal HaskoningDHV: Wateropgaven zijn vakoverstijgend

25 april 2014

IABR-2014: landschap als ecologisch medicijn

30 mei 2014

Nederland investeert twintig miljard in Deltaplan

16 september 2014

Geuze: ‘Op de hoger gelegen grond blijken de rijken te wonen’

23 mei 2014

'Ontwerper moet meer weten van waterveiligheid'

15 mei 2014

‘Meer aandacht voor gevolgen overstromingen’

16 juli 2014

Winnaars Rebuild by Design bekend

3 juni 2014

Schultz wil hulp bij waterproblemen leiden

2 juni 2014

Luiten: ‘Water wordt steeds vaker omarmd'

2 april 2014

Veel NL'se expertise geselecteerd voor Rebuild by Design

12 augustus 2013

LOLA: ‘Dijk is belangrijkste uitvinding BV Nederland’

7 april 2014

“Als ontwerpers moeten wij onze eigen agenda opstellen”

1 juni 2011

Ontwerpen Rebuild by Design gepresenteerd

4 april 2014

Rivierengebied herdenkt hoogwater 1995

19 januari 2015

Henk Ovink eerste Nederlandse Watergezant

12 maart 2015

'Eerst kijken waar de waterdreiging vandaan komt'

21 mei 2014

Arcadis wil Hyder Consulting overnemen

31 juli 2014

Deltares: ‘Gebruikmaken van natuurlijke systemen’

1 mei 2014

Arcadis moet metro New York beschermen

24 november 2014

Video: introductie IABR-2014-

9 mei 2014

S&P waarschuwt voor klimaatverandering

16 mei 2014

Druk programma tijdens IABR-2014-

23 mei 2014

Eerste fase Hudson Yards New York officieel geopend

18 maart 2019

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Bouw 741 woningen in Max Euwe Kwartier Rotterdam gestart

19 december, 4:37

In het Brainpark Rotterdam is gisteren, 18 december, de bouw van de eerste 741 woningen in het Max Euwe Kwartier gestart. Het gaat om 430 huurwoningen in het middensegment en 311 huurwoningen in het hogere en topsegment.

Bouw 92 meter hoge Victoriatoren in Eindhoven gestart

19 december, 11:41

In Eindhoven is gestart met de bouw van de Victoriatoren. De 92 meter hoge toren, die komt te staan aan het in aanleg zijnde Victoriapark nabij het PSV-stadion, biedt ruimte voor 369 appartementen.

Anne Schroën: aantal BNA-lidmaatschappen terug op oude niveau

19 december, 10:38

Na een enorme leegloop van leden vorig jaar zijn er dit jaar minstens vijftig leden bijgekomen, plus nog eens vijftig bureaus die een proeflidmaatschap hebben afgesloten, vertelt de BNA-directeur aan Architectenweb.

Groosman en Voids winnen selectie deelplan Beekhof in Stadsoevers Roosendaal

18 december, 12:29

Een samenwerkingsverband met Groosman en stedenbouwkundig bureau Voids is geselecteerd voor het deelproject Beekhof in de nieuwe wijk Stadsoevers in Roosendaal.