Filips van Almondestraat,-Amsterdam, situatie 2018

Filips van Almondestraat,-Amsterdam, situatie 2024

Gif van axonometrie

Begane grond

Eerste verdieping

Doorsnede

Omgeving en dak

Tweede verdieping

Een monumentale telefooncentrale herbestemd als verborgen woongebouw

3 uur geleden

Een voormalige PTT-telefooncentrale, gelegen binnen een gesloten bouwblok in De Baarsjes, Amsterdam-West, heeft een nieuwe bestemming gekregen als woongebouw. Het ontwerp van Rijnboutt combineert zorgvuldig het inspelen op hedendaagse eisen en behoeften met herstel en behoud van de oorspronkelijke architectuur uit 1926.

Verscholen binnen een gesloten bouwblok, op een verlaten parkeerterrein staat een voormalige PTT-telefooncentrale. Het tweelaagse gebouw, ontworpen door architect Alfred Boeken, is gebouwd in 1926. In die periode was er grote behoefte aan telefoonverbindingen, maar weinig ruimte. De centrale werd als onderdeel van de uitbreiding van Plan West midden in een woonblok gepland.

De begane grond bood de opslag en de technische ruimte. Op de eerste verdieping bevond zich de daadwerkelijke centrale waar medewerkers handmatig de telefoonverbindingen maakten. Het gebouw is in de jaren 1960 meermaals verbouwd en uitgebreid. Het interieur is grotendeels intact gebleven, maar de buitenkant van het pand heeft aanzienlijke veranderingen ondergaan.

Woonfunctie met groene tuin
Rijnboutt kreeg in 2017 van GPS Vastgoed de opdracht om voor het gebouw – dat sinds 2009 gemeentelijk monument is – een herbestemming tot woon- of kantoorgebouw te onderzoeken. Na intensieve samenwerking met gemeente en omwonenden, zo meldt het architectenbureau, is gekozen voor een woonfunctie.

De transformatie is dit jaar afgerond en de voormalige telefooncentrale biedt nu ruimte aan achttien stadswoningen en twee appartementen. De woonfunctie sluit aan bij de verdichtingsopgave van stadsdeel De Baarsjes.

Op advies van Rijnboutt is bovendien het parkeerterrein omgevormd tot een collectieve binnentuin. Daarmee biedt het project tegenwicht aan de klimaatproblematiek waarmee De Baarsjes kampt; door het hoge percentage verharde buitenruimte ervaart het stadsdeel hittestress en – afhankelijk van het seizoen – wateroverlast dan wel -tekort.

Passend maar hedendaags
De ontwerpaanpak voor het woongebouw omschrijft Rijnboutt als “een vorm van doelgerichte terughoudendheid”. De logica van de oorspronkelijke architectuur is als uitgangspunt genomen en het bureau heeft ingezet op het leesbaar houden van ‘het gebouw als geheel’. Alle ontwerpbeslissingen zoeken aansluiting bij het bestaande gebouw, wat ook de verbinding met de buurt verstevigt.

Zo zijn kunststof panelen op de tweede verdieping vervangen door houten kozijnen, passend bij de oorspronkelijke ontwerpbenadering. Tegelijkertijd voldoen ze technische en energetische aan hedendaagse eisen. Op de begane grond zijn terrasdeuren toegevoegd als toegang tot de binnentuin en als tweede vluchtweg. Het dak heeft zijn oude lichtstraat teruggekregen. De schoorsteen – het enige verticale element in een verder horizontale compositie – is behouden.

Van het interieur zijn de ruimtelijke kwaliteiten, alsook de trappenhuizen en hoofdentree met glas-in-loodramen behouden. Bij de indeling van de individuele woningen heeft Rijnboutt de betonnen hoofddraagstructuur als motief in het zicht gehouden. Oorspronkelijke materialen, ritmiek en repetitie waren maatgevend, legt het bureau uit.

Verschillende tijdslagen
In het algemeen heeft Rijnboutt in het ontwerp de niet-originele elementen verwijderd en gevels en interieur aangepast aan de nieuwe functie. Het architectenbureau heeft daarbij het gebouw niet willen terugbrengen in originele staat of willen historiseren. “De uitkomst is een gebouw met verschillende tijdslagen die alle verwijzen naar dezelfde bron.”

Het ontwerp is omkeerbaar, meldt het architectenbureau verder. Mocht in de toekomst een invulling met andere woningtypologieën of een geheel andere bestemming voor het gebouw gewenst zijn, dan kan het pand opnieuw worden ingedeeld binnen de ‘logica van de oorspronkelijke architectuur’, aldus Rijnboutt.

Binnentuin
Als onderdeel van het project is de parkeerplaats getransformeerd tot groene collectieve binnentuin. Deze voorziening voor de bewoners van de voormalige telefooncentrale bevordert niet alleen de sociale cohesie, maar zorgt ook voor vermindering van hittestress door groen en schaduw en een verbeterde waterretentie met een doorlaatbare bodem. Met nestkasten voor vogels en een verscheidenheid aan bloeiende planten voor insecten draagt de binnentuin tevens bij aan de versterking van de lokale biodiversiteit.

Trefwoorden

amsterdam herbestemming alfred boeken woningbouw woongebouw rijnboutt telefooncentrale transformatie

1	Voormalig V&D-pand in Maastricht wordt woon- en winkelcomplex maandag, 9 december
2	Woongebouwen met houten modules vervangen verouderde portiekflats Schalkwijk vrijdag, 6 december
3	Schiphol zoekt architecten om luchthaven consistentere uitstraling te geven vrijdag, 6 december
4	Maarten van Kesteren ontvangt Abe Bonnema Prijs voor Jonge Architecten 2024 zaterdag, 7 december
5	Team met diederendirrix ontwerpt grootschalig nieuwbouwproject bij Amsterdam Sloterdijk maandag, 9 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Voormalig V&D-pand in Maastricht wordt woon- en winkelcomplex

9 december

Twee woongebouwen op plek oude Renault-garage in Zwolle

6 december

Rijnboutt presenteert masterplan derde fase vernieuwing Centrum Schalkwijk

14 november

Uitbreiding voor winkelcentrum in Woerdense wijk Snellerpoort

10 september

Kerk hervindt buurtfunctie als supermarkt

23 mei

Transformatie voormalig warenhuis en bankgebouw in Dordrecht gereed

21 mei

Mattijs Rijnboutt neemt afscheid van Rijnboutt

15 mei

Cartooneske 'grachtenluchtbrug' verbindt Adyen-panden in Amsterdam

14 december 2023

AM, Rijnboutt en SVP winnen selectie voor transformatie oude rechtbank Amersfoort

12 december 2023

Rijnboutt biedt zijn BIM-expertise nu ook apart aan via Boltt

16 oktober 2023

Anterieure overeenkomst voor gebiedstransformatie Belcanto-terrein Haarlem

4 april 2023

Een golvende mijlpaal in Amsterdam Buitenveldert

20 december 2022

Redevco wil C&A-pand Groningen herontwikkelen tot woon- en winkelgebouw

16 september 2022

Zes gesloten bouwblokken naar ontwerp van Rijnboutt als sluitstuk van Holland Park

26 augustus 2022

Hudson's Bay-panden op Rokin nu onderkomen van betaalplatform

22 juli 2022

Drakaterrein op noordoever IJ transformeert tot hoogstedelijk woon-werkgebied

1 april 2022

Video + extra foto's: Holocaust Namenmonument

20 september 2021

Bedrijventerrein aan spoor Hilversum wordt woon- en werkgebied

23 augustus 2021

Bouw woningbouwproject HAAVE in Haarlem van start gegaan

2 juli 2021

Nieuw directieteam en management voor Rijnboutt

28 mei 2021

Rijnboutt transformeert verborgen telefooncentrale naar woningen

27 januari 2021

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Frederik Vermeesch over ontwerpen vanuit de context

3 september 2021

Andere nieuwsberichten

Deal woontop: sneller en meer bouwen, eis betaalbare bouw blijft

4 uur geleden

De komende jaren gaat sneller gebouwd worden, en op meer plekken. Ook blijft de eis overeind dat twee derde van de nieuwbouw betaalbaar moet zijn.

Getransformeerde boerderij Maarhuizen grote winnaar eerste Bronzen Havik

4 uur geleden

Zowel de vak- als publieksjury kende Enne Jans Heerd en Maarhuizen de eerste prijs bij de nieuwe Groningse provinciale architectuurprijs toe.

Architectuur Overal: laat data en regelgeving niet bepalen wat fijne leefomgeving is

Vandaag, 12:26

Het samenwerkingsverband Architectuur Overal heeft naar aanleiding van de woensdag georganiseerde Woontop negen aanbevelingen naar woonminister Keijzer gestuurd.