THEMA: GEVEL

Marlies Rohmer: beheersing ambacht essentieel

9 januari 2014, 12:31

Ze ontwierp studentenflats met Smartie-gevels, woningen die eruit ziet als ketelhuizen, een spacy school met een spierwitte kunststof façade en het multiculturele centrum Fusion, met een ‘hybride’ bakstenen huid waarin de Amsterdamse School en motieven uit de Turks-Marokkaanse cultuur elkaar ontmoeten.

Tekst Kirsten Hannema

Zoveel projecten, zoveel gevels; de functie van de gevel in de architectuur is volgens architect Marlies Rohmer niet eenduidig te omschrijven. “Het is de expressie van de grens tussen privé en openbaar, het is een warmtewisselaar tussen interieur en stad, het gaat over de verbeelding van identiteit. Een gevel kent vele lagen, en in elk project ligt het accent op iets anders.”

Tijdens haar opleiding aan de TU in Delft leerde ze dat je aan een raam moet kunnen zien of er een badkamer of een keuken achter zit. “Daar ben ik het niet mee eens. De ketelhuis-woningen die ik in Almere heb gebouwd, zien er bewust niet uit als woningbouw. Dat je geen ramen ziet, vind ik juist mooi – het geeft een sterke plastiek aan de gevels. En het is een manier om aan de telbaarheid te ontkomen, die eindeloze repetitie van openingen.”

De lamellen voor de glazen gevels zijn ook een antwoord op twee typische, ogenschijnlijk onverenigbare wensen: uitzicht en privacy.”In programma’s van eisen lees je vrijwel altijd dat het gebouw transparant moet zijn, en scholen moeten ‘fris’. Maar in de praktijk weten mensen er vaak geen raad mee. Het wordt snikheet, en overal zie je vitrages, die de hele dag dicht blijven. Dat is funest voor het beeld in de stad.”

Praktische overwegingen
Mettertijd zijn praktische overwegingen belangrijker geworden, vertelt Rohmer. “Een project kan er fantastisch uitzien bij oplevering, maar het móet ook mooi blijven.” De tour die ze in 2012 deed, langs al haar gebouwde werk, was wat dat betreft confronterend. “In Lelystad hadden mensen rolluiken voor de ramen gemonteerd, als verduistering. Bij de woningbouw aan de Keizerstraat in Amsterdam waren de houten kozijnen verrot – die bleken in twintig jaar nul keer geschilderd. En het rode kunststof dat ik in Vijfhuizen heb gebruikt, was helemaal verbleekt.”

Wat ze ervan heeft geleerd? “Beheersing van het ambacht is essentieel, je moet retegoed detailleren. Vroeger maakte ik me druk over een lekdorpel die teveel uitstak, inmiddels weet ik dat je hem hard nodig hebt om het water weg te houden bij de gevel.”

Metselwerk, in haar studietijd not done, vindt ze steeds mooier. “Textuur, lichtspel, voegen - metselwerk kent zoveel details, en het veroudert prachtig.”

Het Meervoud
Voor brede school Het Meervoud aan het August Allebéplein in Amsterdam ontwikkelde ze prefab gevelelementen van baksteen. “Met prefabricage kun je binnen een beperkt budget decoraties in de gevel verwerken. Handmatige arbeid is niet meer te betalen – als je al een metselaar vindt die het nog kan. Daarbij biedt prefab nieuwe mogelijkheden. De cirkelpatronen die we voor dit project hebben ontworpen, hadden niet gemetseld kunnen worden.”

Een terugkerende referentie zijn de Amsterdamse grachtenpanden, met trap en bordes aan de straat. “De diepte van die gevels zorgt voor een bepaalde geborgenheid. Je kunt voor de deur rustig je krantje lezen en tegelijkertijd is er de mogelijkheid om een praatje met iemand aan te knopen.”

Dankzij de bloembakken annex zitelementen die in de voorgevel zijn opgenomen, kent het Meervoud een soortgelijk ‘verandagevoel’, net als het nieuwe paviljoen voor speeltuin De Waag in Amsterdam.

Dat gebouwtje bestaat uit dragende prefab gevelelementen die in een dag geassembleerd kunnen worden. De gevel begint als dakoverstek en landt op de grond in de vorm van een bankje. Rohmer: “Het is een gevel met meerdere betekenissen. Ouders zitten er droog en uit de zon, kinderen gebruiken de bankjes in hun spel, springen er overheen. Tegelijkertijd geeft hij een eigen uitdrukking aan het gebouw.”

Trefwoorden

gevel marlies rohmer architectenbureau marlies rohmer

1	Jan Linzelviaduct maakt elegante sprong over A4 bij Den Haag dinsdag, 28 juli
2	NUL architecten realiseert passiefhuis met dubbele schil donderdag, 30 juli
3	Levensloopbestendige gezinswoning van LIAG dinsdag, 28 juli
4	Beeldbepalend hoofdkantoor in groene omgeving woensdag, 29 juli
5	MVRDV-masterplan voor Karlsruhe met zwevende tuin als blikvanger maandag, 03 augustus

Gerelateerde nieuwsberichten

MVSA: gevel combinatie esthetiek en functionaliteit

OMA en Neutelings Riedijk sprekers congres Architectenweb

‘Mooi als de gevel een verrassing oplevert’

Octatube: ‘Koppelstuk tussen droom en realiteit’

'Ontwerp gevel kwestie van risico’s elimineren’

Rapp: 'Ik ben blij met de Hollandse baksteentraditie'

Het Grote Gevelcongres in beeld

Kop van Lombok officieel open

Sportcomplex voegt zich in fijnmazig weefsel

Jubileumjaar Amsterdamse School van start

Nieuwe serie essays: What happened to...

Speeltuinpaviljoen De Waag opgeleverd

'Gevelontwerp gaat over creëren van rust'

BNA-prijs Noord naar Intense Stad; Bloemhof

Zuiderkerkprijs 2010 naar Marlies Rohmer

Brede school Het Meervoud opgeleverd

Sjoerd Soeters: gevel moet herkenning oproepen

Favoriete gebouwen Groningen gekozen

'Onzichtbaar' buurthuis voor Veenendaal

Vlinderachtige wijkschool voor Vlissingen

Architectenweb houdt Het Grote Gevelcongres

Andere nieuwsberichten

Nieuw paviljoen met expositie bij Pools Militair Ereveld in Breda

Gisteren, 17:53

Oomen Architecten en Kinkorn kregen de opdracht voor het integraal ontwerp van het Generaal Maczek Memorial.

Woningen in monumentaal schoolensemble in Meppel

Gisteren, 16:02

Het project omvat restauratie en nieuwbouw, laten Schavast Projectontwikkeling en 19 het atelier architecten weten.

Tweedelig woningbouwproject van Studio Larkemika in Schiedam

Gisteren, 13:32

Twee woongebouwen komen in de plaats van een vervallen garagebedrijfspand in een woonwijk in Schiedam West.

MVRDV-masterplan voor Karlsruhe met zwevende tuin als blikvanger

Gisteren, 11:39

De Duitse stad Karlsruhe vroeg in een competitie om een masterplan voor het Ettlinger Tor-gebied. Max Dudler Architekten en MVRDV delen de eerste plaats.

Strootman Landschapsarchitecten krijgt opdracht voor woonwijk Zuidlaren

31 juli, 11:30

De Prins Bernard Hoeve, een leegstaand evenemententerrein in Zuidlaren, gemeente Tynaarlo, krijgt een nieuwe bestemming.

Natuur & Milieu: hoop op stedelijke zero-emissiezones 2025 bijna vervlogen

30 juli, 11:36

Het is volgens de organisatie Natuur & Milieu nu al bijna onmogelijk om in 2025 in dertig tot veertig gemeentes een zero-emissiezone te realiseren.

Shell en Eneco bouwen derde subsidieloze windpark op zee

30 juli, 9:41

Energiebedrijf Eneco en olie- en gasconcern Shell gaan samen een windturbinepark in de Noordzee aanleggen.

Arnhem wil schaduwplekken en koelteroutes aanleggen

29 juli, 11:58

De gemeente wil asfalt weghalen, bomen aanplanten en op meer plekken voor schaduw zorgen om zich te wapenen tegen toenemende hitte en extreme temperaturen.