Daan Roosegaarde - Presence

Daan Roosegaarde ontwerpt installaties waarin je weg kunt lopen van je eigen schaduw

21 juni 2019, 12:00

In het Groninger Museum zijn onder de naam ‘Daan Roosegaarde - Presence’ van 22 juni 2019 tot en met 12 januari 2020 een serie van zes interactieve installaties te zien waarin de aanwezigheid van de bezoekers cruciaal is. “Dit is geen kunst die je níet mag aanraken”, aldus Roosegaarde. “Dit is kunst die je juist moét aanraken.”

Het is een vervreemdende ervaring: jouw eigen schaduw blijft vastomlijnd achter, terwijl je zelf verder loopt. In de serie van interactieve installaties die Studio Roosegaarde voor het Groningen Museum heeft ontworpen, is het een van de hoofdthema’s. Roosegaarde bouwt de ervaring zorgvuldig op, beginnend met het zetten van voetafdrukken, dan wordt je gescand, vervolgens ga je als het ware op een kamergrote foto, en tenslotte kun je een afdruk maken met jouw lichaam.

Bij de installaties wordt geen toelichting gegeven, het is aan de bezoekers om met elkaar in iedere zaal uit te vinden wat er precies gebeurt. Dat versterkt het effect ervan. Het zijn installaties die je bewust maken van jouw eigen aanwezigheid in de wereld, in relatie tot anderen. Wat is de voetafdruk die ik, die wij, achterlaten in de wereld? Verdwijnt die ook langzaam, zoals in deze installaties, of is de impact groter?

Naast dit spel van licht en schaduw, die vier zalen in beslag neemt, zijn er ook twee zalen met een ander thema. In een zaal kun je met elkaar slingerende lijnen op de vloer tekenen, door de transparante bollen in beweging te brengen. De lichttekeningen roepen bij Roosegaarde zelf herinneringen op aan primitieve grottekeningen. Het heeft ook wel iets van glinsteringen van water.

Oplichtend duinlandschap
Heb je als kind weleens geprobeerd daglicht te pakken? In de installatie die Roosegaarde in de grootste zaal van zijn tentoonstelling heeft ontworpen, kun je daadwerkelijk een handvol licht pakken. Het gloeit in je handen. Een indrukwekkende ervaring, die op zichzelf al een museumbezoek rechtvaardigt. Je weet niet wat je meemaakt.

In de grootste zaal heeft Roosegaarde een ‘duinlandschap’ ontworpen uit kleine, lichtgevende bolletjes, die door luchtstromen uit de verschillende hoeken ook permanent in beweging is. De ‘duinen’ in dit landschap zijn continu in beweging, net als de ‘kustlijnen’ die je langs de randen kunt ervaren. En als bezoeker mag je erin!

Materiaalonderzoek
“Het onderzoek bij ons in de studio verschuift steeds vaker van technisch onderzoek naar materiaalonderzoek”, vertelt Roosegaarde. In dit geval was dat een onderzoek naar luminescente materialen. Maar de installaties daartoe te reduceren, zou ze tekort doen. Dat materiaalonderzoek vormt slechts de basis voor knap ontworpen ervaringen.

Voor die ervaring was de abstractie van de ruimte cruciaal. Daarvoor heeft Roosegaarde bijvoorbeeld naar het werk van kunstenaar James Turrel gekeken. “Hier hadden we op een bepaald moment discussies over de fel verlichte ‘exit’ bordjes”, vertelt hij. “De ruimtes blijven licht genoeg om de vluchtwegen te zien, dus gelukkig konden die uit.” De tentoonstelling zit vol met dergelijke details. De installaties lopen soms bijvoorbeeld ook net door in de andere zaal.

Omdat de installaties locatiespecifiek zijn en door de gebruikers tot leven komen, heeft Studio Roosegaarde deze wekenlang getuned, ook met proefbezoekers. Na opening zal er ook nog wel wat fijnafstelling plaatsvinden, verwacht hij.

Kunst die je aan moét raken
Voor deze tentoonstelling heeft Roosegaarde de afgelopen periode tal van musea bezocht. “Een aantal dingen was ik op een gegeven moment echt zat”, vertelt hij. “De beamers, de schermen, de lijnen waar je achter moet blijven, en vooral ook de bordjes dat je het niet mag aanraken.” Dan trots: “Dat alles vind je hier dan ook niet terug.”

“Het interessante hier is dat museumbezoekers verwachten het niet aan te mogen raken”, vervolgt hij. “Met die verwachting spelen we. Dat draaien we hier om.”

De tentoonstelling zal vanaf begin volgend jaar een internationale tour gaan maken langs andere musea. “De tentoonstelling zal zich daarbij verder ontwikkelen”, verwacht Roosegaarde. “Ik heb daar nog wel een aantal ideeën voor.”

https://vimeo.com/343623997

Trefwoorden

groninger museum presence daan roosegaarde

1	Meer foto's en video van Eurostar-terminal op Amsterdam Centraal vrijdag, 4 juli
2	Werelderfgoedcentrum Waddenzee: een baken van ecologisch bewustzijn woensdag, 9 juli
3	De Nijs, LEVS en Lüning ontwikkelen biobased bouwmethodiek ‘Tim’ die houtbouw flexibel en betaalbaar moet maken vrijdag, 4 juli
4	De Groene Bron biedt parkachtig woonmilieu op voormalige gemeentewerf Soest maandag, 7 juli
5	OMA ontwerpt rotsachtig hoofdkantoor Jomoo in Xiamen woensdag, 9 juli

Gerelateerde nieuwsberichten

Daan Roosegaarde ontwerpt lichtmonument voor bevrijding Auschwitz

5 juni 2019

Solotentoonstelling Daan Roosegaarde in Groninger Museum

4 maart 2019

Roosegaarde wil ruimteafval opruimen door er vallende sterren van te maken

22 januari 2019

Video: Space Waste Lab

18 januari 2019

Innovatieve benaderingen en producten centraal op drukbezocht Architect@Work

17 september 2018

Daan Roosegaarde: “Grootste opgaven van deze tijd zijn architectonisch van aard”

30 augustus 2018

Lezingen rond ‘Architectuur en Licht’ op Architect@Work

27 augustus 2018

Video: 32 KM

22 juni 2018

Lichtpoort, Windvogel en Glowing Nature – Studio Roosegaarde voegt lichtkunst toe aan Afsluitdijk

17 november 2017

Roosegaarde presenteert Space Waste Lab bij KAF

3 juli 2018

Roosegaarde werkt aan 'smogvrije fiets'

16 mei 2017

Smog Free Project geopend in Beijing

3 oktober 2016

Ontwerpen Icoon Afsluitdijk onthuld

5 september 2016

Lange 'wolkenwand' in vertrekhal Schiphol

29 augustus 2016

Roosegaarde loopt weg tijdens tv-uitzending

22 februari 2016

Daan Roosegaarde is 'kunstenaar van het jaar'

6 november 2015

Rotterdam heeft eerste Smog Free Tower

9 september 2015

'Virtuele overstroming' op Museumplein

12 mei 2015

Kunst van Roosegaarde creëert waterbewustzijn

26 februari 2015

Lichtkunstwerk Rainbow Station onthuld

12 december 2014

Flonkerend Van Gogh-fietspad geopend

13 november 2014

Eerste 'glowing lines' slimme snelweg geopend

11 april 2014

Lotus Dome van Roosegaarde in Rijksmuseum

24 januari 2014

Rol van vormgeving in het Derde Rijk bij Design Museum Den Bosch

27 juni 2019

Reizende installatie ‘Reading Room’ presenteert onopgemerkt architectuuronderzoek

3 augustus 2021

Project Seeing Stars moet de sterren weer zichtbaar maken

14 december 2021

Lichtkunstwerk GROW eerbetoon aan schoonheid en belang landbouw

19 januari 2021

Holocaustmonument Levenslicht onthuld

20 januari 2020

2016: belangrijkste nieuws

23 december 2016

Afsluitdijk krijgt flinke opknapbeurt

12 mei 2015

2013: verdieping crisis, eerste tekenen herstel

24 december 2013

Roosegaarde ontwikkelt 'stofzuiger' voor smog

24 oktober 2013

Blauw schuim: architecten transformeren omringende disciplines

18 september 2013

Mosa Discussions #4 in teken van Sensations

24 mei 2013

Het Stedelijk presenteert interactieve installaties

14 mei 2013

Charlotte Köhler Prijzen toegekend

16 mei 2012

Sprekers Material Xperience 2012 bekend

3 januari 2012

Sensorkunstwerk voor cultuurcentrum Assen

1 augustus 2011

‘Sensueel’ paviljoen in Enschede

24 september 2010

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Studio Maks ontwerpt woongebouw volgens buddy-concept voor Oostenburg

Vandaag, 13:21

Naar verwachting wordt volgend jaar gestart met de bouw van een door Studio Maks ontworpen woongebouw in de Amsterdamse wijk Oostenburg. Het gebouw biedt ruimte aan 42 sociale huurwoningen binnen een zogenoemd buddy-woonconcept.

Jubileumeditie Dutch Design Week in teken van thema 'Past. Present. Possible.'

Vandaag, 10:30

De jubilerende Dutch Design Week staat dit jaar in het teken van reflectie én vooruitgang. Onder het thema Past. Present. Possible. viert het internationale designevenement in Eindhoven diens 25e editie.

OMA ontwerpt rotsachtig hoofdkantoor Jomoo in Xiamen

Gisteren, 15:55

In de Chinese stad Xiamen, waarvan het stadshart op een eiland ligt, is het hoofdkantoor van sanitairproducent Jomoo opgeleverd.

Inzending projecten voor Jaarboek Architectuur in Nederland 2025/2026 van start

Gisteren, 13:48

Architecten kunnen voor donderdag 11 september een project inzenden dat dit jaar is of wordt opgeleverd. Uit de inzendingen maakt de driekoppige redactie een selectie, die in het in mei 2026 te verschijnen nieuwe jaarboek wordt gepubliceerd.

'Bouwplaatsen worden steeds interessanter voor criminelen'

Vandaag, 14:32

Door de stijgende prijzen voor grondstoffen worden bouwprojecten steeds interessanter voor bendes en kruimeldieven.

NVM: prijzen mogelijk sterker omhoog na verkoopgolf huurhuizen

Vandaag, 11:18

De stijging van de huizenprijzen is flink afgezwakt, maar de prijzen zouden volgend jaar zomaar weer harder kunnen gaan stijgen.

Evelien Peeters nieuwe managing director Witteveen+Bos Belgium

Gisteren, 15:17

Evelien Peeters volgt Maarten-Kees van Breukelen op, die binnen Witteveen+Bos doorgroeit naar de rol van directeur bedrijfsvoering voor de hele groep.

VVD wil met fiscale maatregelen koopwoning bereikbaarder maken

8 juli, 11:46

Starters moeten wat de liberalen betreft tot 75.000 euro belastingvrij kunnen sparen voor de koop van een eigen woning.

Klimaatvriendelijke investeringen in vier jaar tachtig procent omhoog

8 juli, 9:25

Nederland is de afgelopen jaren in rap tempo meer gaan investeren in klimaatvriendelijke technieken, van elektrische auto's tot zonnepanelen.

Advies: huurbeleid versimpelen, minder belastingvoordeel koophuis

7 juli, 4:19

Woonminister Mona Keijzer (BBB) heeft een zogeheten Interdepartementaal Beleidsonderzoek met adviezen over het huurbeleid naar de Tweede Kamer gestuurd.

Ga naar het nieuws-archief