Francesco Veenstra

Bjarke’s Requiem?

15 mei 2018, 9:40

Het bureau van Bjarke Ingels bestaat ondertussen een jaar of dertien. Het is ongelofelijk wat zijn bureau in deze korte tijd heeft afgeleverd; de hoeveelheid ontwerpen, de omvang van het gerealiseerde werk. Gezien het aantal publicaties en interviews dat dagelijks in de media verschijnt over het werk van het bureau is het relevant te begrijpen welke factoren een rol spelen bij het succes van Bjarke en zijn ruim vierhonderd ‘BIGsters’.

In zijn blog deze maand presenteert Adam Neumann, oprichter van het in New York gevestigde miljardenbedrijf WeWork, Bjarke als zijn nieuwe Chief Architect. De mannen schelen vijf jaar, in het voordeel van Adam. "Bjarke Ingels is one of the leading architects of our time", zo stelt hij. Bij WeWork krijgt Bjarke de taak om de grenzen van de architectuur, vanuit de behoefte en het gebruik, te verleggen. Een taak die volgens Adam noodzakelijk is om van de wereld een betere plek te maken. Adam’s blog bracht mij in gedachten terug naar New York en Londen.

In 2016 bezocht ik het tijdelijke zomerpaviljoen dat BIG voor de Serpentine Gallery had ontworpen. De winnaars van de RIBA Awards mochten in het paviljoen de prijzen voor hun gebouwen één voor één in ontvangst nemen. Tijdens het wachten werd ik gegrepen door de vormgeving van het paviljoen, door de impact van BIG’s ontwerp. De eenvoud en de schoonheid van de vormgeving maakten mij van het ene op het andere moment een beetje fan van hun architectuur. Terwijl ik tot op dat moment met veel scepsis het werk van het bureau had gevolgd.

De ‘Yes is More’-slogan van BIG stond mij tegen. Bij een andere prijsuitreiking, drie jaar eerder in New York, was deze slogan verdiepingshoog op een wand geprojecteerd. Mijn vluchtige ontmoeting met Bjarke was een beetje ongemakkelijk; als een kleine Arnold Schwarzenegger liep de vrolijke Deen tussen overwegend Amerikanen op een jetset-achtig New Yorks dakterras te genieten van alle aandacht terwijl hij de overige prijswinnaars kort en vriendelijk een hand schudde. Verzameld om hem heen stonden tientallen, overwegend vrouwelijke, groupies. Of het nu lichte jaloezie was of Friese nuchterheid, het tafereel beviel mij niet. En het was een bevestiging van mijn jarenlange scepsis.

Maar daar was dus het Serpentine-paviljoen in Hyde Park in Londen. Een ruimte die gevormd werd door op elkaar gestapelde open dozen van een translucent composiet. In een adembenemende vormgeving, van welke kant je het ook benaderde. In het paviljoen was de ruimte al even bijzonder; in de lengterichting was de ruimte als een spelonk met een bijzondere lichtinval. Haaks op de gevels ontstond juist een verrassend doorzicht; alsof de gestapelde dozen leken te verdwijnen. Ik ging om en raakte overtuigd van het vermogen van het bureau om met architectuur werkelijk nieuwe ervaringen mogelijk te maken. Precies dat is waarom Adam Neumann nu Bjarke heeft aangesteld om zijn werkplekkenbedrijf verder te brengen richting de wereld van straks, waar samenwerken vertrekpunt is voor iedere nieuwe ontwikkeling.

Het is evident dat BIG hot is. En opdrachtgevers willen delen in het succes van hun adviseurs, zeker wanneer deze een superstar-status hebben. Ze zien de ontwerpen van een succesvol architect als een goede investering die met gemak ook vanuit een marketingbudget gefinancierd zou kunnen worden. Om die reden is het bureau van Bjarke nog steeds aan het groeien, in omvang en in type opdrachten.

Na 2016 ben ik meer onbevooroordeeld gaan kijken naar wat BIG werkelijk toevoegt aan de wereld van de architectuur en zie ik dat ze het optimisme, dat schuilgaat in iedere architect, weten te vertalen in echte gebouwen. De balans tussen schoonheid in vormgeving, en commerciële en maatschappelijke relevantie is uniek. De productie ook. Bjarke is de Mozart van onze tijd. Laten we daarom hopen dat zijn rol bij WeWork hem niet te veel weghoudt van zijn bureau en van hun vele projecten. Want het zou een groot verlies voor een optimistischere wereld betekenen als dit nieuwe project voor Bjarke uiteindelijk een Requiem blijkt te zijn.

Francesco Veenstra is architect en vormt samen met Paul Ketelaars en Ellen van der Wal het bureau Vakwerk architecten. Voor Architectenweb observeert hij de hedendaagse architectuurpraktijk en de impact van de gebouwde omgeving op onze maatschappij.

Trefwoorden

column big bjarke ingels francesco veenstra

1	Woningen in monumentaal schoolensemble in Meppel maandag, 03 augustus
2	NUL architecten realiseert passiefhuis met dubbele schil donderdag, 30 juli
3	MVRDV-masterplan voor Karlsruhe met zwevende tuin als blikvanger maandag, 03 augustus
4	Nieuw paviljoen met expositie bij Pools Militair Ereveld in Breda maandag, 03 augustus
5	Woning met de staart tussen de bomen dinsdag, 04 augustus